PORADNIK FARMACEUTY
Doradź pacjentowi
ZMIANA DIETY I TRYBU ŻYCIA
Hemoroidy, nazywane często żylakami odbytu, to rozszerzone naczynia żylne, pojawiające się wewnątrz lub na zewnątrz odbytu. Przyczyną ich powstawania jest m.in. siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej. Duże znaczenie ma także nieprawidłowe odżywianie (dieta uboga w błonnik) i wynikające z tego nieregularne wypróżnienia. Czasem hemoroidy są przykrym efektem ubocznym ciąży i porodu. Najczęściej spotykanymi objawami sugerującymi chorobę hemoroidalną są świąd i pieczenie okolic odbytu, uczucie niecałkowitego wypróż-
nienia i wilgotności okolic odbytu. Ważnym objawem są także krwawienia z odbytu. W zaawansowanych stadiach choroby może pojawić się wypadanie guzków z odbytu.
Rola farmaceuty we wczesnych etapach choroby polega na zaproponowaniu pacjentowi leczenia farmakologicznego, które może zatrzymać rozwój choroby, a nawet doprowadzić do wyleczenia, bez interwencji lekarza. Terapię należy rozpocząć od dokładnej rozmowy o szczegółowych objawach. Pomaga to w doradzeniu odpowiedniej postaci leku. Maści, żele, kremy sprawdzą się w przypadku hemoroidów zewnętrznych, czopki i maści z apli-katorem u pacjentów z guzkami wewnętrznymi. Preparaty do leczenia miejscowego zawierają środki przeciwbólowe (lidokainę, anestezynę), przeciwzapalne i przeciwświądowe (denek cynku, steroidy) i ściągające (tlenek bizmutu, tanina). Część wzbogacona jest o wyciągi ziołowe, np. z kasztanowca zawierającego eskulinę, która uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne. Dostępne są także preparaty z zawiesiną kultury bakteryjnej Escheńchia coli, które zwiększają odporność chorych miejsc na zakażenia bakteryjne. Uzupełnieniem leczenia są doustne preparaty zawierające związki flawonoidowe uszczelniające i obniżające kruchość naczyń krwionośnych oraz działające przeciwzapalnie (wyciągi z kasztanow-l, diosmina). Jeśli leczenie farmakologiczne przynosi spodziewanej ulgi a problem nara-należy doradzić pacjentowi konsultację lekarzem proktologiem.
Ważne zasady
♦ ruch i ćwiczenia
- umiarkowane, systematyczne; ♦dieta bogata w błonnik
w menu powinny znaleźć się m.in. warzywa strączkowe, orzechy, ziarna zbóż, kasze, pełnoziarniste pieczywo; ♦odpowiednia ilość płynów
- należy pić 2-3 litry dziennie, najlepiej wody. Warto unikać kawy, herbaty, alkoholu; ♦zdrowotne kąpiele tzw. nasia-dówki o temperaturze 40 st. C
z dodatkiem naparu z kory dębu lub rumianku. Nasiadówka powinna trwać 15-20 minut; ♦zimne okłady - złagodzą
♦ bawełniana bielizna
- bez sztucznych dodatków, nie podrażnia;
♦dbanie o higienę
- używanie specjalnych płynów do mycia z wyciqgami z nagietka lub rumianku i delikatny papier toaletowy bez dodatków zapachowych.
TRUDNE PYTANIA—
Przyczynq powstawania odcisków jest ściśnięcie skóry pomiędzy kośćmi stopy a źle dopasowanym obuwiem. Co może zaproponować farmaceuta na odciski?
• Farmaceuta ma do dyspozycji wiele preparatów, które pozwalają na skuteczne pozbycie się tego problemu. Może zaproponować maści, płyny, a także odpowiednio wyprofilowane plastry. Wspólną cechą tych preparatów jest składnik czynny - kwas salicylowy. Substancja ta ma działanie keratolityczne, zmiękczające i spulchniające odciski, co ułatwia zlusz-czanie. Często kwas salicylowy łączony jest też z kwasem mlekowym, który ma działanie żrące i niszczy zrogowacialy naskórek. Silne działanie żrące może prowadzić
do podrażnienia zdrowej skóry. Dlatego należy przypomnieć pacjentowi, by środki na odciski stosował wyłącznie w miejscu zrogowacenia i unikał kontaktu ze zdrowym naskórkiem.
Preparaty na odciski należy stosować na suchą skórę po wcześniejszym wymoczeniu nóg w cieplej wodzie (w przypadku płynów należy poczekać do ich wyschnięcia, by wytworzyła się cienka błonka pokrywająca zrogowaciałe miejsce). Zabieg należy powtarzać codziennie przez tydzień, aż odcisk będzie łatwy do usunięcia. Należy uprzedzić pacjenta przed wcześniejszym .wydłubywaniem"
- po prawidłowo przeprowadzonej terapii usunięcie odcisku będzie łatwe i bezbolesne. Farmaceuta zdecydowanie powinien odradzić korzystanie z preparatów z kwasem salicylowym pacjentom chorują-cym na cukrzycę lub z niewydolnością | krążenia. W takich przypadkach niezbęd- | na będzie porada lekarza.