Dr Roman Olszewski
Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu , Gdynia
Celem nauki przedmiotu jest zapoznanie studenta z funkcjonowaniem administracji morskiej w
systemie organów administracji Państwa.
Podstawowym z
ródłem do rozważań w tym zakresie jest ustawa z dnia 21 marca 1991 r. ( z póz
n.
zmianami ) o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej oraz pomocniczo
wykazane w tekście akty normatywne.
ZADANIA ADMINISTRACJI MORSKIEJ W POLSCE i PAC
STWACH WE
Kształtowanie się administracji morskiej
Administrację morską stanowi ta część organów państwa, których zadaniem jest
dokonywanie działań władczych w stosunku do obszarów morskich, żeglugi, rybołówstwa
oraz portów i wybrzeża.
Sięgając w głąb historii Polski pierwszym organem sprawującym funkcje organu
administracji morskiej a właściwie współczesnego urzędu morskiego była Komisja Morska
powołana w 1568 roku przez króla Zygmunta II Augusta.
Pierwszy urząd morski nosił nazwę Urząd Marynarki Handlowej i powołany został w 1920 r.,
w Wejherowie a od 1927 r. w Gdyni.
Rozwinięcie  praca własna studenta
Ustrój i kompetencje organów administracji morskiej
Podstawowym aktem prawnym określającym strukturę , kompetencje i działanie
administracji morskiej w Polsce jest ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich
Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz.U.03.153.1502 j.t. 2009.08.01
,zm.:Dz.U.2009.92.753Dz.U. 2011 Nr 134 poz. 778-art. 1 ,Dz.U. 2011 Nr 106,
poz. 622-art. 8 ,Dz.U. 2011 Nr 32 poz. 159), zwanej dalej  ustawa o o.m.i a.m.
Istotne znaczenie mają również przepisy ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie
morskim (Dz.U. Nr 228, poz. 1368, z 2012 r. poz. 1068) oraz kodeksu morskiego z dnia 18
września 2001 r.
Organy administracji morskiej (vide: Art. 38. (23) ustawy ) :
1) minister właściwy do spraw gospodarki morskiej - jako naczelny organ
administracji
1
 morskiej- Ministerstwo Transportu,Budownictwa i Gospodarki Morskiej
2) dyrektorzy urzędów morskich - jako terenowe organy administracji morskiej.
Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej sprawuje nadzór nad działalnością
dyrektorów urzędów morskich w zakresie uregulowanym w niniejszej ustawie oraz w
przepisach odrębnych.
Dyrektor urzędu morskiego podlega ministrowi właściwemu do spraw gospodarki
morskiej(Art. 39. Ustawy o.o.m. i a.m. )
Dyrektora urzędu morskiego powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw gospodarki
morskiej. Zastępców dyrektora urzędu morskiego powołuje i odwołuje minister właściwy do
spraw gospodarki morskiej na wniosek dyrektora urzędu morskiego.
Na stanowisko dyrektora i zastępcy dyrektora urzędu morskiego może być powołany
wyłącznie obywatel polski posiadający wykształcenie wyższe oraz wiedzę, kwalifikacje
zawodowe i doświadczenie z zakresu gospodarki morskiej oraz funkcjonowania administracji
rządowej.
Dyrektor urzędu morskiego wykonuje swoje kompetencje przy pomocy urzędu morskiego,
który jest państwową jednostką budżetową.
W skład urzędu morskiego wchodzą w szczególności:
1) inspekcja morska, inspekcja bandery, inspekcja portu - przy pomocy których
dyrektor urzędu morskiego realizuje swoje zadania w zakresie inspekcji statków;
2) Służba Kontroli Ruchu Statków (Służba VTS) - przy pomocy której dyrektor
urzędu morskiego realizuje swoje zadania w zakresie monitorowania ruchu statków i
przekazywania informacji;
3) kapitanaty i bosmanaty portów - przy pomocy których dyrektor urzędu
morskiego wykonuje swoje kompetencje w portach i przystaniach morskich;
4) Biuro Spraw Obronnych Żeglugi - do realizacji zadań, o których mowa w art.
42 ust. 2 pkt 1a ustawy.
