Plan pracy
dydaktyczno-wychowawczej
w klasie 3.
N A U C Z A N I E Z I N T E G R O W A N E
Plan pracy
dydaktyczno-wychowawczej
w klasie 3.
Autorzy: Jolanta Bonar, ElŻbieta Burakowska, Miros"aw Dąbrowski, Anna Dereł
,
¸ucja DydyÅ‚
ska, Stanis"aw Dylak, Agnieszka Merena, Dorota PÄ…chalska,
Katarzyna Piasta, Anna Pregler, Wies"awa Ryngwelska, ElŻbieta Tąpa"a,
ElŻbieta Torbicka
Projekt logo serii: Katarzyna Jarnuszkiewicz
Ok"adka: WSiP S.A.
Redaktor: Katarzyna Antczak
Plan pracy dydaktyczno wychowawczej w klasie 3. Przygoda z klasą jest ĘciĘle związany
z Programem nauczania zintegrowanego dla I etapu kszta"cenia w szkole podstawowej.
Przygoda z klasÄ… (Numer w wykazie: DKW-4014-65/01)
ISBN 83-02-09263-0
ISBN 83-02-08820-X (ca"oĘç)
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spó"ka Akcyjna
Warszawa 2005
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne S.A.
02-305 Warszawa, Al. Jerozolimskie 136
www.wsip.com.pl
Wydanie pierwsze
Sk"ad i "amanie: ElŻbieta Matzanke/WSiP S.A.
Druk: P.W. TOLEK Drukarnia im. Karola Miarki w Miko"owie
WSTóP
W projekcie Przygoda z klasÄ… edukacj´ rozumiemy jako proces inspirowa-
nia i wspierania rozwoju jednostki zgodnie z okreĘlonymi celami kszta"cenia
i wychowania. Wiemy, Że cz"owiek w swym Życiu spo"ecznym czy zawodowym
funkcjonuje sprawnie, gdy w wykonywanych przez siebie zadaniach potrafi
zjednoczyç emocje, intelekt oraz wyobraÄ™ni´. Im cz´Ä˜ciej w procesie uczenia
si´ w"Ä…czamy sytuacje z Å»ycia codziennego, aktywizujÄ…ce uczniów do budowa-
nia w"asnej wiedzy  tym "atwiej b´dzie im z tej wiedzy korzystaç w sposób
twórczy przy rozwiązywaniu róŻnych zadał
poznawczych i praktycznych. Dla
kszta"cenia twórczego myĘlenia waÅ»ne jest wychodzenie od wiedzy i umiej´t-
noĘci juŻ przez dzieci posiadanych oraz stwarzanie im sposobnoĘci do rozwią-
zywania zadał
o wielu moŻliwych rozwiązaniach i zadał
angaŻujących pomy-
s"owoĘç dziecka. PowyÅ»sze za"oÅ»enia, mi´dzy innymi, przyĘwieca"y nam
przy pisaniu ca"ego pakietu Przygoda z klasą. Jednak szczególnie by"y one dla
nas waŻne przy tworzeniu materia"ów dla trzeciej klasy.
W pierwszym semestrze klasy trzeciej kontynuujemy sposób budowania
integracji stosowany w klasie pierwszej i drugiej. Mamy wi´c nadal modu"y
tematyczne (o zintegrowanych celach, zadaniach edukacyjnych i strategiach
nauczania), wokó" których zogniskowane są szczegó"owe problemy z obszaru
edukacji Ęrodowiskowej, matematycznej, polonistycznej czy plastycznej i mu-
zycznej. W procesie kszta"cenia najpierw pojawia si´ problem  z Å»ycia wzi´-
ty , a póęniej, tak jak to cz´sto w"aĘnie w Å»yciu codziennym bywa, patrzymy
na niego przez pryzmat matematyki, j´zyka polskiego, wiedzy spo"ecznej czy
aktywnoĘci artystycznej dziecka. StaraliĘmy si´ o to, aby w miar´ moÅ»liwoĘci
treĘci matematyczne lub przyrodnicze pojawia"y si´ w sposób naturalny czy
spontaniczny. Rzadko bowiem w Å»yciu codziennym zajmujemy si´
matematyką jako taką; po prostu rozwiązujemy pewne zadania, do których
potrzebna jest wiedza i umiej´tnoĘci matematyczne.
W drugim semestrze zajmujemy si´ g"ównie kszta"towaniem krytycznego
myĘlenia uczniów. Proponowany materia" jest przede wszystkim pretekstem
www.wsip.com.pl 3
do osiągania waŻnych celów w zakresie formowania zdolnoĘci poznawczych.
Skupiamy si´ przede wszystkim na kszta"towaniu u uczniów zdolnoĘci intelek-
tualnych zwiÄ…zanych z klasyfikowaniem, eksperymentowaniem, rozwiÄ…zywa-
niem problemów, przekszta"caniem, uogólnianiem, obserwowaniem, warto-
Ęciowaniem, wnioskowaniem, wspó"dzia"aniem oraz wychodzeniem poza
dostarczone informacje.
Wyodr´bniamy trzy podstawowe dziedziny edukacji  Ęrodowisko (spo"ecz-
ne i przyrodnicze), matematyk´ oraz j´zyk polski (wraz z plastykÄ… i muzykÄ…).
Dzia"ania w obr´bie poszczególnych dziedzin edukacji b´dÄ… si´ koncentrowa"y
na rozwijaniu takich samych metaumiej´tnoĘci  na podstawie charakterystycz-
nego dla kaÅ»dej z dziedzin materia"u nauczania. Absolutnie nie wycofujemy si´
z koniecznoĘci integracji w edukacji wczesnoszkolnej  nadal uwaŻamy, Że inte-
gracja przedmiotowa jest niezb´dna w efektywnym kszta"ceniu na tym pozio-
mie. UwaŻamy, Że podejĘcie prezentowane w drugim semestrze trzeciej klasy
jest poŻyteczne przede wszystkim dlatego, Że u"atwia elastyczne przejĘcie od na-
uczania zintegrowanego do przedmiotowego.
Prac´ w drugim semestrze podzieliliĘmy na pi´ç bloków. Kolejne bloki,
za pomocÄ… rozwijanych w nich metaumiej´tnoĘci, integrujÄ… wszystkie dziedzi-
ny edukacji. Sformu"owane w poszczególnych blokach cele zosta"y opisane
(podobnie jak poprzednio) jako cele edukacyjne (zak"adane osiÄ…gni´cia
uczniów) oraz wskaÄ™niki przewidywanych osiÄ…gni´ç ucznia.
Zaczniemy od  materii , czyli podstawowych kategorii, leŻących u podstaw
poszczególnych dziedzin. B´dziemy szukaç odpowiedzi na pytania: z czego coĘ
si´ sk"ada, jakie ma cechy, jak moÅ»na grupowaç pewne obiekty. Uczymy si´
zatem porzÄ…dkowaç otaczajÄ…cy nas Ęwiat. Nast´pnie zajmiemy si´ zmianami
i ich skutkami. Podejmiemy teÅ» trudnÄ… problematyk´ sposobów zmiany  ich
badania, mierzenia oraz opisywania. Omawianie zmian doprowadzi nas do za-
j´cia si´ procesami, w szczególnoĘci Å»yciowymi, spo"ecznymi oraz procesem
twórczym. Podejmiemy teÅ» prób´ systematyzacji obiektów i procesów, ale
systematyzacji takiej, która wywodzi si´ od uczniów, od ich pomys"ów. ZajmÄ…
nas wspó"praca i harmonia, a takŻe wzajemne wspó"zaleŻnoĘci  chodzi tu ge-
neralnie o kszta"towanie u uczniów umiej´tnoĘci myĘlenia  systemowego .
Wreszcie, odkrywajÄ…c przesz"oĘç i rozmawiajÄ…c o przysz"oĘci, b´dziemy wdra-
Å»aç uczniów do myĘlenia dywergencyjnego oraz podejmiemy próby wychodze-
nia poza dostarczone informacje.
Nadal warto zwracaç uwag´ uczniów na powiÄ…zania mi´dzy poszczególnymi
dziedzinami edukacji. Dzisiaj bowiem zarówno w sensie zawodowym, jak i na-
ukowym najwi´cej problemów pojawia si´ i jest rozwiÄ…zywanych w"aĘnie inter-
dysplinarnie. Mamy do czynienia ze zjawiskiem, które moÅ»na okreĘliç jako
wtórnÄ… integracj´ systemów przedmiotowej wiedzy ludzkiej.
4
SEMESTR I
Modu" 1. PODRÓÚOWANIE
Modu" 2. BEZPIECZEÄ„STWO
Modu" 3. EUROPA
Modu" 4. GRZYBY
Modu" 5. BUDUJEMY ZGODó
Modu" 6. SZKO¸A W ZIELENI
Modu" 7. KULTURA
Modu" 8. JAK DZIA¸A NASZE CIA¸O?
