5783291640

Daniel Maciejak: Kryzys gospodarczy w Rosji w latach 1991-96 151

zwłaszcza soli potasowych (Solikamsk), apatytów i fosforytów (Płw. Kolski), soli kamiennej i siarki. Rosja posiada również ogromne zasoby surowców energetycznych i należy do największych ich światowych producentów (1992 -wydobycie ropy naftowej 359 min t - 2 miejsce w świecie). W porównaniu z latami wcześniejszymi nastąpił gwałtowny spadek wydobycia spowodowany brakiem kapitałów na modernizację sprzętu górniczego³. Głównym elementem tego przemysłu jest ropa naftowa. 70 % jej wydobycia pochodzi z Prowincji Zachodniosyberyjskiej, wzdłuż środkowego biegu rzeki Ob., a także z Zagłębia Wołżańsko-Uralskiego (100 min t rocznie). Poza tym ropa naftowa jest wydobywana na Północnym Kaukazie, na Sachalinie, w republice Korni i w obwodzie kaliningradzkim (koło Znamieńska). W 1992 roku odkryto wielkie złoża ropy naftowej w południowo-wschodniej części szelfu Morza Barentsa. Rosyjska ropa (zawierająca także skroplony gaz ziemny) jest wysokiej jakości. Poza tym w Rosji występuje około 40 % światowych zasobów gazu ziemnego (tj. 55 bln m³). Do największych należą nie eksploatowane złoża na Płw. Jamał (4 bln m³) i na Morzu Barentsa, w 1993 roku wydobycie wyniosło 618 mld m³ -2 miejsce w świecie po USA. 90 % gazu (580,9 mld m³) wydobywa się w północnej części Prowincji Zachodniosyberyjskiej (Urengoj, Jamburg, Polarne, Miedwieże w obwodzie tiumeńskim) i na Uralu (obwód orenburski -38 mld m³). Mniejsze ilości wydobywa się na Kaukazie Północnym, w republice Korni, w obwodzie astrachańskim w pobliżu ujścia Wołgi, na Sachalinie i w Jakucji. W 1997 rozpoczęto eksploatacja na płw. Jamał (ok. 200 mld m³). Od 1990 jest budowany gazociąg Wschód- Zachód (przez kraje bałtyckie i Polskę). Bardzo bogate są także złoża węglowe. Węgiel jest wydobywany głównie w zagłębiach Kuźnieckim (zasoby 110,8 mld t), Peczorskim (republika Korni), Szachtyńskim (wschodnia część Zagłębia Donieckiego), w Jakucji oraz w zagłębiach Podmoskiewskim, Nazarowskim i w Kraju Krasnojarskim. W 1993 roku wydobyto 306 min t węgla (1991 -353,3 min t), w tym 124 min t węgla brunatnego. Około 40 % węgla pochodzi z kopalni odkrywkowych. Z surowców energetycznych wydobywa się także torf, głównie w regionach centralnych, Wołżańsko -Wiackim i na Uralu (1992 -7,8 min t) i łupki bitumiczne w Regionie Północno -Zachodnim i na Powołżu (3,8 min t).

Rosja jest największym po USA producentem energii elektrycznej w świecie. Łączna moc zainstalowana w elektrowniach wynosi 212 tys. MW (75 % to moc elektrowni cieplnych -opalane ropą naftową gazem i węglem). 14 elektrowni to elektrownie jądrowe, na Kamczatce działa elektrownia geotermiczna a na Płw. Kolskim -pływowa. W 1993 roku produkcja energii elektrycznej wyniosła 957 TWh (na 1 mieszkańca 6447 kWh).

Silnie rozwinięte jest hutnictwo żelaza oparte na wielkich kombinatach metalurgicznych o pełnym cyklu produkcyjnym (największe huty znajdują się na Uralu - Magnitogorsk, Czelabińsk, Niżni Tagił, w Regionie Centralnym - Lipieck, Tuła, Czerepowiec, na Syberii Zachodniej - Nowokużnieck i Wschodniej -Krasnojarsk). W 1993 roku produkcja surówki spadła do 40,9 min t, stali do 58,3 min t, wyrobów walcowanych do 42,7 min t. Dobrze rozwinięte jest hutnictwo metali nieżelaznych - zwłaszcza niklu, cyny, miedzi, ołowiu, cynku i aluminium.

Encyklopedia PWN, t. 3, Warszawa 1999, s. 199.