PEDAGOGIKA PORÓWNAWCZA  WYKA
AD
PREZENTACJA
dr Katarzyna Wypiorczyk-Przygoda
LITERATURA:
Frątczak J., Pedagogika porównawcza, Bydgoszcz 1992.
Pachociński R., Pedagogika porównawcza, Warszawa 1991.
Pachociński R., Edukacja nauczycieli w krajach Unii Europejskiej, Warszawa 1994.
Pachociński R., Pedagogika porównawcza. Podręcznik dla studentów, Białystok 1995.
Pachociński R., Zarys pedagogiki porównawczej, Warszawa 1998.
Prucha J., Pedagogika porównawcza. Podstawy międzynarodowych badań oświatowych.
Podręcznik akademicki, Warszawa 2004.
Seredyńska A., Zarys pedagogiki porównawczej, Kraków 2005.
Pedagogika porównawcza to dyscyplina naukowa, która zajmuje się opisem
i porównywaniem systemów oświatowych funkcjonujących aktualnie w różnych państwach
świata oraz identyfikowaniem i ocenianiem ich tendencji rozwojowych, a także
analizowaniem perspektyw możliwości międzynarodowych rozwiązywania globalnych,
społecznych problemów kształcenia i wychowania, wykorzystująca zróżnicowane metody
badawcze.
Pedagogika porównawcza to analiza systemów i problemów pedagogiki w dwóch lub kilku
krajach, w kontekście ich historycznych, społeczno-ekonomicznych, politycznych,
kulturowych, religijnych i innych znaczących uwarunkowań. Pedagogika porównawcza
jest interdyscyplinarną, dziedziną badań, czerpiącą z socjologii i ekonomii procesów
kształcenia, z informacji o ich rozwoju historycznym i współczesnej polityce oświatowej.
W.W. Brickman
PRZEDMIOT BADAC
PEDAGOGIKI PORÓWNAWCZEJ:
1. Struktura rzeczywistości wychowawczej (zasady i treści funkcjonowania wszelkich typów
instytucji wychowawczych)
2. Związki wychowania z życiem ekonomiczno-społeczno-kulturowym, z uwzględnieniem
prądów:
- filozoficznych,
- naukowych,
- politycznych,
- gólnocywilizacyjnych.
CELE I ZADANIA PEDAGOGIKI PORÓWNAWCZEJ:
a) cele poznawcze:
·ð gromadzenie danych dotyczÄ…cych:
- cech ilościowych i jakościowych analizowanego systemu oświatowego
- struktury tego systemu
- warunków społecznych, politycznych, ekonomicznych, geograficznych, historycznych,
w jakich badany system funkcjonuje
b) cele metodologiczne:
·ð wypracowanie wzorcowych programów badawczych, nadajÄ…cych siÄ™ do wykorzystania
w różnych kontekstach dzięki:
- trafności doboru metod badań
- przejrzystości procedury postępowania
- rzetelności narzędzi pomiaru jakościowego i ilościowego
c) cele utylitarne:
·ð sformuÅ‚owanie istotnych wskazówek dla decydentów oÅ›wiatowych, autorów innowacji
i reformatorów, umożliwiających wstępną ocenę i prognozowanie skuteczności
podejmowanych działań w dziedzinie m.in. organizacji, finansowania oświaty, kształcenia
kadr, doskonalenia zawodowego nauczycieli, programów kształcenia
·ð opracowanie rozmaitych, alternatywnych wzorów inicjatyw oÅ›wiatowych, możliwych do
adaptacji we własnym kraju
ANTYCZNA GRECJA I RZYM
- Ksenofont - O wychowaniu Cyrusa (społeczeństwo Persów i Sparty)
- Gajusz Juliusz Cezar  Wojna Galijska (plemiona galijskie i germańskie)
ÅšREDNIOWIECZE
- publikacje podróżników, handlarzy, dyplomatów
Nienaukowy charakter informacji o szkolnictwie (do XIX w.)
OÅšWIECENIE
- MarcAntoineJullien de Paris  Szkic i przyczynki do pracy o wychowaniu porównawczym
(1817 r.)