Modu" 9. TECHNIKA DLA KAÚDEGO
Modu" 10. POLSKA
Modu" 11. PRZYGODY DOKTORA DOLITTLE
Modu" 12. PORA NA TEATR
Modu" 13. B¸Ã³KITNA PLANETA
Modu" 14. ZIEMIA  NASZ SKARBIEC
Modu" 15. TO SAMO, A INACZEJ
Modu" 16. OSZCZóDZANIE
Modu" 17. W ÂWIECIE MEDIÓW
Modu" 18. TURNIEJ DLA RODZICÓW
www.wsip.com.pl 5
Modu" 1. PODRÓÚOWANIE
Orientacyjny czas realizacji  5 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
Przes"aniem modu"u jest wprowadzenie dzieci w Ęwiat przekonanie o potrzebie czytania dla uczeł
: si´ga po ksiÄ…Å»ki i inne Ä™ród"a,
"
podróŻy w perspektywie historycznej, geograficznej, zdobywania informacji oraz dla kszta"- poszukując informacji na dany temat
logistycznej, technicznej i moralnej. Omawiane b´dÄ… towania osobistej wiedzy (1.2.e)
takie zagadnienia jak cele podróŻy, Ęrodki lokomocji
" uk"adanie i pisanie tekstów o róŻnej uczeł
: pisze opowiadanie o wakacjach
dawniej i dziĘ, wielkie podróŻe odkrywców oraz warun-
treĘci i przeznaczeniu (1.3.e)
ki konieczne do odbycia podróŻy. Dzieci b´dÄ… mia"y
" wykonywanie dzia"ał
dodawania uczeł
: dokonuje obliczeł
d"ugoĘci dro-
okazj´ do obliczania czasu, odleg"oĘci oraz porówny-
i odejmowania w pami´ci z przekra- gi, liczby pasaÅ»erów
wania wielkoĘci. SpotkajÄ… si´ z relacjami z ciekawych
czaniem dziesiÄ…tek w zakresie do 100
podróŻy oraz b´dÄ… tworzyç w"asne plany podróŻy. Bli-
(1.4.b)
Å»ej zapoznajÄ… si´ z mapÄ…. Wreszcie b´dzie to okazja
do fantazjowania w planowaniu swojej wielkiej podró- " planowanie w"asnej pracy i zaj´ç re- uczeÅ‚
: planuje swojÄ… dzia"alnoĘç zwiÄ…-
kreacyjnych w perspektywie dnia, ty- zaną z wykonaniem okreĘlonego zada-
Å»y, a zarazem do uczenia si´ podstawowych zagadnieÅ‚

godnia oraz miesiąca (1.5.e) nia, okreĘlając czynnoĘci przygotowaw-
z geografii Ęwiata.
cze oraz realizacyjne
" dobieranie Ęrodków i materia"ów po- uczeł
: dokonuje wyboru przyniesio-
trzebnych do realizacji zadania (3.2.d) nych materia"ów i przygotowuje prezen-
tacj´ tematu.
6
Modu" 2. BEZPIECZEÄ„STWO
Orientacyjny czas realizacji  5 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
W module tym b´dziemy przypominali zasady zacho- znajomoĘç tabliczki mnoÅ»enia i dzie- uczeÅ‚
: w róŻnych sytuacjach mnoŻy
"
wania si´ w róŻnych miejscach, aby uczniowie czuli si´ lenia do 100 (1.4.d) i dzieli w pami´ci
w nich pewnie i bezpiecznie. Zwrócimy uwag´ na znaj-
" opisywanie prostych relacji iloĘciowych uczeł
: rozwiÄ…zuje zadania dotyczÄ…ce
dujÄ…ce si´ w naszym najbliÅ»szym otoczeniu niezauwa-
mi´dzy danymi obiektami (tyle samo, porównywania róŻnicowego
Żalne niebezpieczeł
stwa: ha"as, promieniowanie s"o-
mniej, wi´cej, o ile mniej, o ile wi´cej, ile
neczne, bakterie. Nauczymy si´ ochraniaç cia"o, wzy-
razy mniej, ile razy wi´cej); (2.4.e)
waç pomocy oraz udzielaç pierwszej pomocy. Poznamy
" "ączenie informacji  faktów w związ- uczeł
: nazywa badane substancje,
równieŻ oznaczenie drogi ewakuacyjnej w naszej szko-
ki, nadawanie im wspólnej nazwy "Ä…czÄ…c w ca"oĘç informacje zdobyte pod-
le. Proponujemy przeprowadzenie kilku próbnych
(2.3.d) czas doĘwiadczeł
i w Życiu codziennym
alarmów, aby dzieci opanowa"y umiej´tnoĘç spokojne-
" rozwiązywanie zadał
konstrukcyjnych uczeł
: buduje model mostu wed"ug
go opuszczania klasy, a takÅ»e poruszanie si´ zgodnie
i technologicznych (projektowanie w"asnego pomys"u, wykorzystujÄ…c w"a-
z wyznaczonÄ… drogÄ… ewakuacyjnÄ…. W ostatnim dniu
i budowanie konstrukcji z gotowych ĘciwoĘci papieru
wykonamy plakat  Bezpieczna szko"a , którym podsu-
elementów  konstrukcje budowlane,
mujemy wiadomoĘci zdobyte podczas tego modu"u.
mechaniczne, elektryczne); (2.6.c)
SpoĘród proponowanych w module sytuacji matema-
tycznych sugerujemy, aby zwróciç szczególnÄ… uwag´ dzielenie si´ z innymi w"asnymi uczeÅ‚
: rozmawia z innymi uczniami
"
na gr´  Trzy w linii na tabliczce mnoÅ»enia doskonalÄ…- wiadomoĘciami i umiej´tnoĘciami o znanych mu zasadach zachowania
cÄ… rozumienie i pos"ugiwanie si´ tabliczkÄ… mnoÅ»enia. (3.1.b)
" udzia" w planowaniu oraz okreĘlaniu uczeł
: dzia"a zgodnie z przyj´tymi zasa-
zasad realizacji zadania (3.2.c) dami, prowadząc doĘwiadczenia z bia-
"ymi substancjami
" przekonanie o istotnym znaczeniu uczeł
: wyjaĘnia, jak przestrzeganie
wszelkich przepisów bhp dla osobi- przepisów bhp wp"ywa na jego bezpie-
stego bezpieczeł
stwa (7.4.e) czeł
stwo.
www.wsip.com.pl
7
Modu" 3. EUROPA
Orientacyjny czas realizacji  5 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
WczeĘniej dzieci poznawa"y pewne elementy, które pos"ugiwanie si´ w rozwiÄ…zywaniu uczeÅ‚
: dobiera ęród"a informacji, zbie-
"
wiąŻą si´ z historiÄ… Europy, jej osobistoĘciami, waÅ»ny- problemów poznawczych wybranymi rajÄ…c dane na temat paÅ‚
stw europej-
mi miejscami. PorzÄ…dkujemy t´ wiedz´ oraz potocznÄ… i dost´pnymi wspó"czesnymi techno- skich
wiedz´ dzieci na temat Europy, a przy okazji  na logiami informacyjnymi (1.6.d)
temat Unii Europejskiej.
" dokonywanie prostych obliczeł
doty- uczeł
: mierzy i porównuje odleg"oĘci
Celem modu"u jest okreĘlenie tego, co jest wspólne
czących d"ugoĘci, masy, czasu (2.4.d) na mapie oraz w rzeczywistoĘci w opar-
dla wszystkich Europejczyków oraz Europy i jak moŻ-
ciu o prostÄ… skal´ (1 cm to 100 m)
na ze sobÄ… wspó"pracowaç.
uczeł
: porównuje wielkoĘç paÅ‚
stw, licz-
" opisywanie prostych relacji iloĘciowych
Dzieci opracujÄ… i przygotujÄ… Atlas Europy oraz pre-
mi´dzy danymi obiektami (tyle samo, b´ mieszkaÅ‚
ców i na tej podstawie
zentacj´ róŻnych paÅ‚
stw europejskich. Modu" ten mo-
wskazuje relacje iloĘciowe
mniej, wi´cej, o ile mniej, o ile wi´cej,
Å»e byç równieÅ» przygotowaniem, wprowadzeniem
ile razy mniej, ile razy wi´cej); (2.4.e)
w problematyk´, która zostanie poszerzona wiosnÄ…,
" przekonanie, Że funkcjonowanie kaŻ- uczeł
: okreĘla podstawowy zakres
kiedy to w wi´kszoĘci szkó" organizowane sÄ… Dni Eu-
wspó"pracy pomi´dzy paÅ‚
stwami i ich
dej grupy spo"ecznej jest oparte na
ropy. Wspólne zaj´cia majÄ… zach´ciç dzieci do zwraca-
wspó"pracy (3.1.a) mieszkał
cami
nia uwagi na pojawiajÄ…ce si´ w mediach informacje
" przestrzeganie podstawowych zasad uczeł
: projektuje stron´ atlasu, "Ä…czÄ…c
związane z Europą, do poszerzania wiedzy o róŻnych
we wzbogacaniu tekstów ilustracjami informacje z odpowiednimi ilustracja-
krajach, miastach, wydarzeniach, osobach itp. Bardzo
(4.1.d) mi objaĘniającymi opis
waÅ»ne b´dzie przekazanie podstawowej wiedzy na te-
mat demokracji, praw dziecka, wychowanie w posza- " akceptowanie róŻnorodnoĘci wĘród uczeł
: rozróŻnia róŻne typy zachował

ludzi  koloru skóry, wyznania, zain- uwarunkowane kulturowo, religijnie,
nowaniu róŻnorodnoĘci, docenianiu odmiennoĘci.
teresował
(4.7.a) zwyczajowo
W tym tygodniu wprowadzimy umowy dotyczÄ…ce ko-
lejnoĘci wykonywania dzia"ał
.