Urzędy morskie tworzy i znosi minister właściwy do spraw gospodarki morskiej w drodze
rozporządzenia. Obecnie istnieją w Polsce 3 urzędy morskie : Urząd Morski w Gdyni , Urząd
Morski w Słupsku , Urząd Morski w Szczecinie
Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej po zasięgnięciu opinii właściwych
wojewodów, w drodze rozporządzenia, określa terytorialny zakres działania dyrektorów
urzędów morskich i siedziby urzędów.
2
Organizację urzędu morskiego oraz szczegółowy zakres działania dyrektora urzędu
morskiego określa statut nadany przez ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej.
Kompetencje i terytorialny zakres działania urzędów morskich
Do organów administracji morskiej należą sprawy z zakresu administracji rządowej związane
z korzystaniem z morza w zakresie unormowanym niniejszą ustawą i innymi ustawami.
W szczególności do organów administracji morskiej należą sprawy:
1) bezpieczeństwa żeglugi morskiej;
2) ochrony portów morskich i żeglugi morskiej, w tym związane z
wykonywaniem zadań obronnych oraz zadań o charakterze nie militarnym, w szczególności
zapobieganie aktom terroru oraz likwidacji skutków zaistniałych zdarzeń;
3) korzystania z dróg morskich oraz portów i przystani morskich;
4 bezpieczeństwa związanego z badaniami, rozpoznawaniem i eksploatacją
zasobów mineralnych dna morskiego;
5) ochrony środowiska morskiego przed zanieczyszczeniem wskutek korzystania
z morza oraz przez zatapianie odpadów i innych substancji w zakresie nieuregulowanym
przepisami prawa geologicznego i górniczego;
6) ratowania życia, prowadzenia prac podwodnych i wydobywania mienia z
morza;
9) nadzoru przeciwpożarowego w polskich obszarach morskich oraz morskich
portach i przystaniach;
10) uzgadnianie decyzji w sprawie wydawania pozwoleń wodno-prawnych i
pozwoleń budowlanych na obszarze pasa technicznego, morskich portów i przystani,
morskich wód wewnętrznych i morza terytorialnego, jak również wszelkich innych decyzji
dotyczących zagospodarowania tego pasa;
11) budowy, utrzymywania i ochrony umocnień brzegowych, wydm i zalesień
ochronnych w pasie technicznym;
12) wyznaczania dróg morskich, kotwicowisk i badania warunków ich żeglowności;
13) oznakowania nawigacyjnego dróg morskich i kotwicowisk w portach i
przystaniach morskich oraz na wybrzeżu;
14) nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia w trybie
przewidzianym w przepisach o postępowaniu w sprawach o wykroczenia;
3
 15) wydawania oraz uzgadniania decyzji wynikających z przepisów ustawy o
portowych urządzeniach do odbioru odpadów i pozostałości ładunkowych ze statków;
16) sporządzania planów zagospodarowania przestrzennego morskich wód
wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej;
17) wykonywania kontroli w zakresie zgodności z zasadniczymi lub innymi
wymaganiami wprowadzonych do obrotu lub oddanych do użytku wyrobów wyposażenia
morskiego oraz rekreacyjnych jednostek pływających;
18) nadawania nazw statkom morskim;
19) organizacji pilotażu morskiego;
20) budowy i utrzymywania obiektów infrastruktury zapewniającej dostęp do
portów i przystani morskich;
21) zarządzania portami nie mającymi podstawowego znaczenia dla gospodarki
narodowej i przystaniami morskimi, w których nie powołano podmiotu zarządzającego w
trybie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich (Dz. U. z
2002 r. Nr 110, poz. 967, Nr 166, poz. 1361 i Nr 200, poz. 1683), w zakresie przewidzianym w
tych przepisach;
22) (35) planowania rozwoju portów i przystani morskich, o których mowa w pkt
21;
23) monitorowania i informowania o ruchu statków;
24) ewidencji ładunków i pasażerów;
25) nadzoru nad wprowadzonymi do obrotu lub oddanymi do użytku wyrobami
wyposażenia morskiego oraz rekreacyjnymi jednostkami pływającymi, o którym mowa w
przepisach ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2004 r. Nr
204, poz. 2087, z póz
n. zm.);
26) zarządu nad morzem terytorialnym i morskimi wodami wewnętrznymi oraz
nad gruntami pokrytymi tymi wodami, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 18 lipca
2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229, z póz
n. zm.),
27) kontroli paliwa u dostawców paliwa dostarczanego na statki.