XX WIEK
- rozwój pedagogiki w Europie i Stanach Zjednoczonych
- powstanie Międzynarodowego Biura Oświaty (Jean Piaget)  od lat 60. komórka UNESCO
PODSTAWOWE KONCEPCJE UPRAWIANIA KOMPARATYSTYKI:
- dążenie do odkrywania tego, co wspólne, przedstawiciele: Marc-AntoineJullien de Paris
- poszukiwanie tego, co swoiste, indywidualne i uwikłane w kontekst społeczno-kulturowy,
przedstawiciele: Sadler, Kandel, Schneider
- połączone podstawowe koncepcje uprawiania pedagogiki porównawczej, przedstawiciele:
Holmes, King, Noah i Eckstein
MARC-ANTOINE JULLIEN DE PARIS (1775-1848)
- twórca pedagogiki porównawczej,
-  Zarys pedagogiki porównawczej (1817)  pierwszy plan badań porównawczych systemów
oświatowych,
·ð Propozycje:
- gromadzenie, porządkowanie i porównywanie informacji w celu odkrywania pewnych zasad
i prawidłowości,
- ankiety,
- tworzenie tablic i wykresów
PEDRO ROSSELLÓ (1897-1970)
- pedagogika porównawcza  ogólnoświatowe wykrywanie prądów w wychowaniu służące
tworzeniu teorii
·ð zasady wpÅ‚ywajÄ…ce na powstawanie  prÄ…dów oÅ›wiatowych :
1. życie społeczne i szkoła nawzajem na siebie oddziałują
2. fakty oświatowe pozostają wobec siebie w stosunku wzajemnej zależności
MICHAEL E. SADLER (1861-1943)
- w badaniach porównawczych należy wnikać w siłę duchową narodu
·ð zasadySadlera:
- dla zrozumienia systemu wychowania większe znaczenie ma to, co się dzieje poza szkołą,
niż to, co w szkole,
- praktyczna korzyść z badań porównawczych zagranicznych systemów oświaty, polega
na tym, że zaczynamy lepiej rozumieć własny system wychowawczy
ISAAC KANDEL (1881-1965)
-  Pedagogika porównawcza (1933)
·ð zasady/dokonania:
- problemy i cele oświaty są podobne w większości krajów, a różnorodność rozwiązań zależy
od różnic w tradycji i kulturze,
- badania w sześciu oświatowych laboratoriach świata,
- badania porównawcze mogą być pożyteczne o ile uwzględnią kontekst społeczno-
polityczny,
·ð postulowana metoda badaÅ„:
- opis wybranych problemów wspólnych dla badanych krajów,
- wyjaśnianie lub interpretacja przyczyn badanych zjawisk,
- analiza porównawcza polegająca na  porównaniu różnic między różnymi systemami
i przyczyn, które je warunkują ,
- tworzenie, niezależnie od pewnych zasad i tendencji, filozofii pedagogiki bardziej
na podstawie obserwowanej praktyki niż metafizyki czy etyki,
·ð wkÅ‚ad:
- poszerzanie wiedzy na temat rozumienia systemów oświatowych i ich funkcjonowania,
- rozwój teorii szkoły i społeczeństwa,
- rozwój teorii przyczynowości
FRIEDRICH SCHNEIDER (1881-1965)
- przedstawiciel nurtu humanistycznego w pedagogice porównawczej,
- akcentował znaczenie genezy zjawisk pedagogicznych i włączenie ich do przedmiotu
poznania pedagogiki porównawczej.
CZYNNIKI KSZTAA
TUJ
CE PEDAGOGIK
W POSZCZEGÓLNYCH KRAJACH:
·ð warunki geograficzne,
·ð gospodarka,
·ð kultura,
·ð religia,
·ð nauka,
·ð struktura spoÅ‚eczna,
·ð polityka,
·ð impulsy wychodzÄ…ce z oÅ›wiaty oraz kontaktów zagranicznych.
Pedagogika porównawcza jest nauką interdyscyplinarną.
PRZEDMIOT PEDAGOGIKI:
- zjawiska wychowawcze,
- kontekst społeczno-kulturowy.
METODA BADAC
 analiza historyczna.
BRIAN HOLMES (1920-1993)
- problemy w pedagogice: podejście porównawcze (1965),
- zwolennik metody problemowej w badaniach porównawczych,
·ð METODA PROBLEMOWA HOLMESA:
1. problem lub kłopotliwa sytuacja,
2. możliwe rozwiązania,
3. refleksja na temat problemu,
4. analiza kontekstu, w którym występuje problem,
5. nowe lub udoskonalone rozwiÄ…zania,
6. testowanie hipotez,
7. wnioski,
8. powrotne sprawdzanie (o ile jest to konieczne) całego procesu.
EDMUNT KING (UR. 1914)
- inne szkoły i nasze (1958),
- odrzucił metody badań porównawczych,
- głosił wiedzę i  symatyczne rozumienie innych systemów oświatowych,
- postulował powoływanie zespołów badawczych składających się z przedstawicieli różnych
dyscyplin w zależności od tematu badań.