" rozumienie kategorii dobro wspólne  uczeł
: wskazuje jako wspólne dla euro-
jako wszelkiego dobra powszechnego, pejskiego dziedzictwa wybrane dzie"a
sztuki, kultury, zachowania, zwyczaje
od dóbr materialnych po duchowe
(6.6.d) oraz uzasadnia swoje wybory.
8
Modu" 4. GRZYBY
Orientacyjny czas realizacji  5 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
uczeł
: odpowiada na pytania zwiÄ…zane
W klasie II (modu" 7) odbyliĘmy pierwszÄ… wypraw´ do ciche czytanie tekstów uÅ»ytkowych
"
z przeczytanym tekstem
lasu. Po roku jÄ… powtarzamy, systematyzujÄ…c wiedz´ i literackich (1.2.a)
dzieci o zwierz´tach i roĘlinach oraz zwracajÄ…c ich
uczeł
: zaznacza w tekĘcie potrzebne in-
" stosowanie zasad opracowywania
uwag´ na grzyby.
formacje
przeczytanego tekstu (1.2.c)
W module b´dziemy mówiç o w"aĘciwym, tzn. bez-
uczeł
: rozwiÄ…zuje zadania tekstowe
" rozwiązywanie róŻnymi sposobami
piecznym i zgodnym z prawem zachowaniu w lesie.
z wykorzystaniem dodawania i odejmo-
zadał
tekstowych (1.4.f)
Przygotujemy inscenizacj´ i wykonamy wiele róŻno-
wania
rodnych çwiczeÅ‚
rozwijajÄ…cych umiej´tnoĘç czytania
" planowanie i pisanie tekstu na zada- uczeł
: tworzy i zapisuje opis
ze zrozumieniem.
ny temat (4.2.a)
uczeł
: dzieli si´ swoimi spostrzeÅ»eniami
" dostrzeganie pi´kna w przyrodzie
zwiÄ…zanymi ze zjawiskami przyrodni-
(6.1.e)
czymi
uczeł
: uzasadnia sens zakazów doty-
" spostrzeganie niektórych dzia"ał

cz"owieka jako zak"ócajÄ…cych równo- czÄ…cych zachowania si´ w lesie.
wag´ w Ęrodowisku przyrodniczym
(7.2.f)
www.wsip.com.pl
9
Modu" 5. BUDUJEMY ZGODó
Orientacyjny czas realizacji  5 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
Sprzeczki, bójki pomi´dzy dzieçmi, agresja  to nie- uk"adanie i pisanie tekstów o róŻnej uczeÅ‚
: pisze samodzielnie poczÄ…tek i za-
"
mal codziennoĘç szkolna. W tym module b´dziemy si´ treĘci i przeznaczeniu (1.3.e) koÅ‚
czenie opowiadania
starali dociec przyczyn, okreĘliç skutki oraz opraco- uczeÅ‚
: rozpoznaje trójcz"onową struktu-
waç sposoby zapobiegania i radzenia sobie w sytu- r´ opowiadania
acjach konfliktu. Spróbujemy rozwiÄ…zaç róŻne we-
" rozwiązywanie róŻnymi metodami uczeł
: przedstawia w jednym zapisie
wn´trzne rozterki i oceniç kontrowersyjne zachowa-
zadał
tekstowych (1.4.f) rozwiązanie zadania z"oŻonego
nia bohaterów opowiadał
. Porozmawiamy i o tym, jak
" wyraŻanie w"asnych opinii i emocji uczeł
: stosuje komunikaty typu  ja
wyraÅ»aç w sposób bezpieczny w"asne (takÅ»e negatyw-
bez ranienia innych (4.5.d)
ne) stany emocjonalne, jak uwaÅ»nie s"uchaç, jak roz-
" wyobraÅ»anie sobie uczuç innych osób uczeÅ‚
: nazywa uczucia innych osób
mawiaç, aby uniknÄ…ç nieporozumieÅ‚
, jak broniç si´
i opisywanie w"asnych jako reakcji na (takŻe bohaterów opowiadał
) w sytu-
przed przemocÄ….
nie (5.3.b) acjach róŻnego rodzaju konfliktów
uczeł
: opisuje prawdopodobne w"asne
uczucia w takich sytuacjach
" opisywanie i wyraŻanie w"asnych sta- uczeł
: opowiada o uczuciach bohatera
nów emocjonalnych poprzez formy opowiadania
ekspresji s"ownej (5.4.c) uczeł
: uk"ada zakoł
czenie opowiadania.
10
Modu" 6. SZKO¸A W ZIELENI
Orientacyjny czas realizacji  5 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
Teren wokó" szko"y powinien byç miejscem, w którym uk"adanie i pisanie tekstów o róŻnej uczeÅ‚
: samodzielnie redaguje komu-
"
dziecko mog"oby çwiczyç, bawiç si´, odpoczywaç, treĘci i przeznaczeniu (1.3.e) nikat
a takÅ»e rozwijaç swoje zainteresowania. ChcielibyĘmy, uczeÅ‚
: sporzÄ…dza notatk´ ze spotkania
aby gospodarzami tego terenu byli uczniowie. To oni
" analizowanie sytuacji wyjĘciowej ze uczeł
: opisuje i ocenia zagospodaro-
powinni dbaç o wyglÄ…d otoczenia szko"y, to oni powin-
wzgl´du na to, co mamy i co chcemy wanie terenu wokó" szko"y
ni czuç si´ wspó"gospodarzami tego terenu.
osiÄ…gnÄ…ç (2.1.e) uczeÅ‚
: opracowuje makiet´ nowego za-
Proponowany modu" powinien byç praktycznym przy-
gospodarowania terenu
k"adem, Że dobrze zorganizowana wspó"praca prowa-
" dokonywanie pomiarów za pomocą uczeł
: rysuje teren wokó" szko"y zgod-
dzi do uzyskania wspania"ych wyników.
róŻnych przyrzÄ…dów i zapisywanie nie z przyj´tÄ… prostÄ… skalÄ…
wyników przeprowadzonych pomia-
rów (2.4.c)
" udzia" w planowaniu oraz okreĘlaniu uczeł
: analizuje pomys"y innych uczniów
zasad realizacji zadania (3.2.c) uczeł
: wykonuje makiet´ projektu
" planowanie i udzia" w realizacji pro- uczeł
: projektuje zagospodarowanie
jektów szkolnych i przydomowych terenu wokó" szko"y
dla tworzenia dobra wspólnego uczeł
: opracowuje harmonogram prac.
(6.6.f)
www.wsip.com.pl
11
Modu" 7. KULTURA
Orientacyjny czas realizacji  5 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
W tym module skupimy si´ na poj´ciu kultury  kultu- przekonanie o potrzebie czytania dla uczeÅ‚
: czyta i analizuje programy kin,
"
rze zachowania, wyglÄ…du (stroju), j´zyka. Zaznaczymy zdobywania informacji oraz dla kszta"to- teatrów, teksty dotyczÄ…ce wydarzeÅ‚
kul-
aspekt historyczny obyczajów. Zaprezentujemy go, wania osobistej wiedzy (1.2.e) turalnych oraz teksty o dawnych zwy-
aby porównaç ze wspó"czesnym, np. sposób nawiÄ…zy- czajach, zasadach zachowania w róŻ-
wania znajomoĘci, zachowanie przy stole itd. B´dzie- nych miejscach i sytuacjach
my korzystaç ze s"ownika wyrazów obcych, aby wyja-
" uk"adanie i pisanie tekstów o róŻnej uczeł
: uk"ada i pisze zgodnie z przyj´ty-
Ęniç znaczenie niektórych s"ów i poj´ç. Stworzymy
treĘci i przeznaczeniu (1.3.e) mi zasadami list do kolegi, koleŻanki
 Poradnik kulturalnego ucznia klasy 3. .
uczeł
: uk"ada i pisze treĘç zaproszenia
na  Uczt´ kulturalnÄ…
" rozwiązywanie róŻnymi sposobami uczeł
: zapisuje w wybrany sposób roz-
zadał
tekstowych (1.4.f) wiÄ…zanie zadania tekstowego
" przestrzeganie przyj´tych regu" w za- uczeÅ‚
: gra w gry zgodnie z przyj´tymi
bawie i pracy, bez wzgl´du na osobi- regu"ami
ste korzyĘci (3.5.e)
" wyobraÅ»anie sobie uczuç innych osób uczeÅ‚
: analizuje sposoby zachowania si´
i opisywanie w"asnych jako reakcji w róŻnych miejscach i sytuacjach i opisuje
na nie (5.3.b) swoje uczucia
uczeł
: przedstawia za pomocÄ… scenek
ogólnie przyj´te formy zachowaÅ‚

" tworzenie i Ępiewanie nieskomplikowa- uczeł
: gra na dzwonkach proste melo-
nych muzycznie utworów (5.5.e)
die, poznaje kroki walca angielskiego
" dostrzeganie pi´kna j´zyka mówio- uczeÅ‚
: stosuje w odpowiednich sytu-
nego i pisanego (6.1.a)
acjach poznane wyrazy i zwroty opisujÄ…-
ce osoby, rzeczy i wydarzenia.