Do organów administracji morskiej należy także wykonywanie zadań w dziedzinie
współpracy międzynarodowej.
Wydawanie decyzji w sprawach, o których mowa w pkt 10 i 11, następuje po zasięgnięciu
opinii właściwego organu samorządu terytorialnego.
4
Zgodnie z art. 37 ustawy o o.m. i a.m. sporządza się plan zagospodarowania , który określa :
1) przeznaczenie obszarów morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i
wyłącznej strefy ekonomicznej;
2) zakazy lub ograniczenia korzystania z obszarów, o których mowa w pkt 1, z
uwzględnieniem wymogów ochrony przyrody;
3) rozmieszczenie inwestycji celu publicznego;
4) kierunki rozwoju transportu i infrastruktury technicznej;
5) obszary i warunki ochrony środowiska i dziedzictwa kulturowego.
Projekt planu zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza
terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej sporządza dyrektor właściwego dla obszaru
objętego planem urzędu morskiego.
Do projektu planu zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza
terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej sporządza się prognozę oddziaływania na
środowisko.
Koszty sporządzenia planu zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych,
morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz opracowania prognozy
oddziaływania na środowisko obciążają budżet państwa albo inwestora realizującego
inwestycję, jeżeli ustalenia tego
Kapitan portu może, na wniosek wierzyciela, zatrzymać tymczasowo na czas
nieprzekraczający 72 godzin, (art.42a ustawy ) z wyłączeniem dni uznanych ustawowo za
wolne od pracy:
1) statek w celu zabezpieczenia roszczenia należnego od statku z tytułu opłat
portowych, szkód wyrządzonych w urządzeniach portowych, dokach lub drogach
żeglugowych oraz z tytułu zanieczyszczenia środowiska;
2) wydobyty wrak i inne przedmioty, które utrudniały żeglugę, w celu
zabezpieczenia roszczenia z tytułu ich usunięcia.
Tymczasowe zatrzymanie traci moc w razie złożenia odpowiedniego zabezpieczenia lub w
razie dokonania zajęcia na podstawie właściwych przepisów.
W przypadku zatrzymania statku Wierzyciel, na którego wniosek dokonano tej czynności
odpowiada za wszelkie szkody wynikłe wskutek nieuzasadnionego zatrzymania. Roszczenie z
tego tytułu przedawnia się z upływem roku od dnia jego powstania.
W sprawach należących do właściwości organów administracji morskiej, rozstrzyganych w
trybie postępowania administracyjnego, decyzje w pierwszej instancji wydają dyrektorzy
5
urzędów morskich, chyba że w myśl przepisu szczególnego organem właściwym w pierwszej
instancji jest minister właściwy do spraw gospodarki morskiej. ( Art. 43. ustawy )
Organy administracji morskiej działają na polskich obszarach morskich, w portach i
przystaniach morskich oraz w pasie technicznym, chyba że przepis szczególny stanowi
inaczej.
Organy administracji morskiej są także właściwe do wykonywania określonych umowami
międzynarodowymi i prawem polskim zadań na morzu pełnym.
Konwencje międzynarodowe
Szczególna rola urzędów morskich w zakresie kontroli wymogów konwencji
międzynarodowych .
Statek może być używany w żegludze morskiej, jeżeli odpowiada wymaganiom
bezpieczeństwa w zakresie jego budowy, stałych urządzeń i wyposażenia, określonym w
umowach międzynarodowych i:
1) Międzynarodowej konwencji o bezpieczeństwie życia na morzu, sporządzonej w
Londynie dnia 1 listopada 1974 r. (Dz.U. z 1984 r. Nr 61, poz. 318 i 319) wraz z Protokołem
dotyczącym Międzynarodowej konwencji o bezpieczeństwie życia na morzu, 1974,
sporządzonym w Londynie dnia 17 lutego 1978 r. (Dz.U. z 1984 r. Nr 61, poz. 320 i 321 oraz z
1986 r. Nr 35, poz. 177), zwanej dalej  Konwencją SOLAS ,
2) Międzynarodowej konwencji o liniach ładunkowych, sporządzonej w Londynie dnia
5 kwietnia 1966 r. (Dz.U. z 1969 r. Nr 33, poz. 282), zwanej dalej  Konwencją o liniach
ładunkowych ,
3) Konwencji w sprawie międzynarodowych przepisów o zapobieganiu zderzeniom
na morzu, sporządzonej w Londynie dnia 20 paz
dziernika 1972 r. (Dz.U. z 1977 r. Nr 15, poz.