·ð propozycje metodologiczne Kinga:
1. Metody i strategie badawcze zależą od celów badań
2. Badania porównawcze powinny być ukierunkowane na świadczenie pomocy decydentom
przy podejmowaniu decyzji i działań w obrębie polityki oświatowej
3. Badania powinny wszechstronnie uwzględniać kontekst, w którym występują interesujące
zjawiska
4. Obiektywność w badaniach porównawczych w pedagogice jest niemożliwa do osiągnięcia.
Własne uwarunkowania kulturowe powodują niemożność wejścia w pełni inną kulturę
5. Predykcje oraz  prawa w pedagogice porównawczej tracą wszelki sens ze względu
na dynamiczną istotę kultury przejawiającej się w różnych formach (szczególnie w czasach
szybkich zmian)
HAROLD NOAH (UR. 1945) I MAX ECKSTEIN (UR. 1944)
-  Ku naukowej pedagogice porównawczej (1969)
-  Naukowe badania w pedagogice porównawczej (1969)
- rozumienie pedagogiki porównawczej z punktu widzenia nauk społecznych
- zastosowanie w badaniach metod ilościowych na podstawie wyraz
nie sformułowanych
hipotez
·ð Metodologia badaÅ„ Noaha i Ecksteina:
1. Ustalenie problemu
2. Sformułowanie hipotezy
3. Zdefiniowanie pojęć i wskaz
ników
4. Wybór przypadków
5. Zbieranie danych
6. Manipulowanie danymi
7. Interpretacja wyników
PRZEGL
D DOROBKU POLSKIEJ PEDAGOGIKI PORÓWNAWCZEJ
·ð DWA NURTY PEDAGOGIKI PORÓWNAWCZEJ:
1. czysta nauka
2. uprawomocnienie dyscypliny poprzez jej użyteczność dla praktyki
Początek pedagogiki porównawczej, jako dyscypliny naukowej  lata 60. XX w.
·ð B. SUCHODOLSKI:
- ścisły związek pedagogiki porównawczej z polityką oświatową.
Pedagogika jako narzędzie polityki oświatowej  zależność zadań, przedmiotu i procedur
badawczych.
W celu sformułowania właściwych dyrektyw należy ustalić prawidłowości rządzące
rozwojem zjawisk (uwzględniające dynamiczny charakter rozwoju społeczeństw
i ich systemów oświatowych).
·ð B. NAWROCZYC
SKI:
- pedagogika porównawcza =  czysta nauka  wykrycie stałych związków między
przedmiotami badań  prognozowanie oświaty
-  Troszcząc się przede wszystkim o Polskę i jej rozwój dobrze jest wiedzieć, co działo
się i dzieje przynajmniej u naszych sąsiadów
-  Szkolnictwo w społeczeństwie amerykańskim (1936),
J. Chałasiński  socjologiczna metoda analizy (rozpoznawanie dynamicznego procesu
społecznego)
-  Struktura i treść szkoły współczesnej (1947)
-  Szkoła i demokracja na przełomie (1937), S. Hessen  globalne analizy całych systemów
oświatowych
-  Szkoła współczesna. Przemiany i tendencje rozwojowe (1979) W. Okoń
-  Paradygmaty i wizje reform oświatowych (1985) , Cz. Kupisiewicz  analizy systemów
oświatowych w celach prognostycznych (reformy globalne)
·ð ZMIANY W OÅšWIACIE:
1. dokonane (zmiany w rzeczywistości wychowawczej i pedagogicznej teorii, prowadzące do
powstania koncepcji szkoły wielostronnej)
2. planowane (sformułowanie  pewnych zasad ogólnych, które wytyczają kierunek i stanowią
kryterium oceny realizowanych reform; wykrywanie i opisywanie tendencji przemian
oświatowych wspólnych dla wielu krajów)
3. postulowane (radykalna krytyka szkoły, propozycja nowych rozwiązań z uwzględnieniem
jej rzeczywistego miejsca w procesie wychowawczym).