12
Modu" 8. JAK DZIA¸A NASZE CIA¸O?
Orientacyjny czas realizacji  5 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
Podstawowym przes"aniem modu"u jest ukazanie p"ynne czytanie wszelkich, odpowied- uczeł
: po lekturze wiersza o tematyce
"
dzieciom cia"a cz"owieka jako zintegrowanego pod- nich dla wieku, tekstów oraz ich inter- przyrodniczej przedstawia jego nauko-
miotu, mającego wiele róŻnych uk"adów, które pretacja w róŻnych formach (1.2.b) we znaczenie
wspó"dzia"ajÄ… ze sobÄ…. Dzieci b´dÄ… mog"y zapoznaç
" zdolnoĘç do skupiania uwagi na rze- uczeÅ‚
: dokonuje obserwacji w"asnego
si´ bliÅ»ej z poszczególnymi uk"adami, uczestniczÄ…c
czach i zjawiskach pozornie dobrze t´tna, wykonujÄ…c wymagane obliczenia
w opowieĘci oraz wspó"tworząc ją.
znanych (2.1.c)
Mają przy tym wiele sposobnoĘci do wykonywania do-
" dokonywanie pomiarów za pomocą uczeł
: pos"uguje si´ miarÄ… krawieckÄ…
Ęwiadczeł
i eksperymentów. Wprowadzimy tu takŻe
róŻnych przyrządów i zapisywanie do mierzenia d"ugoĘci koĘci  koł
czyn
fragmenty przyrodniczych tekstów naukowych do ana-
wyników przeprowadzonych pomia- uczeł
: dokonuje pomiarów i przeli-
lizy. WaŻnym zadaniem do realizacji w tym module
rów (2.4.c) czeł
, pos"ugujÄ…c si´ dawnymi okreĘle-
b´dzie wzmacnianie wspó"pracy grupowej w zespole
niami miar  pi´dÄ™, d"oÅ‚
, "okieç
klasowym.
" rozwiązywanie zadał
konstrukcyjnych uczeł
: wykonuje model dzia"ania p"uc
i technologicznych (projektowanie  korzystajÄ…c z instrukcji tekstowej i ob-
i budowanie konstrukcji z gotowych razkowej
elementów  konstrukcje budowlane,
mechaniczne, elektryczne); (2.6.c)
" wspieranie innych cz"onków grupy uczeł
: podczas pracy w grupie, w sytu-
w nabywaniu podobnych umiej´tno- acji, gdy zaobserwuje, Å»e inny cz"onek
Ęci i wiadomoĘci (3.1.c) grupy wyraęnie nie radzi sobie z zada-
niem, podejmuje próby podpowiedzi
dotyczÄ…cej sposobu wykonania zadania
" przekonanie o koniecznoĘci dbania uczeł
: podaje przyk"ady zachował

o w"asne cia"o i warunki jego funk- wynikajÄ…cych z troski o zdrowie.
cjonowania (7.5.a)
www.wsip.com.pl
13
Modu" 9. TECHNIKA DLA KAÚDEGO
Orientacyjny czas realizacji  6 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
Tematyka modu"u koncentruje si´ na narz´dziach, przekonanie o potrzebie czytania dla uczeÅ‚
: znajduje w encyklopedii lub s"ow-
"
maszynach i urzÄ…dzeniach technicznych. Pewne za- zdobywania informacji oraz dla niku opis poszukiwanego urzÄ…dzenia
gadnienia z tego obszaru pojawi"y si´ juÅ» wczeĘniej. kszta"towania osobistej wiedzy (1.2.e)
Teraz b´dziemy mieli okazj´ do nich powróciç i upo-
" uk"adanie i pisanie tekstów o róŻnej uczeł
: pisze w grupie opowiadanie
rzÄ…dkowaç oraz poszerzyç wiedz´ na temat wybranych
treĘci i przeznaczeniu (1.3.e) science fiction
urządzeł
i maszyn, zainteresowaç dzieci poznawa-
" pos"ugiwanie si´ w obliczeniach róŻ- uczeÅ‚
: wykorzystuje liczmany przy mno-
niem niektórych ich tajemnic, a takŻe ich historii.
nymi narz´dziami (np. liczyd"o, licz- Å»eniu i dzieleniu w zakresie 100
W module wykorzystamy nieformalnÄ… wiedz´ dzieci
many i kalkulator); (1.4.g) uczeł
: dodaje i odejmuje na liczydle plan-
o prÄ…dzie elektrycznym. Zaproponujemy uczniom
szowym w zakresie 100 000
wzi´cie udzia"u w wykonaniu (kiedyĘ bardzo popular-
uczeł
: wykonuje proste obliczenia przy
nej) zabawki elektrycznej   mózgu elektronicznego
uŻyciu kalkulatora
(elektrycznego).
" rozróŻnianie faktów od opinii o fak- uczeł
: dyskutuje na temat sytuacji opi-
tach (1.6.f) sanej w micie o Dedalu i Ikarze
" spostrzeganie otoczenia spo"ecznego, uczeł
: bada zasad´ dzia"ania zabawki
przyrodniczego i technicznego jako ob- elektrycznej  mózg elektroniczny
szarów pe"nych zagadek poznawczych
i niewyjaĘnionych dotąd zdarzeł
(2.1.f)
" rozwiązywanie zadał
konstrukcyj- uczeł
: przygotowuje karty pytał
i odpo-
nych i technologicznych (projekto- wiedzi pasujące do konkretnego  mó-
wanie i budowanie konstrukcji z go- zgu elektronicznego
towych elementów  konstrukcje bu-
dowlane, mechaniczne, elektryczne);
(2.6.c)
14
" przestrzeganie przyj´tych zasad pra- uczeÅ‚
: wspó"uczestniczy w zbiorowym
cy grupowej (3.3.c) przygotowywaniu i uŻytkowaniu za-
bawki
" rozpoznawanie róŻnych dÄ™wi´ków uczeÅ‚
: z uwagą s"ucha utworów mu-
i ich Ä™róde" (5.5.a) zycznych, rozpoznaje i nazywa dÄ™wi´ki.
Modu" 10. POLSKA
Orientacyjny czas realizacji  5 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
Przes"aniem tego modu"u jest ukazanie postaci tych Po- wykonywanie dzia"ał
dodawania uczeł
: wykonuje obliczenia pisemne
"
laków, którzy wnieĘli wielki wk"ad w rozwój cywilizacji i odejmowania pisemnego w zakresie z przekroczeniem progu dziesiątkowego
europejskiej i Ęwiatowej, a swoją pracą, dzia"alnoĘcią do 1000 (1.4.c)
lub twórczoĘciÄ… rozs"awiali i rozs"awiajÄ… Polsk´ na ca-
" korzystanie z biblioteki szkolnej oraz uczeł
: przygotowuje i przedstawia in-
"ym Ęwiecie, oraz tych, którzy przyczynili si´ do naszej
publicznej (np. osiedlowej, gminnej); formacje o historii Polski i o znanych
wolnoĘci i którym winniĘmy wdzi´cznÄ… pami´ç. Warto
(1.6.c) Polakach na podstawie ęróde" uzyska-
teÅ» zainteresowaç najm"odszych historiÄ… Polski. Za-
nych w bibliotece publicznej
stanowimy si´ wspólnie nad naszym rozumieniem s"o-
" spostrzeganie otoczenia jako poten- uczeł
: prezentuje informacje na okreĘlony
wa  patriotyzm , odpowiemy na pytanie, kogo moŻe-
cjalnego ęród"a informacji (2.3.a) temat uzyskane od doros"ych (np. wywiad
my dziĘ nazwaç patriotÄ…. ZaleÅ»y nam, aby dzieci do-
z najstarszymi mieszkał
cami miejscowoĘci
sz"y do wniosku, Że takŻe dbanie o wspólne dobro (np.