61 i 62 oraz z 1984 r. Nr 23, poz. 106), zwanej dalej  Konwencją o zapobieganiu zderzeniom ,
4) Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki,
1973 r., sporządzonej w Londynie dnia 2 listopada 1973 r., zmienionej Protokołem
uzupełniającym sporządzonym w Londynie dnia 17 lutego 1978 r. (Dz.U. z 1987 r. Nr 17, poz.
101) oraz Protokołem uzupełniającym sporządzonym w Londynie dnia 26 września 1997 r.
(Dz.U. z 2005 r. Nr 202, poz. 1679), zwanej dalej  Konwencją MARPOL ;
5) Konwencji (nr 92) Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej pomieszczenia
załogi na statku (zrewidowanej w 1949 r.), przyjętej w Genewie dnia 18 czerwca 1949 r.
(Dz.U. z 1954 r. Nr 44, poz. 202);
6) Konwencji nr 133 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej pomieszczenia
załogi na statku (postanowienia uzupełniające), przyjętej w Genewie dnia 30 paz
dziernika
1970 r. (Dz.U. z 1994 r. Nr 107, poz. 512);
6
 7) Konwencji nr 147 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej minimalnych
norm na statkach handlowych, przyjętej w Genewie dnia 29 paz
dziernika 1976 r. (Dz.U. z
1997 r. Nr 72, poz. 454).
8) "IMDG Code"  międzynarodowy morski kodeks towarów niebezpiecznych,
wydany przez Międzynarodową Organizację Morską (IMO) w Londynie;
9) " IMSBC Code"  międzynarodowy morski kodeks stałych ładunków masowych,
wydany przez Międzynarodową Organizację Morską ( IMO) w Londynie;
10) "IGC Code" - międzynarodowy kodeks gazowców;
11) "IBC Code" - międzynarodowy kodeks chemikaliowców;
Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej określa, w drodze rozporządzenia:
1) granice portów morskich od strony morza i ich red, z wyłączeniem portów
wojennych, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 4 ustawy
2) po zasięgnięciu opinii właściwych rad gmin - granice portów morskich od
strony lądu
- z uwzględnieniem współrzędnych geograficznych lub granicznych punktów geodezyjnych.
Dyrektorzy urzędów morskich, po zasięgnięciu opinii właściwych rad gmin oraz organów
ochrony granicy państwowej, określają granice przystani morskich.
Art. 46. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, w porozumieniu z Ministrem
Obrony Narodowej i ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, określi, w drodze
rozporządzenia, zakres i formy współpracy urzędów morskich z Marynarką Wojenną i Strażą
Graniczną w zakresie wymienionym w art. 42 oraz w zakresie hydrografii i kartografii
morskiej (Art. 46 ustawy o o.m.i a.m.)
Przepisy wydawane przez terenowe organy administracji morskiej
Dyrektorzy urzędów morskich wydają przepisy prawne na podstawie upoważnień
udzielonych im w ustawach.
Z zastrzeżeniem art. 48 ustawy o o.m.i a.m. przepisy zwykle są wydawane w formie
zarządzenia. Zarządzenia dyrektora urzędu morskiego podlega ogłoszeniu w wojewódzkim
dzienniku urzędowym właściwym ze względu na terytorialny zakres obowiązywania tego
zarządzenia. Zarządzenie dyrektora urzędu morskiego wchodzi w życie po upływie czternastu
dni od daty jego ogłoszenia, chyba że określa inny termin albo termin taki wynika z ustawy,
na podstawie której zostało ono wydane.