GENEZA I ISTOTA WSPÓA
CZESNYCH PROBLEMÓW OŚWIATOWYCH
W POLSCE I NA ÅšWIECIE
1. Promowanie europeizmu
·ð Sokrates:
- comenius
- lingua
- minerwa
- erasmus
- grundvig
·ð Leonardo da Vinci:
- projekty pilotażowe
- projekty wymian i staży
- badania i analizy
·ð MÅ‚odzież
- wymiana młodzieży w obrębie krajów Wspólnoty
- wolontariat europejski
2. Doskonalenie nauczycieli
ANGLIA
Organizator doskonalenia:
- władze oświatowe
- uniwersyteckie instytuty pedagogiczne
- kolegia nauczycielskie
- nauczycielskie zwiÄ…zki zawodowe
- inspektorzy powołani przez Królową
- Uniwersytet Otwarty
- prywatne zrzeszenia, inne różne instytucje
żð Formy:
- kursy, seminaria i spotkania w czasie weekendów, organizowane z inicjatywy szkoły przez
cały rok kalendarzowy
- krótkie kursy, inspirowane przez wyższe uczelnie, ośrodki nauczycielskie oraz kolegia
kształcenia zawodowego
- długie kursy, dłuższe niż czterotygodniowe, w wyższych uczelniach czasem prowadzące do
uzyskania dyplomów lub stopni naukowych, co wpływa korzystnie na ewentualny awans
zawodowy
- kształcenie praktyczne w przemyśle i usługach w czasie krótkich kursów
- stypendia lub granty, pozwalające nauczycielom prowadzić badania naukowe
w uniwersytetach lub politechnikach
FRANCJA
Organizator doskonalenia:
- Koordynowane centralnie przez Ministerstwo Oświaty i regionalne władze oświatowe
- regionalne inspektoraty szkolne
- lokalne szkoły pedagogiczne
- uniwersytety
- stowarzyszenia nauczycieli różnych przedmiotów
- organizacje prywatne
Misja Akademicka Doskonalenia Pracowników Edukacji Narodowej MAFPEN w Tuluzie
żð Formy:
- kursy doskonalenia zawodowego w fazach 308 dniowych (MAFPEN)
- centralne, regionalne, lokalne kursy nauczycieli i przedmiotów technicznych i zawodowych
oraz matematyki od 3-15 dni
- seminaria naukowe od 1-4 dni
NIEMCY
Organizator doskonalenia:
- instytuty doskonalenia nauczycieli znajdujące się pod opieką władz oświatowych
w poszczególnych landach
- ponad regionalne instytuty doskonalenia nauczycieli, będące w rękach prywatnych
- uniwersytety
- regionalne instytuty doskonalenia nauczycieli
- miejskie instytuty doskonalenia nauczycieli
- Niemiecki Instytut Kursów Korespondencyjnych
żð Formy:
- kursy, konferencje, zjazdy organizowane przez zwiÄ…zki i organizacje nauczycielskie,
poświęcone: aktualizacji wiedzy, nowym programom, technikom, środkom, metodom
nauczania, formom pracy nauczycieli
POLSKA
Organizator doskonalenia:
Doskonalenie zawodowe nauczycieli organizujÄ… i prowadzÄ… zgodnie z zarzÄ…dzeniem
nr 41 MEN z dnia 21 listopada 1990 roku:
- Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli
- szkoły wyższe
- wojewódzkie ośrodki metodyczne
- doradcy metodyczni
- dyrektorzy szkół w porozumieniu z radą pedagogiczną
- ośrodki doskonalenia zawodowego innych resortów, różnorodne instytucje i organizacje,
osoby prawne i fizyczne zgodnie ze swoim zakresem działania
o Formy:
- studia specjalne, kursy, seminaria i konferencje
- studia podyplomowe (doskonalÄ…ce, kwalifikacyjne)
- studia doktoranckie
- warsztaty
- doradztwo metodyczne
- wizyty studyjne
o Profesjonalny rozwój nauczycieli może odbywać się także poprzez:
- gorÄ…cÄ… liniÄ™
- wizytacje nauczycieli college'ów i uniwersytetów w szkołach
- kursy fakultatywne dla nauczycieli
- gwarancje pomocy ze strony college'ów i uniwersytetów dla szkół zatrudniających
absolwentów w celu zapewnienia efektywnej pracy w klasie
EDUKACJA MI
DZYKULTUROWA
WYZWANIA DLA EUROPY ZACHODNIEJ:
- Rasizm
- Ksenofobia
- Etnocentryzm
- Stereotyp
- Dyskryminacja
Przygotowanie młodego pokolenia do życia w społeczeństwie międzykulturowym 
wyzwanie dla edukacji krajów europejskich.
o WYCHOWANIE DO DEMOKRACJI I TOLERANCJI
Współczesna kultura i cywilizacja generują kompleks problemów dotyczących życia
społecznego określanego mianem demokracja.
Modele demokracji:
Modernistyczny Postmodernistyczny
WYZWANIE DLA EDUKACJI:
- Osiągniecie postawy akceptacji dla życia w demokratycznym świecie, poprzez promowanie
stosownych ideałów.
- Stworzenie procesu dydaktyczno-wychowawczego, w którym wszyscy uczestnicy mogą
brać czynny udział na zasadach partnerstwa, wzajemnego zrozumienia i szacunku,
respektowania różnic wynikających z pełnionych przez siebie ról i obowiązków.