o wydarzeniach historycznych w regionie)
szko"´), systematycznoĘç i sumiennoĘç w zdobywaniu
wiedzy i umiej´tnoĘci, codzienna dba"oĘç o prawid"o- " opisywanie prostych relacji iloĘciowych uczeÅ‚
: rozwiÄ…zuje zadania dotyczÄ…ce
mi´dzy danymi obiektami (tyle samo, porównywania róŻnicowego
we uÅ»ywanie j´zyka polskiego, wysoka kultura osobi-
mniej, wi´cej, o ile mniej, o ile wi´cej,
sta itp. sÄ… przejawami patriotyzmu.
ile razy mniej, ile razy wi´cej); (2.4.e)
" pos"ugiwanie si´ kalendarzem i zega- uczeÅ‚
: oblicza, ile lat temu mia"y miej-
rem (2.4.b) sce okreĘlone wydarzenia historyczne
" dostrzeganie pi´kna j´zyka mówio- uczeÅ‚
: interpretuje zgodnie z w"asnymi
nego i pisanego (6.1.a) odczuciami s"owa wiersza W. Szymbor-
skiej o mi"oĘci do ojczyzny
16
" odnajdywanie w kulturze rodzinnej uczeł
: okazuje szacunek ludziom star-
oraz regionalnej ęróde" wartoĘci dla szym, przodkom
osobistego Życia (6.1.i) uczeł
: czci miejsca pami´ci narodo-
wej przez odpowiednie zachowanie si´
" znajomoĘç nazw najwaÅ»niejszych pol- uczeÅ‚
: nazywa postacie historyczne
skich miast, regionów, rzek, gór, oraz znaczące osoby w Życiu publicz-
wód, pamiątek narodowych oraz na- nym
zwisk twórców, postaci historycznych uczeł
: wymienia nazw´ swojego woje-
i najwaŻniejszych w kraju osób pu- wództwa i miasta wojewódzkiego oraz
blicznych (6.4.a) nazwy kilku sąsiednich województw
uczeł
: trafnie formu"uje odpowiedÄ™
na pytanie  Dlaczego obchodzimy
Âwi´to Niepodleg"oĘci?
" okazywanie szacunku symbolom uczeł
: zachowuje zasadniczÄ… postaw´
pał
stwowym (6.4.f) cia"a podczas s"uchania hymnu pał
-
stwowego i innych hymnów (np. przyj´-
tego przez szko"´)
" w"aĘciwe zachowanie si´ w róŻnych uczeÅ‚
: podaje przyk"ady zachował

miejscach publicznych i sytuacjach Ęwiadczących o patriotyzmie i o braku
spo"ecznych (6.4.g) patriotyzmu.
www.wsip.com.pl
17
Modu" 11. PRZYGODY DOKTORA DOLITTLE
Orientacyjny czas realizacji  5 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
W module tym proponujemy wspólne czytanie powie- p"ynne czytanie wszelkich, odpowied- uczeł
: samodzielnie czyta wskazane
"
Ęci przygodowej H. Loftinga Doktor Dolittle i jego nich do wieku tekstów oraz ich inter- rozdzia"y lektury
zwierz´ta. Poznamy prac´ doktora i jego codzienne pretacja w róŻnych formach (1.2.b) uczeÅ‚
: zaznacza w sposób graficzny ko-
problemy. Wybierzemy si´ w podróŻ z doktorem i je- lejne przygody na mapie przygód
go za"ogÄ…, a na specjalnej mapie b´dziemy wspólnie uczeÅ‚
: naĘladuje mow´ zwierzÄ…t
rejestrowaç przebieg podróŻy oraz przygody. Pozna- uczeÅ‚
: ocenia post´powanie doktora
my map´ Afryki. Spotkamy zwierz´ta Å»yjÄ…ce na tym i innych bohaterów
kontynencie. Nauczymy si´ pisaç opowiadanie. Prze-
" wyraęne i staranne pisanie wielozada- uczeł
: indywidualnie redaguje opowia-
prowadzimy wywiad z podopiecznymi doktora.
niowych wypowiedzi (1.3.c) danie o wybranej przygodzie
Utrwalimy tabliczk´ mnoÅ»enia oraz poznamy sposo-
" znajomoĘç tabliczki mnoÅ»enia i dziele- uczeÅ‚
: prezentuje sposoby szybkiego
by sprytnego rachowania.
nia do 100 (1.4.d) mnoŻenia
" stawianie pytał
i trafne odpowiadanie uczeł
: formu"uje pytania, które chce
na nie (takÅ»e formalnie); (2.2.a) zadaç wybranemu zwierz´ciu
" rozwiązywanie zadał
konstrukcyjnych uczeł
: buduje "óŻko z patyczków
i technologicznych (projektowanie
i budowanie konstrukcji z gotowych
elementów  konstrukcje budowlane,
mechaniczne, elektryczne); (2.6.c)
" Ępiewanie nieskomplikowanych mu- uczeł
: Ępiewa i improwizuje pląs
zycznie utworów (5.5.e)  DŻungla .
18
Modu" 12. PORA NA TEATR
Orientacyjny czas realizacji  5 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
Modu" ten proponujemy przeprowadziç jako projekt. p"ynne czytanie wszelkich, odpowied- uczeÅ‚
: interpretuje g"osem, ruchem
"
Przedstawiamy jedną z moŻliwych wersji dzia"ał
, nich dla wieku tekstów oraz ich inter- lub gestem fragment tekstu
zabaw i çwiczeÅ‚
(takÅ»e prac´ z Podr´cznikiem i Zeszy- pretacja w róŻnych formach (1.2.b)
tem çwiczeÅ‚
). W zaleÅ»noĘci od wybranej przez klas´
" rozwiązywanie róŻnymi sposobami uczeł
: rozwiÄ…zuje zadania tekstowe
koncepcji realizacji projektu moÅ»e ona przebiegaç
zadał
tekstowych (1.4.f) z wyraŻeniami dwumianowanymi
w inny sposób. W czasie pracy nad spektaklem dąŻymy
" dostrzeganie problemów w Życiu bo- uczeł
: dokonuje analizy i oceny posta-
do aktywnego zaangaŻowania wszystkich dzieci, aby
haterów dzie" literackich i dzie" in- ci wyst´pujÄ…cej w przedstawieniu
sta"y si´ jego wspó"twórcami i dozna"y emocjonalnych
nych sztuk (2.1.d)
przeÅ»yç. Tego rodzaju zaj´cia to takÅ»e okazja do çwi-
czeł
artykulacyjnych, dykcyjnych, oddechowych i eks- " udzia" w planowaniu oraz okreĘlaniu uczeł
: wybiera postaç, którÄ… chcia"by
zasad realizacji zadania (3.2.c) zagraç i uzasadnia swój wybór
presyjnych. Dzieci zapoznajÄ… si´ z istotÄ… i strukturÄ…
scenariusza teatralnego oraz procesem powstawania operowanie g"osem adekwatnie uczeł
: interpretuje ( gra ) swojÄ… rol´
"
spektaklu w prawdziwym teatrze. Do pomocy w przy- do wymagał
zadania i sytuacji prze-
gotowaniu scenografii, rekwizytów i kostiumów moŻe- kazu (4.3.d)
my zaprosiç rodziców. B´dziemy mieç takÅ»e okazj´
" w"aĘciwy dobór Ęrodków i form uczeł
: uczestniczy w dobieraniu mu-
doskonaliç rozpoznawanie rodzajów zdaÅ‚
, zapisywanie
do wyraŻanych treĘci (5.5.f) zyki i wykonywaniu scenografii do spek-
dialogów i umiej´tnoĘç rozwiÄ…zywania z"oÅ»onych zadaÅ‚
.
taklu.
