5996832558

39

4.2.3.25. Krajobraz ołsowy zajmuje obszary w dolinach rzek różnej wielkości, w których nastąpiło silne zatorfienie, głównie w minionych epokach geologicznych. Krajobraz ten największy obszar zajmuje w dolinie Biebrzy i częściowo Narwi.

W krajobrazie olsowym największe powierzchnie zajmują, jak wynika z nazwy, siedliska olsów, to jest olszowych lasów bagiennych z klasy Alnetea glutinosae, ujmowanych dawniej jako zespół Carici elongatae-Alnetum, a obecnie jako parę zespołów Ribo-Alnetum i Sphagno squarrosi-Alnetum (Soliń-ska-Górnicka 1987a, 1987b) o zróżnicowanych warunkach troficznych. Obok nich, na piaszczystych wyniesieniach występują siedliska borów i borów mieszanych, a w miejscach odizolowanych od wpływu rzeki także bory bagienne i torfowiska wysokie.

W obrębie krajobrazu olsowego wyróżnić można odmiany regionalne:

—    pomorską, z udziałem atlantyckich zbiorowisk brzezin bagiennych (Betuletum pubescentis) i lasów brzozowo-dębowych (Betulo-Quercetum);

—    subborealną na Bagnach Biebrzańskich ze świerczynami (Sphagno girgensohnii-Piceetum)',

—    środkowopolską bez zbiorowisk wyróżniających.

4.2.3.26. Krajobraz jeziorny wydzielony został na mapie, ale nie analizowano specyfiki roślinności ze względu na charakter źródeł, na jakich się opierano. Do krajobrazu tego zaliczono tylko dwa regiony podstawowe, oba w tak zwanej Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Inne jeziora są zbyt małe, by mogły być wydzielone jako samodzielne podstawowe jednostki terytorialne.

4.2.4. PROPORCJE PRZESTRZENNE MIĘDZY KRAJOBRAZAMI ROŚLINNYMI

Biorąc pod uwagę dane zestawione na rycinie 6, można podać ogólny zarys krajobrazowego zróżnicowania roślinności Polski. Przede wszystkim rzuca się w oczy ogromna rola zbiorowisk grądowych związku Carpinion betuli w tworzeniu krajobrazów roślinnych tej części Europy, w której położona jest Polska. Krajobraz wybitnie grądowy zajmuje ponad jedną piątą terytorium kraju i jest zdecydowanie najpospolitszym z wyróżnionych typów. Dodać do tego należy, że grądy stanowią ważny składnik w kilku innych typach. Łącznie krajobrazy, w których grądy odgrywają dużą i bardzo dużą rolę zajmują ponad 63% powierzchni kraju.

Na drugim miejscu pod względem roli w krajobrazach umieścić należy zbiorowiska borów i borów mieszanych sosnowych, to jest zbiorowiska związku Dicrano-Pinion. Są one najważniejszym elementem w krajobrazach zajmujących 17% kraju, a ponadto jeszcze są ważnym składnikiem w krajobrazach zajmujących 25%; razem daje to około 42% powierzchni Polski.

Inne grupy zbiorowisk naturalnych mają już wyraźnie mniejsze znaczenie. Zbiorowiska związku Fagion sihaticae są znaczącym elementem w krajobrazach obejmujących prawie 18% terytorium. Zbiorowiska świetlistych dąbrów (rząd Quercetalia pubescentis) wchodzą w struktury krajobrazów obejmujących niewiele ponad 10% Polski, a zbiorowiska dąbrów acidofilnych (klasa Quercetea robori-petraeae) odgrywają znaczącą rolę na około 7% powierzchni.