W zakresie nieunormowanym w przepisach, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia,
zdrowia lub mienia, ochrony środowiska morskiego na morzu, w porcie morskim, przystani
7
oraz w pasie technicznym, a także ochrony żeglugi i portów morskich - dyrektor urzędu
morskiego może ustanawiać przepisy porządkowe w zakresie określonym w art. 42 ust. 2
ustawa o o.m.ia.m.
Podstawowe znaczenie ma tutaj zarządzenia porządkowe zwane przepisami portowymi .
Dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni wydał zarządzenie nr 5 dnia 20 lutego 2013 r.-
Przepisy portowe
Przepisy tego zarządzenia, zwane dalej przepisami portowymi , regulują sprawy w zakresie
bezpieczeństwa ruchu statków, utrzymania porządku na obszarze morskich portów, oraz
korzystania z usług portowych mających znaczenie dla bezpieczeństwa morskiego, będących
w zakresie właściwości terytorialnej Dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni.
Podobne zarządzenia wydali dyrektorzy pozostałych urzędów morskich.
Przepisy portowe stosuje się odpowiednio również na obszarze morskich przystani,
kotwicowisk położonych poza obszarem portów oraz torów wodnych łączących te
kotwicowiska z wodami portowymi.
Sprawy sanitarne, celne, ochrony przeciwpożarowej, radiokomunikacyjne oraz
bezpieczeństwa
i higieny pracy w portach morskich regulują odrębne przepisy.
W zakresie zapobiegania zderzeniom mają zastosowanie prawidła m.p.z.z.m. z
uwzględnieniem przepisów portowych.
W zakresie bezpieczeństwa ruchu zbiornikowców oraz terminali przeładunkowych ropy
naftowej i jej pochodnych, gazów płynnych luzem a także wszelkich substancji chemicznych
stwarzających zagrożenie dla życia i środowiska, mają zastosowanie przepisy odrębne oraz
wymagania określone w instrukcjach bezpiecznej obsługi i instrukcjach technologicznych.
Przepisy portowe stosuje się do statków, wodnosamolotów oraz użytkowników i osób
fizycznych
znajdujących się na obszarach podległych kompetencji danego urzędu morskiego.
Sprawowanie nadzoru
Zgodnie z art. 49 ustawy o o.m. i a.m. nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy
sprawują na obszarze swego działania dyrektorzy urzędów morskich.
Wykonując w polskich obszarach morskich zadania określone a art. 50 w/w ustawy :
1) inspekcja morska ma prawo:
8
a) kontrolowania, czy statki są uprawnione do działalności, którą wykonują, oraz czy
posiadają wymagane pozwolenie,
b) kontrolowania, czy żegluga lub inna działalność jest wykonywana zgodnie z
przepisami prawa polskiego i umowami międzynarodowymi,
c) wykrywania zanieczyszczeń środowiska morskiego powodowanych działalnością na
morzu i ich sprawców,
d) kontrolowania, czy statki spełniają wymagania w zakresie ochrony żeglugi morskiej;
2) inspekcja bandery ma prawo kontrolowania statków o polskiej przynależności
w zakresie wymagań określonych w przepisach prawa polskiego, przepisach prawa Unii
Europejskiej oraz w ratyfikowanych umowach międzynarodowych dotyczących:
a) budowy statków, stałych urządzeń i ich wyposażenia,
b) składu i kwalifikacji załóg,
c) ochrony środowiska,
d) bezpieczeństwa i higieny pracy oraz warunków sanitarno-bytowych,
e) ochrony żeglugi morskiej;
3) inspekcja portu ma prawo kontrolowania statków obcej przynależności
zawijających do polskich portów w zakresie wymagań określonych w umowach
międzynarodowych i przepisach prawa Unii Europejskiej dotyczących:
a) bezpieczeństwa żeglugi,
b) składu i kwalifikacji załóg,
c) ochrony środowiska,
d) bezpieczeństwa i higieny pracy oraz warunków sanitarno-bytowych,
e) ochrony żeglugi morskiej.
Kontroli, o której mowa w pkt 2, nie podlegają jednostki pływające Marynarki Wojennej,
Straży Granicznej i Policji.
3. Kontroli, o której mowa w pkt 3, nie podlegają:
1) okręty wojenne i jednostki pomocnicze;
2) statki rybackie;
3) statki drewniane o prostej konstrukcji;
9
 4) statki specjalnej służby państwowej nieużywane do celów handlowych oraz
5) statki rekreacyjne lub sportowe nieużywane do celów handlowych.
