1
14. AMINY
Ogólna nazwa aminy obejmuje związki o budowie RNH , RR NH i R R  N, które klasyfikuje
2
się odpowiednio jako   pierwszorzędowe, drugorzędowe i trzeciorzędowe
14.1. Aminy pierwszorzędowe
14.1.1. Nazwy pierwszorzędowych amin tworzy się dodając przyrostek  amina :
a) do nazwy grupy R (alkilowej, arylowej, itd.) lub
b) do nazwy macierzystego układu RH.
Metoda a) jest częściej stosowana; metoda b) jest stosowana w przypadku diamin.
CH3
CH3
NH2 NH2
CH3CH2NH2 CH3CH2CHNH2 CH3CHNH2
CH3CHCH2CH2CHCH3
etyloamina 1-metylopropyloamina 1-metyloetyloamina
sec-butyloamina izopropyloamina heksano-2,5-diamina
CH3
NH2
CH3CNH2 C6H5CH2NH2
NH2
CH3
cykloheksyloamina
1,1-dimetyloetyloamina benzyloamina 2-naftyloamina
tert-butyloamina
14.1.1. Zachowuje się nazwy zwyczajowe następujących amin aromatycznych:
NH2 NH2
NH2
OCH3
CH3
anilina m-toluidyna
o-anizydyna
(oraz izomery orto i para) (oraz izomery meta i para)
14.2. Aminy drugo- i trzeciorzędowe
14.2.1. Nazwy symetrycznych amin drugorzędowych i trzeciorzędowych tworzy się dodając
przed nazwą grupy przedrostek di lub tri.
(CH ) NH dimetyloamina
3 2
(CH CH CH ) NH dipropyloamina
3 2 2 2
(CH CH ) N trietyloamina
3 2 3
(C H CH ) NH dibenzyloamina
6 5 2 2
14.2.2. Niesymetryczne drugorzędowe i trzeciorzędowe aminy nazywa się jako N-podstawione
(lub N,N-dwupodstawione) pochodne amin pierwszorzędowych. Jako podstawę nazwy
macierzystej aminy wybiera się najbardziej złożoną spośród grup związanych z atomem azotu.
CH CH CH CH N(CH )
3 2 2 2 3 2
N,N-dimetylobutyloamina
CH3 CH3
CH3
N CH3CH2CHN
CH3
CH2CH3
N-etylo-N-metyloanilina N,N-dimetylo-(1-metyloetylo)amina
2
14.2.3. W przypadku, gdy grupy aminowe nie są grupami głównymi (są podstawnikami),
nazywa się je przy pomocy przedrostków: grupa  NH amino-, grupa  NHR alkiloamino-,
2
grupa  N(R) dialkiloamino-.
2
HOOC N(CH3)2
kwas p-dimetyloaminobenzoesowy
14.3. Sole amoniowe (aminiowe)
14.3.1. Sole i wodorotlenki zawierające czterowiązalny atom azotu R N+X> , w których R
4
oznacza takie same lub różne grupy, nazywa się dodając do wymienionych alfabetycznie nazw
podstawników związanych z atomem azotu przyrostek  amoniowy i podając na początku
nazwę anionu (jako oddzielne słowo).
[C H CH N(CH ) ]+ OH> wodorotlenek benzylotrimetyloamoniowy
6 5 2 3 3
[(CH ) N]+ I> jodek tetrametyloamoniowy
3 4
[(CH CH ) NH ]+ Cl> chlorek dietyloamoniowy
3 2 2 2
14.3.2. W przypadkach, gdy nazwa aminy nie kończy się na  amina , czwartorzędowy
charakter związku określa się dodając do nazwy tej zasady końcówkę  iowy (z pominięciem
końcowej litery  a (jeśli ta samogłoska jest na końcu aminy) i podając na początku nazwę
anionu.
[C H NH ]+ Cl chlorek aniliniowy
6 5 3
[C H NH (CH )]+ Br bromek N-metyloaniliniowy
6 5 2 3
chlorek pirydyniowy
N
H Cl