NIEPOWODZENIA SZKOLNE
Wskaz
niki służące do opisu niepowodzeń szkolnych (kraje Unii Europejskiej):
- Przedwczesne kończenie edukacji
- Powtarzanie klasy
- Absencja
- Niepowodzenia związane z oceną osiągnięć w trakcie roku szkolnego
- Niewystarczający poziom kształcenia
- Wyniki niewystarczające do uzyskania świadectwa końcowego
NAUCZANIE J
ZYKÓW OBCYCH
Upowszechnianie nauczania języków obcych w szkołach dotyczy szukania odpowiedzi
na pytania dotyczÄ…cego tego, czy:
- Nauka języków obcych powinna być obowiązkowa na wszystkich szczeblach edukacji
i w różnych typach szkół
- Ile i jakich języków obcych należy uczyć
- Od której klasy powinno się wprowadzić obowiązkowe nauczanie określonych języków
- Czy każdy młody człowiek jest w stanie niezależnie od narodowości uczyć się skutecznie
dowolnego języka obcego
RÓWNOŚĆ SZANS EDUKACYJNYCH
Uniformizm programów nauczania, organizacja i formy pracy z uczniami, brak postulowanej
indywidualizacji w traktowaniu uczniów oraz czynniki społeczne i ekonomiczne sprawiają,
że realne możliwości zdobycia określonego poziomu wykształcenia są nadal bardzo
zróżnicowane.
NOWE FUNKCJE PEDAGOGIKI PORÓWNAWCZEJ:
- IntegrujÄ…ca
- OceniajÄ…ca
- ModelujÄ…ca
PROBLEMY Z JAKIMI BORYKAJ
SI
WSPÓA
CZESNE PAC
STWA (SYSTEMY
OÅšWIATOWE):
żð POLSKA
- Niechęć uczniów do szkoły,
- Nabycie umiejętności samokształcenia,
- Kształtowanie świadomości europejskiej.
żð ANGLIA I WALIA:
- Umocnienie społeczeństwa międzykulturowego,
- Asymilacja dzieci z rodzin muzułmańskich,
- Podniesienie wieku obowiÄ…zku szkolnego (18-19lat),
żð NIEMCY:
- Integracja dzieci imigrantów,
- Podniesienie poziomu oświaty dla niepełnosprawnych,
- Uczynienie oświaty narzędziem walki z przestępczością, narkomanią, korupcją.
żð FRANCJA:
- Lepsze przygotowanie kadry dla szkolnictwa średniego i wyższego,
- Wypracowanie strategii rozwiązania problemu wielokulturowości,
- Opieka nad najzdolniejszymi uczniami.
żð JAPONIA:
- Rozwój kształcenia ustawicznego,
- Sprostanie przyrostowi wiedzy naukowej i technicznej,
- Włączenie się do rozwiązywania problemów globalnych.
STRUKTURY I FUNKCJONOWANIE SYSTEMÓW OŚWIATOWYCH
WYCHOWANIE PRZEDSZKOLNE
- Wzrost rangi wychowania przedszkolnego:
- Wychowanie przedszkolne postrzegane jako element kształcenia ustawicznego,
- Wychowanie przedszkolne przynosi pozytywne skutki (długotrwałe efekty) w póz
niejszym
życiu i rozwoju dzieci.
INSTYTUCJE WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO
żð PoczÄ…tki wychowania przedszkolnego - Friedrich Frobel:
- 1840-1850  Kindergarten (ogródki dziecięce)
- Kształcenie nauczycielek wychowania przedszkolnego
- Zabawa wykorzystywana w rozwoju umysłowym i fizycznym dzieci
- Przedszkola to instytucje samodzielne, niekiedy połączone ze szkołami lub zintegrowane
z etapem kształcenia początkowego (Dania, Holandia, Irlandia).
- Przedszkola w Holandii są włączone do szkół podstawowych nowego typu (dzieci od 4-12
r. ż.) w myśl teorii, że rozwój dzieci w tym wieku przebiega lepiej w systemie
zintegrowanym.
- Nie we wszystkich krajach długość trwania edukacji przedszkolnej jest taka sama.
Wskaz
nik  upowszechniania wychowania przedszkolnego  odsetek dzieci z każdego
rocznika (od 3 do 6 lat), które zostały włączone do systemu zinstytucjonalizowanej edukacji
przedszkolnej, w stosunku do całkowitej liczby dzieci z danej grupy wiekowej.
Wskaz
nik  średniej długości trwania wychowania przedszkolnego (średni okres
uczęszczania do placówki edukacji przedszkolnej) to odsetek sumy liczb określających czas
uczęszczania do przedszkola przez wszystkie dzieci każdego rocznika dla odpowiadającej
temu poziomowi edukacji grupy wiekowej.