Niektóre ze swoich uprawnień inspekcja morska może realizować we współdziałaniu ze
Strażą Graniczną, przy użyciu jej sił i środków, a w razie konieczności także w porozumieniu z
Marynarką Wojenną. W przypadku nieobecności inspektora inspekcji morskiej na pokładzie
jednostki pływającej Straży Granicznej, Straż Graniczna może samodzielnie realizować
uprawnienia w ust. 1 pkt 1 w imieniu terenowego organu administracji morskiej.
Przekazanie Straży Granicznej środków posiadanych przez urzędy morskie do realizacji
uprawnień następuje w drodze porozumienia ministrów właściwych do spraw gospodarki
morskiej i spraw wewnętrznych.
W czasie wykonywania czynności służbowych inspektor inspekcji morskiej, zwany dalej
"inspektorem", jest uprawniony do:
1) kontroli dokumentów zezwalających na uprawianie rybołówstwa morskiego
lub innej działalności na polskich obszarach morskich;
2) żądania wyjaśnień i wykonywania czynności niezbędnych do przeprowadzenia
kontroli, a w przypadkach uzasadnionego podejrzenia naruszenia ustawy lub przepisów
wydanych na jej podstawie, do:
a) zatrzymania dokumentów, o których mowa w pkt 1,
b) sprawdzenia pomieszczeń statku.
Inspektor inspekcji bandery oraz inspektor inspekcji portu w czasie wykonywania czynności
służbowych mających na celu stwierdzenie, czy statek spełnia wymagania określone w art.
50 ust. 1 pkt 2 lub 3 ustawy o o.m i a.m. , są uprawnieni do kontroli dokumentów
potwierdzających spełnienie tych wymagań, a także do sprawdzenia ogólnego stanu
technicznego statku, łącznie z warunkami sanitarno-bytowymi.
Jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie naruszenia przepisów ustawy, inspektor może
skontrolować obcy statek znajdujący się w polskich obszarach morskich i zmusić go do
zawinięcia do wskazanego portu, przy zastosowaniu wszelkich niezbędnych środków. O
zatrzymaniu i doprowadzeniu obcego statku do portu polskiego terenowy organ
administracji morskiej zawiadamia niezwłocznie właściwy organ .
Kontrolę w zakresie ochrony środowiska morskiego przed zanieczyszczeniem ze statków
reguluje odrębna ustawa.
Kontrolę w zakresie ochrony żeglugi i portów morskich reguluje odrębna ustawa.
10
Kierownik statku znajdującego się na polskich obszarach morskich powinien, na sygnał
nadany z jednostki pływającej Straży Granicznej, zatrzymać statek i umożliwić dokonanie
czynności inspekcyjnych.
Inspektor uprawniony jest do przebywania na każdym statku prowadzącym jakąkolwiek
działalność w polskich obszarach morskich. W czasie przebywania inspektora na statku
kierownik tego statku powinien umożliwić mu dokonanie kontroli przestrzegania
obowiązujących przepisów i obserwacji prowadzonej działalności, a w szczególności:
1) udzielić niezbędnych wyjaśnień;
2) przedstawić do wglądu żądane dokumenty łącznie z dziennikiem pokładowym;
3) umożliwić obejrzenie złowionych ryb i sprzętu połowowego, sprzętu
używanego do badań oraz pobranych w trakcie badań próbek i dokonanych analiz;
4) umożliwić dokonanie wpisów do dziennika pokładowego;
5) umożliwić korzystanie ze środków łączności oraz zapewnić pomoc przy
przekazywaniu i otrzymywaniu depesz;
6) udzielić wszelkiej innej pomocy niezbędnej do prawidłowego przeprowadzenia
kontroli;
7) zapewnić niezbędne zakwaterowanie i wyżywienie w czasie dłuższego pobytu
na statku.