www.wsip.com.pl
19
Modu" 13. B¸Ã³KITNA PLANETA
Orientacyjny czas realizacji  6 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
Modu" ten jest pierwszym etapem projektu dotyczące- stosowanie zasad opracowywania uczeł
: po przeczytaniu danego tekstu
"
go Ziemi, obejmującego trzy kolejne tygodnie. Pod- przeczytanego tekstu (1.2.c) podkreĘla wyrazy dla niego waŻne
stawowym za"oŻeniem modu"u jest zebranie oraz
" okreĘlanie ęróde", w których moŻna uczeł
: samodzielnie pos"uguje si´ ency-
usystematyzowanie wiadomoĘci dotyczących miejsca
znaleÄ™ç potrzebne informacje (1.6.a) klopediÄ… oraz s"ownikiem w poszukiwa-
Ziemi w Kosmosie, jej powierzchni, wód, fauny i flo-
niu informacji
ry. Pierwszego dnia b´dziemy zajmowali si´ wyglÄ…dem
" rozróŻnianie dwóch podstawowych uczeł
: trafnie stawia pytania do prze-
Ziemi widzianej z kosmosu, globusem i umiejscowie-
kategorii pytał
: otwartych i zam- czytanego tekstu  otwarte o charakte-
niem wszystkich kontynentów i oceanów. Kolejne dni
kni´tych (2.2.b) rze problemowym oraz zamkni´te, wy-
w ca"oĘci poĘwi´cone b´dÄ… wybranym kontynentom
magajÄ…ce pos"uÅ»enia si´ informacjÄ… juÅ»
(pomijamy Antarktyd´  by"a o niej mowa w I i II
w tekĘcie podaną
klasie, "ączymy takŻe omawianie obu Ameryk). KaŻ-
dego dnia dzieci b´dÄ… mia"y okazj´ do  bycia specjali- " klasyfikowanie obiektów  informacji uczeÅ‚
: grupuje dany zestaw zwierzÄ…t wed"ug
wed"ug kryteriów zadanych (2.3.c) zamieszkiwanego przez nie kontynentu
stami w róŻnych dziedzinach oraz prowadzenia frag-
mentów zaj´ç. Zdobyte wiadomoĘci wykorzystajÄ… opisywanie prostych relacji iloĘcio- uczeÅ‚
: rysuje pary odcinków, których
"
przy tworzeniu globusów. PoznajÄ… takÅ»e fragment wych mi´dzy danymi obiektami (tyle d"ugoĘci spe"niajÄ… podane warunki
ksiÄ…Å»ki A. Szklarskiego Tomek u Ä™róde" Amazonki. samo, mniej, wi´cej, o ile mniej, o ile uczeÅ‚
: rozwiÄ…zuje proste zadania teksto-
OmawiajÄ…c poszczególne kontynenty moÅ»emy si´gaç wi´cej, ile razy mniej, ile razy wi´cej); we dotyczÄ…ce porównywania ilorazowego
do fragmentów ksiąŻek A. Szklarskiego o Tomku (2.4.e)
Wilmowskim.
" w"aĘciwy dobór materia"ów do posta- uczeł
: dobiera odpowiedni materia" do
wionego zadania i racjonalne ich wy- wykonania globusa
korzystanie (2.6.d)
20
" udzia" w przydziale zadania dla grupy uczeł
: proponuje rodzaje zadał
oraz
(3.2.b) próbuje negocjowaç, kto dane zadania
chcia"by wykonaç
" dostrzeganie pi´kna w wytworach uczeÅ‚
: wybiera polski obiekt jako waÅ»-
kultury (6.1.f) ny dla kultury Europy i warty obejrze-
nia ze wzgl´du na swoje pi´kno.
Modu" 14. ZIEMIA  NASZ SKARBIEC
Orientacyjny czas realizacji  4 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
Celem modu"u jest zapoznanie uczniów z bogactwami p"ynne czytanie wszelkich, odpowied- uczeł
: czyta legendy  Skarbnik  duch
"
Ziemi, zarówno znajdujÄ…cymi si´ pod jej powierzchniÄ… nich dla wieku, tekstów oraz ich inter- ĘlÄ…skich kopalÅ‚
 ,  Wiano Âwi´tej Kin-
i wydobywanymi w kopalniach, jak i tymi ukrytymi pretacja w róŻnych formach (1.2.b) gi i inscenizuje ich fragmenty
pod wodÄ…. Uczniowie poznajÄ… histori´ powstania z"óŻ
uczeł
: czyta inne teksty, które są dla niego
w´gla i soli. Postaramy si´ zwróciç ich uwag´ na skut-
ęród"em wiadomoĘci o bogactwach Ziemi
ki nadmiernej eksploatacji z"óŻ. Aby u"atwiç uczniom
oraz inspiracjÄ… do prac plastycznych
przyswojenie pewnych poj´ç, wprowadzimy ich
uczeł
: zapisuje wnioski z dyskusji o ko-
" uk"adanie i pisanie tekstów o róŻnej
w Ęwiat legend, poznajÄ… legendy Wiano Âwi´tej Kingi
rzystaniu z zasobów Ziemi
treĘci i przeznaczeniu (1.3.e)
i Skarbnik  duch Ęląskich kopalł
oraz zorganizujemy
uczeł
: redaguje zdania z"oŻone doskona-
zaj´cia plastyczne nawiÄ…zujÄ…ce do tematyki dnia. Pod-
lÄ…c umiej´tnoĘç trafnego doboru spójników
czas ca"ego modu"u proponujemy, aby dzieciom pod-
uczeł
: redaguje tekst w formie listu  Zie-
czas pracy towarzyszy"a melodia piosenki Ko"ysz nas
mia prosi o...
Ziemio. W ostatnim dniu b´dziemy rozmawiali o jej
uczeł
: uk"ada opowieĘç o bry"ce w´gla
s"owach i zaĘpiewamy ją.
uczeł
: rozwiÄ…zuje zadania tekstowe np.
" rozwiązywanie róŻnymi sposobami
korzystajÄ…c z pomocy rysunku
zadał
tekstowych (1.4.f)
uczeł
: przedstawia w pracy plastycznej
" obserwowanie zjawisk, procesów
i obiektów przyrodniczych, spo"ecz- ekosystem mórz i oceanów
nych i kulturowych dost´pnych po- uczeÅ‚
: obserwuje przebieg krystalizacji soli
znaniu dziecka w tym wieku (1.6.b)
uczeł
: odczytuje i wykorzystuje infor-
" opisywanie prostych relacji iloĘciowych
macje podane z wykorzystaniem zwro-
mi´dzy danymi obiektami (& ile razy
tów:  & razy mniej ,  & razy wi´cej
mniej, ile razy wi´cej); (2.4.e)
" Ępiewanie nieskomplikowanych mu- uczeł
: w grupie Ępiewa piosenk´  Ko-
(
zycznie utworów (5.5.e) "ysz nas Ziemio .
22
Modu" 15. TO SAMO, A INACZEJ
Orientacyjny czas realizacji  5 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
Celem tego modu"u jest ukazanie dzieciom innych, dostrzeganie okazji do uczenia si´ uczeÅ‚
: podczas rozmów wyraŻa opinie
"
dalekich narodów i ich kultur. W specyficzny klimat z osobistego i cudzego doĘwiadczenia o zachowaniach bohaterów baĘni z róŻ-
poznawanej kultury wprowadzamy dziecko poprzez (1.1.d) nych kultur
stworzenie odpowiedniego nastroju, tzn. odtwarzanie
" wykonywanie dzia"ał
dodawania uczeł
: uzupe"nia piramidki, wachla-
muzyki, opis stroju, dostarczenie lub wyszukanie infor-
i odejmowania w pami´ci z przekra- rze, wykonujÄ…c w pami´ci dodawanie
macji o wybranych zwyczajach, Ęwi´tach i Ęwi´towaniu,
czaniem dziesiÄ…tek w zakresie do 100 i odejmowanie z przekraczaniem dzie-
o piĘmie. Pragniemy zainteresowaç dzieci kulturÄ…
(1.4.b) siÄ…tek
innych krajów, uczyç akceptacji, tolerancji dla róŻno-
" okreĘlanie ęróde", w których moŻna uczeł
: nazywa ęród"a najtrafniejszych
rodnoĘci wĘród ludzi. Chcemy, aby dzieci zda"y sobie
znaleÄ™ç potrzebne informacje (1.6.a) informacji o kulturze innego narodu
spraw´, Å»e wszystkie kultury sÄ… jednakowo cenne i fa-
" wskazywanie na istotne cechy obiek- uczeł
: rozpoznaje i nazywa okreĘlone
scynujÄ…ce, a poznawanie ich moÅ»e byç ciekawÄ…,
tu naleŻącego do okreĘlonej klasy kultury po piĘmie, motywach muzycz-
wzbogacajÄ…cÄ… przygodÄ….
(2.5.c) nych i zdobniczych, stroju
" dzielenie si´ z innymi w"asnymi wia- uczeÅ‚
: prezentuje przygotowane wia-
domoĘciami i umiej´tnoĘciami domoĘci poprzez wypowiadanie si´,
(3.1.b) odpowiednie przebranie si´, makijaÅ»,
rekwizyty itp.