KONCEPCJE WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO:
Cel podstawowy
Przygotowanie dziecka do życia w społeczeństwie
Wyposażenie w określoną wiedzę i umiejętności niezbędne do dalszego rozwoju i kształcenia
Sposób osiągania celu uzależniony jest od stopnia zaangażowania instytucji edukacyjnych
w rozwój dziecka
np. Niemcy, Holandia, Dania np, Belgia, Francja, WÅ‚ochy, Hiszpania
Wychowanie przedszkolne Wychowanie przedszkolne
= proces uspołeczniania = nauka podstawowych
umiejętności
Dwa modele wychowania przedszkolnego (kraje europejskie)
MODEL RODZINNY MODEL SZKOLNY
(np. Finlandia, Szwecja (np. Francja, Hiszpania, Grecja
Dania, Niemcy) Wielka Brytania, Czechy,
Słowacja, Węgry, Polska)
MODEL MIESZANY
(np. Belgia, WÅ‚ochy, Holandia, Portugalia)
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE SYSTEMÓW WYCHOWANIA
PRZEDSZKOLNEGO
Øð FRANCJA
- Wychowanie przedszkolne = wstępny etap edukacji
- Pierwsze instytucje opiekujące się dziećmi powstały w 1840 r.  tzw.  ochronki dla dzieci
z biednych rodzin robotniczych
- 1886 r.  organizacja publicznych, bezpłatnych i świeckich przedszkoli
- Współcześnie przedszkola oferują opiekę dzieciom między 2-6 r. ż.
- 99% dzieci powyżej 3 r. ż. uczęszcza do przedszkoli
- Przedszkola to część sektora szkolnictwa podstawowego (2-11 lat)
- Pierwszy cykl kształcenia podzielony jest na: poziom niższy (2-4 lata), średni (4-5 lat),
wyższy (5-6 lat)
·ð Niższy stopieÅ„:
Rozwijanie umiejętności komunikacji językowej, zdolności intelektualnych i zdolności
postrzegania u dzieci
·ð Åšredni poziom:
- Podstawy nauki (czytanie, pisanie, liczenie, prace manualne i artystyczne)
* Dzieci w przedszkolu posiadają  dzienniczek ucznia = trwały zapis rozwoju dziecka
Øð NIEMCY
Rodzaje instytucji wychowania przedszkolnego
Przedszkole
(3-6 lat)
Przedszkole typu szkolnego
(6-latki, które nie osiągnęły
dojrzałości szkolnej)
Klasy wstępne
(5-latki, dodatkowe
przygotowanie do szkoły)
Øð FINLANDIA
- Niski udział dzieci w wychowaniu przedszkolnym
·ð Przyczyny:
- rzadkie zaludnienie kraju
- dominująca opinia o wyższości wychowania w rodzinie
Rodzaje placówek przedszkolnych
Ośrodki dziecięce
Realizują ustalone założenia
programowe
Rodzinne ośrodki opieki nad dziećmi
Brak wskazań programowych
Øð PORTUGALIA
- Wychowanie przedszkolne dla dzieci w wieku 3-5 lat
Rodzaje placówek
Stacjonarne Wędrowne
·ð Przedszkola:
- państwowe,
- prowadzone przez organizacje charytatywne, szkoły prywatne, związki zawodowe
KSZTAA
CENIE POCZ
TKOWE (ELEMENTARNE) I PODSTAWOWE
NAUCZANIE POCZ
TKOWE, TO RODZAJ KSZTAA
CENIA, KTÓRY:
Øð realizowany jest na samym poczÄ…tku obowiÄ…zkowej nauki szkolnej i czÄ™sto bywa
poprzedzony nieobowiÄ…zkowym wychowaniem przedszkolnym,
Øð rozpoczyna siÄ™, w zależnoÅ›ci od kraju, w wieku 5-7 lat, najczęściej jednak w wieku
6 lat,
Øð programowo nastawiony na nauczanie podstawowych umiejÄ™tnoÅ›ci czytania, pisania,
liczenia; przekazanie elementarnej wiedzy o świecie; ukształtowanie postawy wobec
świata, itd.
Øð w systemach oÅ›wiatowych może być odrÄ™bnÄ… instytucjÄ…; czasami wchodzi w skÅ‚ad
większej instytucji oświatowej,
Øð w poszczególnych krajach obejmuje różnÄ… liczbÄ™ klas (najczęściej od 4-6)
KSZTAA
CENIE PODSTAWOWE TO RODZAJ EDUKACJI, KTÓRY:
Øð skÅ‚ada siÄ™ z dwóch części: z nauczania poczÄ…tkowego oraz ksztaÅ‚cenia podstawowego
drugiego stopnia,
Øð w niektórych krajach jest realizowany w odrÄ™bnych placówkach, nazywanych
szkołami podstawowymi,
Øð program ksztaÅ‚cenia podstawowego drugiego stopnia dzieli siÄ™ znacznie wyraz
niej na
przedmioty nauczania niż poziom kształcenia początkowego,
Øð najczęściej czas nauki w szkole podstawowej wynosi 8-9 lat (klas szkolnych),
w wyjątkowych przypadkach klas tych jest mniej lub więcej,
Øð w wiÄ™kszoÅ›ci krajów postrzegane jest jako cykl przygotowujÄ…cy do dalszego etapu
kształcenia (szkoły średniej),
Øð w wiÄ™kszoÅ›ci krajów pokrywa siÄ™ z etapem  ksztaÅ‚cenia obowiÄ…zkowego,
w niektórych stanowi jedynie jego część.