Kary pieniężne
Zgodnie z art. 55. 1.Ustawy o o.m. i a.m., Armatorowi, z którego statku podczas przebywania
w polskich obszarach morskich dokonuje się, z naruszeniem przepisów niniejszej ustawy i
innych ustaw oraz przepisów wydanych na ich podstawie:
1) eksploatacji zasobów mineralnych lub żywych zasobów morza,
2) zanieczyszczania środowiska morskiego,
3) badań naukowych morza i dna morskiego,
4) budowy sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń,
5) układania podmorskich kabli i rurociągów
- wymierza się karę pieniężną o równowartości do 1.000.000 jednostek obliczeniowych,
zwanych "Specjalnym Prawem Ciągnienia (SDR)", określanych przez Międzynarodowy
Fundusz Walutowy.
11
2. Tej samej karze podlega ten, kto narusza przepisy o eksploatacji sztucznych wysp,
konstrukcji, urządzeń, podmorskich kabli i rurociągów.
2a. Przepisu ust. 1 pkt 1, w części dotyczącej eksploatacji żywych zasobów morza, nie stosuje
się w przypadkach określonych w przepisach o rybołówstwie morskim.
3. Przepisu ust. 1 pkt 2 nie stosuje się w przypadkach określonych w przepisach o
zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki.
Natomiast według art. 56 ustawy o o.m. i a.m. , każdy kto:
1) zatrzymuje lub zakotwicza statek poza miejscem do tego przeznaczonym,
2) prowadzi statek poza torami wodnymi lub nie utrzymuje kursu wskazanego
przez właściwy organ,
3) wprowadza statek do strefy zamkniętej dla żeglugi i rybołówstwa oraz
pozostawia w tej strefie sprzęt rybacki,
4) wyprowadza statek z portu wbrew otrzymanemu zakazowi,
5) ładuje lub wyładowuje towar ze statku w miejscu do tego niewyznaczonym,
6) nawiązuje łączność z wybrzeżem, powodując zagrożenie bezpieczeństwa
żeglugi,
7) opuszcza statek w miejscu niedozwolonym,
8) przyjmuje lub wysadza ze statku ludzi z naruszeniem przepisów celnych,
skarbowych, imigracyjnych lub sanitarnych,
9) wykracza przeciwko przepisom wydanym na podstawie art. 47 i 48 ustawy o
o.m. i a.m.,
10) nie stosuje się do nakazów określonych w art. 52 ust. 1 ustawy o o.m. i a.m.,
11) uszkadza lub przesuwa znaki nawigacyjne albo użytkuje je niezgodnie z
przeznaczeniem,
12) uruchamia urządzenia pogarszające skuteczność oznakowania nawigacyjnego,
13) wykracza przeciwko przepisom o prowadzeniu i przechowywaniu na statku
dokumentów,
14) wykracza przeciwko przepisom o okazywaniu bądz
podnoszeniu bandery,
15) wykracza przeciwko obowiązkowi przedstawiania statku do pomiaru,
12
 16) wykracza przeciwko obowiązkowi zgłoszenia statku lub okoliczności
podlegającej wpisowi do rejestru okrętowego albo do rejestracji w urzędzie morskim,
17) wykracza przeciwko obowiązkowi umieszczania na statku oznaczenia nazwy,
portu macierzystego i numeru identyfikacyjnego statku,
18) przeszukuje wraki statków lub ich pozostałości bez wymaganego pozwolenia
albo nie stosuje się do warunków określonych w pozwoleniu,
19) podejmuje się przewozu pasażerów z naruszeniem obowiązku posiadania
dokumentu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej stosownie do art. 182 ż 1 Kodeksu
morskiego.
- podlega karze pieniężnej do wysokości nieprzekraczającej dwudziestokrotnego
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej za rok
poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Kary pieniężne, o których mowa w art. 55 i art.56 ustawy o o.m. i a.m. , wymierza dyrektor
urzędu morskiego w formie decyzji administracyjnej, której nadaje się rygor
natychmiastowej wykonalności.
Od takiej decyzji przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw gospodarki
morskiej.
W celu zabezpieczenia ściągalności kary pieniężnej dyrektor urzędu morskiego może zażądać
od sprawcy zabezpieczenia należności, a w razie odmowy występuje do organu
egzekucyjnego o zajęcie statku lub innych przedmiotów, za pomocą których dokonano
naruszenia przepisów.