" dostrzeganie trudnoĘci w porówny- uczeł
: wykorzystuje nowo zdobyte in-
waniu róŻnych wytworów cz"owieka formacje do porównywania wytworów
(6.5.a) cz"owieka w róŻnych kulturach
uczeł
: opisuje, podaje, wskazuje zaleÅ»-
noĘci pomi´dzy naturalnymi warunka-
mi Życia ludzi a ich wytworami.
www.wsip.com.pl
23
Modu" 16. OSZCZóDZANIE
Orientacyjny czas realizacji  5 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
Modu" poĘwi´cony jest oszcz´dzaniu, w sensie dos"ow- ciche czytanie tekstów uÅ»ytkowych uczeÅ‚
: samodzielnie czyta pami´tnik
"
nym i w przenoĘni  od pieni´dzy i funkcjonowania i literackich (1.2.a) Eli
banku, przez poszanowanie zdrowia, po  oszcz´dzanie uczeÅ‚
: dokonuje analizy fraszki  Na
Ziemi , rozumiane jako odpowiedzialne gospodarowa- zdrowie
nie jej bogactwami, jak teÅ» dba"oĘç o Ęrodowisko. OsiÄ…
" uk"adanie i pisanie tekstów o róŻnej uczeł
: zapisuje wnioski z dyskusji
narracyjnÄ… modu"u sÄ… kartki z pami´tnika Eli, w któ-
treĘci i przeznaczeniu (1.3.e)
rych opisuje ona wydarzenia (momentami doĘç drama-
" pos"ugiwanie si´ zdobytÄ… wiedzÄ… uczeÅ‚
: proponuje sposoby oszcz´dnego
tyczne) z Życia swojej rodziny. W kaŻdym dniu dzieci
i umiej´tnoĘciami w Å»yciu codzien- korzystania z wody, energii elektrycznej,
b´dÄ… czytaç jednÄ… lub wi´cej kartek. Sytuacje z pami´t-
nym (1.7.h) materia"ów szkolnych
nika b´dÄ… punktem wyjĘcia do dyskusji i prac dzieci.
uczeł
: dyskutuje o sposobach dbania
o zdrowie
" zdolnoĘç do skupiania uwagi na rze- uczeÅ‚
: analizuje koszty uŻywania róŻ-
czach pozornie dobrze znanych nych urządzeł
elektrycznych
(2.1.c)
" dokonywanie prostych obliczeł
doty- uczeł
: wykonuje obliczenia z wykorzy-
czących d"ugoĘci, masy, czasu (2.4.d) staniem jednostek czasu
uczeł
: dokonuje zamiany jednostek
czasu.
24
Modu" 17. W ÂWIECIE MEDIÓW
Orientacyjny czas realizacji  5 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
W tym module w dalszym ciągu pokazujemy i przybliŻa- przejawianie krytycznego stosunku uczeł
: ocenia programy, reklamy, wy-
"
my wspó"czesne Ä™ród"a i technologie informacyjne. do informacji z róŻnych Ä™róde"  róŻnia prawd´ oraz to, co niemoÅ»liwe
Naszym celem jest, aby dzieci poznawa"y systematycznie w tym reklamy (1.6.e) i elementy manipulacji
wieloĘç Ęrodków komunikacji mi´dzy ludÄ™mi, ich specyfi-
" rozróŻnianie faktów od opinii o fak- uczeł
: wyróŻnia w reklamie fakty oraz
k´ i zasady, oraz aby umia"y z nich korzystaç w sposób
tach (1.6.f) opinie
twórczy i krytyczny. JuÅ» pozna"y organizacj´ i zasady dzia-
" rozpoznawanie produkcji medialnej uczeł
: odszukuje w przekazie walory
"ania biblioteki, stworzy"y w"asnÄ… biblioteczk´ klasowÄ…,
jako artystycznej, ale i komercyjnej artystyczne oraz o charakterze han-
którą przez ca"y czas wzbogacają. Wiedzą, jak komuniku-
dzia"alnoĘci cz"owieka (1.6.g) dlowym
jÄ… si´ ludzie, jakiego uÅ»ywajÄ… j´zyka (np. mimika, gesty,
" zdolnoĘç do d"uÅ»szego koncentrowa- uczeÅ‚
: potrafi zachowaç si´ zgodnie
kolory, kody j´zykowe itd.), jak równieÅ» zwierz´ta. ZnajÄ…
nia uwagi (2.1.b) z przyj´tymi zasadami w czasie nagry-
zasady  reportaÅ»u , stworzy"y w"asnÄ… gazet´. W tym mo-
wania audycji radiowej
dule w dalszym ciÄ…gu rozwijamy te umiej´tnoĘci oraz
zwracamy uwag´ na inne Ęrodki przekazu: fotografi´, TV, dokonywanie prostych obliczeÅ‚
doty- uczeł
: przelicza i planuje czas poszcze-
"
radio. Zagadnieniem, którym szczególnie si´ zajmiemy, czÄ…cych d"ugoĘci, masy, czasu (2.4.d) gólnych nagraÅ‚
w ograniczonym czasie
jest reklama. Zbadamy, jakÄ… rol´ odgrywa ona w kreowa- trwania audycji
niu Ęwiata. OkreĘlimy wspólnie z dzieçmi, jak sobie radziç
" planowanie doĘwiadczeł
weryfikują- uczeł
: przeprowadza proste eksperymen-
z jej wp"ywem na nasze wybory. Przygotujemy s"uchowi-
cych hipotezy (2.7.b) ty zwiÄ…zane z rozchodzeniem si´ Ęwiat"a,
sko radiowe. Dzieci wejdą równieŻ w role zbieraczy infor-
uzyskiwaniem róŻnych dÄ™wi´ków
macji. Ich zadanie b´dzie polega"o na zebraniu informa-
" odczytywanie ze zrozumieniem ko- uczeł
: czyta, wydobywajÄ…c potrzebne
cji od rodziny, sąsiadów, znajomych o tym, jakie oglądają
munikatów medialnych (4.6.e) informacje programy RTV, komunikaty
programy telewizyjne, jakich audycji radiowych s"uchajÄ…
radiowe.
i ile poĘwi´cajÄ… na to czasu, co najbardziej lubiÄ… robiç
teraz, a co lubili w dziecił
stwie. Zrobimy teÅ» dokumenta-
cj´ fotograficznÄ… naszych zaj´ç.
www.wsip.com.pl
25
Modu" 18. TURNIEJ DLA RODZICÓW
Orientacyjny czas realizacji  4 dni
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
W module tym podsumujemy dotychczas zdobytą wie- rozwiązywanie róŻnymi sposobami uczeł
: rozwiÄ…zuje zadania tekstowe po-
"
dz´. Zapoznamy uczniów z turniejami rycerskimi oraz zadaÅ‚
tekstowych (1.4.f) magajÄ…c sobie rysunkiem
róŻnymi rodzajami teleturniejów. Zorganizujemy tur-
" stawianie pytał
i trafne odpowiada- uczeł
: samodzielnie uk"ada pytania dla
niej dla rodziców. Pytania uk"adaç b´dÄ… dzieci. Zapro-
nie na nie (takŻe formalnie); (2.2.a) rodziców
simy do zabawy takŻe nauczycieli klas 4-6, którzy wy-
uczeł
: przygotowuje katalog odpowiedzi
stÄ…piÄ… w roli ekspertów, a jednoczeĘnie b´dÄ… mieli
" udzia" w planowaniu oraz okreĘlaniu uczeł
: okreĘla zadania potrzebne do
okazj´ poznaç swoich przysz"ych podopiecznych.
zasad realizacji zadania (3.2.c) przygotowania turnieju
MoÅ»emy równieÅ» zaprosiç uczniów klas starszych lub
uczeł
: wykonuje okreĘlonÄ… prac´.
naszych dawnych wychowanków.
26
SEMESTR II
Blok I. MATERIA I MATERIA¸Y
Blok II. PRZEKSZTA¸CENIE, PRZETWARZANIE I PROCESY
Blok III. ORGANIZMY ÚYWE I PROCESY ÚYCIOWE
Blok IV. SYSTEMY, RELACJE I ZALEÚNOÂCI
Blok V. REKONSTRUKCJE I PROJEKCJE
www.wsip.com.pl 27
Blok I. MATERIA I MATERIA¸Y
Orientacyjny czas realizacji  2 tygodnie
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
AktywnoĘç uczniów w trzech podstawowych obsza- stosowanie zasad opracowywania uczeÅ‚
: tam, gdzie to dozwolone, pod-
"
rach  j´zyk, matematyka i Ęrodowisko  b´dzie przeczytanego tekstu (1.2.c) kreĘla znaczÄ…ce dla tekstu wyrazy i wy-
wyznaczana przez takie czynnoĘci poznawcze, jak raŻenia i/lub sporządza plan  zarys
klasyfikacja oraz porządkowanie obiektów i zdarzeł
zagadnieł
do przeczytanego tekstu
dost´pnych doĘwiadczeniu dziecka. We wszystkich uczeÅ‚
: wskazuje odpowiednie frag-
dziedzinach edukacyjnych zajmiemy si´  materiÄ… , menty tekstu potwierdzajÄ…ce popraw-
czyli kategoriami, leŻącymi u podstaw poszczegól- noĘç odpowiedzi na pytanie
nych dziedzin.