STRUKTURY KSZTAA
CENIA POCZ
TKOWEGO I PODSTAWOWEGO
WIEK ROZPOCZYNANIA NAUKI SZKOLNEJ NA POZIOMIE NAUCZANIA
POCZ
TKOWEGO
KSZTAA
CENIE POCZ
TKOWE I OBOWI
ZKOWE NA ÅšWIECIE
CZEGO UCZY SI
NA ETAPIE NAUCZANIA POCZ
TKOWEGO W SZKOA
ACH
NA ÅšWIECIE
REPERTUAR TWORZ
ZAZWYCZAJ:
Øð jÄ™zyk ojczysty,
Øð matematyka,
Øð jÄ™zyk obcy (lub tzw. drugi jÄ™zyk paÅ„stwowy),
Øð Å›rodowisko spoÅ‚eczno-przyrodnicze,
Øð przedmioty artystyczne (wychowanie muzyczne i plastyczne),
Øð prace techniczne (rÄ™czne),
Øð wychowanie fizyczne,
Øð religia.
CZAS PRZEZNACZONY NA REALIZACJ
PROGRAMÓW KSZTAA
CENIA
PODSTAWOWEGO
CZAS PRZEZNACZONY NA NAUK
PRZEDMIOTÓW W KSZTAA
CENIU
13-LATKÓW
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE PROCESU KSZTAA
CENIA POCZ
TKOWEGO
(ELEMENTARNEGO) I PODSTAWOWEGO
1. Cechy charakterystyczne procesu kształcenia  zespół zjawisk, które wspólnie tworzą
profil procesu kształcenia w środowisku szkolnym:
Øð wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci podmiotu, tzn. osób uczestniczÄ…cych aktywnie w procesie ksztaÅ‚cenia,
Øð wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci kontekstu, tzn. determinanty spoza procesu ksztaÅ‚cenia, które oddziaÅ‚ujÄ…
na ten proces jako tzw. bodz
ce środowiskowe, socjalizacyjne,
Øð wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci samego procesu, jego zawartoÅ›ci i przebiegu,
Øð wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci wyników procesu edukacyjnego.
WARUNKI REALIZACJI PROCESU KSZTAA
CENIA
ŚREDNIA WIELKOŚĆ SZKÓA
MIERZONA LICZBA UCZNIÓW
WIELKOŚĆ KLAS MIERZONA LICZB
UCZNIÓW
STRUKTURA WIEKOWA POPULACJI NAUCZYCIELI (NA POZIOMIE SZKÓA

PODSTAWOWYCH PIERWSZEGO I DRUGIEGO STOPNIA)
KSZTAA
CENIE STOPNIA ÅšREDNIEGO
Dania
Øð KsztaÅ‚cenie obowiÄ…zkowe  9 lat (7-16 lat)
Øð Folkeskole  9 klas obowiÄ…zkowych, 1 nieobowiÄ…zkowa
Kształcenie ogólne
Gimnazjum (3 lata)
Kursy (dla absolwentów 10 klasy
szkoły podstawowej, 2 lata,
zakończone egzaminem
przygotowawczym wyższym
Kształcenie zawodowe
Zasadnicze kształcenie zawodowe
(3-4 lata), zakończone kwalifikacjami
w zawodach rzemieślniczych i innych,
2/3 praktyki, 1/3 nauki w szkole
Technika zawodowe (3 lata)
szkoły handlowe i techniczne,
zakończone egzaminem upoważniającym
do studiowania, rok  praktyki, dwa
lata  wiedza teoretyczna
Francja:
Øð Licea ogólnoksztaÅ‚cÄ…ce i techniczne (3 lata), matura ogólna lub zawodowa  studia,
dyplom technika  zawód bez studiów
Øð Licea zawodowe (2 lata)  możliwość wykonywania zawodu, (4 lata)  matura
zawodowa, przemienne kształcenie zawodowe (teoria + praktyki)
Øð Alternatywne przysposobienie do zawodu (2 lata), mÅ‚odzież (16-25 lat), staż
pracowniczy, uzyskanie dyplomu zawodowego.