Do czasu wydania postanowienia o zajęciu statku dyrektor urzędu morskiego zarządza
zatrzymanie statku, nie dłużej jednak niż na 48 godzin. Zabezpieczenie ściągalności kary
pieniężnej polega na wpłaceniu określonej, przez organ prowadzący postępowanie, kwoty
pieniężnej do jego depozytu lub złożeniu gwarancji bankowej przez bank albo zakład
ubezpieczeń mający siedzibę w Polsce.
y
ródła : Wymienione wyżej akty prawne prawa krajowego , konwencje międzynarodowe ,
których sygnatariuszem jest Polska oraz poniższe dyrektywy Unii Europejskie( podane za
Kancelarią Sejmu ) :
1) dyrektywa 92/29/EWG z dnia 31 marca 1992 r. dotycząca minimalnych wymagań w
dziedzinie
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w celu poprawy opieki medycznej na statkach (Dz. Urz.
WE L
113 z 30.04.1992, z póz
n. zm.),
13
2) dyrektywa 96/98/WE z dnia 20 grudnia 1996 r. w sprawie wyposażenia statków (Dz. Urz.
WE
L 46 z 17.02.1997, z póz
n. zm.),
3) dyrektywa 97/70/WE z dnia 11 grudnia 1997 r. ustanawiająca zharmonizowany system
bezpieczeństwa dla statków rybackich o długości 24 metrów i większej (Dz. Urz. WE L 34 z
09.02.1998 z póz
n. zmianami),
4) dyrektywa 98/41/WE z dnia 18 czerwca 1998 r. w sprawie rejestracji osób podróżujących
na pokładzie statków pasażerskich płynących do portów państw członkowskich Wspólnoty
lub z portów
państw członkowskich Wspólnoty (Dz. Urz. WE L 188 z 02.07.1998, z póz
n. zm.),
5) dyrektywa 99/35/WE z dnia 29 kwietnia 1999 r. w sprawie systemu obowiązkowych
przeglądów
dla bezpiecznej, regularnej żeglugi promów typu ro-ro i szybkich statków pasażerskich (Dz.
Urz.
WE L 138 z 01.06.1999),
6) dyrektywa 2002/59/WE z dnia 27 czerwca 2002 r. ustanawiająca wspólnotowy system
monitorowania i informacji o ruchu statków i uchylająca dyrektywę 93/75/WE (Dz. Urz. WE L
208 z
05.08.20020),
7) dyrektywa 2003/25/WE z dnia 14 kwietnia 2003 r. w sprawie szczególnych wymogów
statecznościowych dotyczących statków pasażerskich typu ro-ro (Dz. Urz. UE L 123/22 z
17.05.2003),
8) dyrektywa 2008/106/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie minimalnego poziomu
wyszkolenia
marynarzy (Dz. Urz. UE L 323 z 03.12.2008 ),
9) dyrektywa 2009/15/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wspólnych reguł i norm
dotyczących
organizacji dokonujących inspekcji i przeglądów na statkach oraz odpowiednich działań
administracji
morskich (Dz. Urz. UE L 131 z 28.05.2009),
10) dyrektywa 2009/16/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie kontroli przeprowadzanej
przez
państwo portu (Dz. Urz. UE L 131 z 28.05.2009),
11) dyrektywa 2009/17/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniająca dyrektywę 2002/59/WE
ustanawiającą wspólnotowy system monitorowania i informacji o ruchu statków (Dz. Urz. UE
L 131
z 28.05.2009),
12) dyrektywa 2009/21/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie zgodności z wymaganiami
dotyczącymi państwa bandery (Dz. Urz. UE L 131 z 28.05.2009, str. 132),
13) dyrektywa 2009/42/WE z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie sprawozdań statystycznych
w odniesieniu do przewozu rzeczy i osób drogą morską (Dz. Urz. UE L 141 z 06.06.2009,
str. 29, z póz
n. zm.),
Wymagania do zaliczenia przedmiotu:
14
1.Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest sporządzenie eseju i jego ustne zreferowanie w
letniej sesji 2013 roku do dnia 25 czerwca 2013 r.
2.Objętość eseju powinna wynosić od 5-8 stron maszynopisu.
3.Tematy esejów należy uzgadniać bezpośrednio z dr. Romanem Olszewskim w drodze
elektronicznej  e-mail : [e-mail],
15