Niemcy (Bawaria):
Øð SzkoÅ‚a główna  uczniowie koÅ„czÄ… klasy 5-9 lat, zdobywajÄ… wyksztaÅ‚cenie ogólne
ukierunkowane na przygotowanie zawodowe
Øð SzkoÅ‚a realna (4 klasy)  część uczniów rozpoczyna jÄ… 6 klasie szkoÅ‚y głównej:
Øð szkoÅ‚a zawodowa  3-4 dni praca i 1-2szkoÅ‚a
Øð wyższa szkoÅ‚a zawodowa, technikum
Øð Gimnazjum  (klasy 5-13), elitarna szkoÅ‚a przygotowujÄ…ca do studiów, egzamin
maturalny
Węgry:
Øð Gimnazjum  4-letnie ogólnoksztaÅ‚cÄ…ce (przygotowanie do studiów), po ukoÅ„czeniu
8 klas szkoły podstawowej (14-15 lat), 8-letnie, 6-letnie, po 10 klasie  egzamin
(dalsza nauka lub praca), matura (dwa poziomy trudności)
Øð KsztaÅ‚cenie zawodowe
Øð Technika zawodowe (4 lata), matura zawodowa
Øð Zasadnicze szkoÅ‚y zawodowe (3-letnie)  zasadnicze przygotowanie do zawodów
rzemieślniczych i innych oraz nauka materiału teoretycznego, praktyki
w warsztatach szkolnych i przedsiębiorstwach prywatnych
Szwecja:
Øð SzkoÅ‚a gimnazjalna
- (3 lata  16-19 lat),
- po ukończeniu 9 klasy szkoły podstawowej,
- programy nauczania przygotowują do studiów wyższych (2) lub mają profil
zawodowy (14),
- programy posiadają dwa elementy: wspólny podstawowy program nauczania
(8 przedmiotów, realizowanych przez 3 lata), odrębny program nauczania;
- na zakończenie gimnazjum dyplom potwierdzający uzyskane kwalifikacje lub
uprawniający do podjęcia studiów wyższych.
KSZTAA
CENIE UNIWERSYTECKIE
Belgia:
Øð KsztaÅ‚cenie wyższe z krótkim programem studiów (3-4 lata), dyplom w różnych
dziedzinach (pielęgniarka, nauczycielka nauczania początkowego itp.),
nieuniwersyteckie szkolnictwo wyższe
Øð KsztaÅ‚cenie z dÅ‚uższym programem studiów (co najmniej 4 lata), ksztaÅ‚cenie
uniwersyteckie, dyplom w różnych dziedzinach (inżynier, nauczyciel szkolnictwa
średniego itp.)
Øð KsztaÅ‚cenie uniwersyteckie  przygotowanie podstawowe (2-3 lata), przygotowanie
specjalistyczne (kolejne 2-3 lata), tytuł licencjata
Francja:
Øð 3 cykle studiów zakoÅ„czone dyplomem:
o Cykl pierwszy (2 lata)  przygotowanie do zawodu lub dalszych studiów
uniwersyteckich
o Cykl drugi (3 lub więcej lat)  studia rozszerzone, po 3 latach  tytuł licencjata lub
magistra/inżyniera po ogółem 4-5 latach
o Cykl trzeci:
- roczny specjalistyczny program kształcenia nastawiony na praktykę; zakończony
specjalizacjÄ…;
- 3-4 letnie studia doktoranckie
DOST
PNOŚĆ SZKOLNICTWA WYŻSZEGO
Japonia:
o Egzaminy wstępne: język japoński, matematyka, nauki społeczne i nauki przyrodnicze
(ekonomia, geografia, historia Japonii lub historia powszechna), języki obce
(angielski, niemiecki, francuski);
o Essej lub opinia ze szkoły średniej  opcjonalnie
Stany Zjednoczone:
o Studiować może każdy, kto ukończył szkołę średnia i ma odpowiedni dyplom.
o Lokalne, państwowe kolegia: brak egzaminów wstępnych.
o Uczelnie uprzywilejowane i elitarne:
üð odpowiednia liczba punktów zdobytych w teÅ›cie przydatnoÅ›ci do studiów (SAT),
opcjonalnie testy wiedzy;
üð pozycja studenta w klasie w oparciu o uzyskane wyniki, osiÄ…gniÄ™cia
z najważniejszych przedmiotów w szkole średniej, prestiż ukończonej szkoły
średniej, rekomendacja nauczycieli i pedagogów szkolnych, rozmowy
kwalifikacyjne, eseje;
üð wyróżniajÄ…ce cechy (osiÄ…gniÄ™cia studenta w jednej z dyscyplin sportowych
w szkole średniej, itp.), osoby uzdolnione.
Wielka Brytania:
üð UCAS (system pomagajÄ…cy wybrać wÅ‚aÅ›ciwÄ… szkoÅ‚Ä™ wyższÄ… lub innÄ…)