" znajomoĘç alfabetu i jego przezna- uczeÅ‚
: porządkuje wyrazy w kolejnoĘci
Zasadniczym przes"aniem bloku I w dziedzinie
czenia (1.3.a) alfabetycznej
Ęrodowiska b´dzie wdraÅ»anie uczniów do takich
" wykonywanie dzia"ał
dodawania uczeł
: pisemnie dodaje liczby naturalne
czynnoĘci jak porównywanie, klasyfikacja oraz po-
i odejmowania pisemnego w zakresie
rzÄ…dkowanie obiektów ze wzgl´du na relacje wielko-
do 1000 (1.4.c)
Ęci, liczebnoĘci, relacje przestrzenne mi´dzy nimi
" spostrzeganie otoczenia jako poten- uczeł
: na podstawie analizy cech ze-
oraz ich cechy zewn´trzne. Zwrócimy uwag´ na
cjalnego Ä™ród"a informacji (2.3.a) wn´trznych obiektu podejmuje próby
okreĘlenia cech fizycznych badanych obiektów, jak
okreĘlenia jego pochodzenia  natu-
np. kolor, faktura, twardoĘç, ci´Å»ar oraz okreĘlanie
ralnego lub sztucznego
nat´Å»enia cechy jednego obiektu w stosunku do dru-
giego. W obszarze naszych zainteresował
znajdÄ… si´ klasyfikowanie obiektów  informacji uczeÅ‚
: buduje z cyfr liczby o podanych
"
takÅ»e umiej´tnoĘci komunikacyjne, a w szczególnoĘci wed"ug kryteriów zadanych (2.3.c) w"asnoĘciach
pos"ugiwanie si´ pytaniami. uczeÅ‚
: rozpoznaje i nazywa wielokÄ…ty
Usystematyzujemy wiedz´ i umiej´tnoĘci zwiÄ…zane
z materiÄ… j´zyka  g"oskami i literami, budowaniem
z nich wyrazów i zdał
. B´dziemy skracaç i rozwijaç
zdania. W tej cz´Ä˜ci poznamy takÅ»e historyczne
28
początki przekazu informacji  malowid"a naskalne. "ączenie informacji  faktów w związ- uczeł
: podejmuje próby nazwania po-
"
Przypomnimy wiadomoĘci z zakresu muzyki. W anali- ki, nadawanie im wspólnej nazwy szczególnych klas obiektów, sporządzo-
zie tekstu zwrócimy uwag´ na umiej´tnoĘç uk"adania (2.3.d) nych wed"ug okreĘlonego kryterium
pytał
do tekstu.
" wskazywanie na istotne cechy obiek- uczeł
: rozróŻnia poj´cia cyfry i liczby
Zagadnienia poruszane w tym bloku b´dÄ… si´ koncen-
tu naleŻącego do okreĘlonej klasy uczeł
: wskazuje boki i wierzcho"ki w fi-
trowa"y takŻe wokó" podstawowych elementów  ma-
(2.5.c) gurach geometrycznych
terii matematycznej , jakÄ… sÄ… liczby dla arytmetyki
" podejmowanie prób wnioskowania, uczeł
: dostrzega związki i zaleŻnoĘci
i figury geometryczne dla geometrii. Dzi´ki dzia"a-
sprawdzania, przekonywania oraz pomi´dzy cyframi w liczbach dwu-, trzy-
niom podejmowanym w tym bloku uczniowie b´dÄ…
wyjaĘniania (2.7.f) i czterocyfrowych
rozwijali nast´pujÄ…ce metaumiej´tnoĘci: klasyfiko-
" formu"owanie zdał
o prostej i po- uczeł
: rozpoznaje rzeczowniki, okreĘla
wanie, porządkowanie, wspó"praca w grupie i czyta-
prawnej strukturze (4.1.a) ich rodzaj i liczb´
nie ze zrozumieniem. Zwrócimy równieÅ» uwag´ na
precyzyjne uÅ»ywanie s"ów i poprawnoĘç zapisu.
" pos"ugiwanie si´ planem wypowiedzi uczeÅ‚
: uk"ada opowiadanie na podsta-
(4.1.c) wie planu lub historyjki obrazkowej
" znajomoĘç i pos"ugiwanie si´ narz´- uczeÅ‚
: wykonuje prace plastyczne nie
dziami ekspresji plastycznej (5.5.b) korzystając z tradycyjnych materia"ów
i narz´dzi plastycznych.
www.wsip.com.pl
29
Blok II. PRZEKSZTA¸CANIE, PRZETWARZANIE I PROCESY
Orientacyjny czas realizacji  3 tygodnie
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
Ogólnym tematem tego bloku jest zmiana, jej Ä™ród"a, znajomoĘç wybranych, odpowiednich uczeÅ‚
: zaznacza trudne dla niego wyrazy
"
przebieg i skutki. Zajmiemy si´ generalnie przekszta"- dla wieku technik uczenia si´ (np. uczeÅ‚
: stosuje wybrane elementy mne-
ceniami  zarówno w sensie przyrodniczym, jak i ma- podkreĘlanie, powtarzanie o okreĘlo- motechniki do nauki ortografii
tematycznym, humanistycznym i spo"ecznym. Znaczy nych porach dnia, sporządzanie pla- uczeł
: sam ocenia post´py w umiej´tno-
to, Å»e we wszystkich dziedzinach edukacyjnych b´dzie- nu, itp.), s"uchanie tekstu czytanego Ęci ortograficznego pisania
my si´ interesowaç zmienianiem  materii omawianej przez osob´ doros"Ä… (1.1.b)
w bloku I. CzynnoĘci poznawcze uczniów, podejmo-
" ciche czytanie tekstów uŻytkowych uczeł
: samodzielnie czyta tekst i udzie-
wane w kaŻdej z trzech dziedzin, to przede wszystkim:
i literackich (1.2.a) la odpowiedzi na pytania dotyczÄ…ce je-
obserwacja, wyjaĘnianie, sprawdzanie, wnioskowanie,
go treĘci
porównywanie, myĘlenie przez analogi´, tworzenie.
uczeł
: wybiera najwaŻniejsze informa-
W obszarze Ęrodowiska przyrodniczego i spo"ecznego
cje i formu"uje notatk´
zajmiemy si´ procesami zachodzÄ…cymi w kuchni,
" wykonywanie dzia"ał
dodawania uczeł
: podaje sum´ lub róŻnic´, wykonu-
energiÄ… i jej zmianami oraz procesami tworzenia. B´-
i odejmowania w pami´ci z przekra- jÄ…c obliczenia w pami´ci
dziemy si´ interesowaç procesem poznawania i pracÄ…
czaniem dziesiątek w zakresie do 100 uczeł
: wykonuje obliczenia w pami´ci,
uczonych.
(1.4.b) uwzgl´dniajÄ…c kolejnoĘç dzia"aÅ‚

W zakresie zmiany w materii j´zykowej uczniowie
uczeł
: wykorzystuje znajomoĘç dodawa-
zbadajÄ… zaleÅ»noĘci formy jednej cz´Ä˜ci mowy od dru-
nia i odejmowania, rozgrywajÄ…c kolejne
giej, poznają proces powstawania nowych s"ów czy ro-
partie gry  Trzy w linii z kalkulatorem
dzin wyrazów.
Podczas eksperymentowania, projektowania, obser- " wykonywanie dzia"ał
dodawania uczeł
: oblicza wartoĘç wyraÅ»eÅ‚
aryt-
i odejmowania pisemnego w zakresie metycznych zawierajÄ…cych wi´cej niÅ»
wowania zdob´dÄ… nowÄ… wiedz´ z zakresu arytmetyki
do 1000 (1.4.c) jedno dzia"anie
i geometrii. Przedmiotem naszej troski b´dzie takÅ»e
rozwijanie czynnego s"ownika dziecka.
30
" pos"ugiwanie si´ w obliczeniach róŻ- uczeÅ‚
: wykonuje obliczenia z wykorzy-
nymi narz´dziami (np.: liczyd"o, licz- staniem kalkulatora
many i kalkulator); (1.4.g)
" okreĘlanie ęróde", w których moŻna uczeł
: udziela trafnej odpowiedzi na py-
znaleÄ™ç potrzebne informacje (1.6.a) tanie, gdzie moÅ»e znaleÄ™ç informacje
na interesujÄ…cy go temat (wymienia co
najmniej dwa ęród"a wiedzy)
" pos"ugiwanie si´ zdobytÄ… wiedzÄ… uczeÅ‚
: odczytuje dane zapisane w tabeli
i umiej´tnoĘciami w Å»yciu codzien- uczeÅ‚
: usuwa skutecznie  kiwanie si´
nym (1.7.h) mebli
uczeł
: wykorzystuje w wypowiedzi s"owa:
prostopadle, równolegle, poziomo i pionowo
uczeł
: dochodzi do rozwiÄ…zania zadania,
korzystając z metody  prób i poprawek
" formu"owanie problemu oraz stawia- uczeł
: do pytania o przyczyny stanów
nie hipotez (2.7.a) okreĘlonych obiektów znajduje prawdo-
podobne rozwiÄ…zanie oraz je uzasadnia
" planowanie doĘwiadczeł
weryfikują- uczeł
: po sformu"owaniu prawdopo-
cych hipotezy (2.7.b) dobnego rozwiÄ…zania problemu propo-
nuje moŻliwy do realizacji w warunkach
szkolnych sposób jego weryfikacji
" formu"owanie zdał
o prostej i po- uczeł
: rozpoznaje przymiotniki, odmienia
je przez rodzaje i liczby oraz stopniuje
prawnej strukturze (4.1. a)
uczeł
: wymienia podstawowe zasady
" bezpieczne korzystanie z urządzeł

bezpieczeł
stwa przy eksperymentowa-
technicznych (w tym rekreacyjnych
niu z ciep"em oraz przestrzega ich w sy-
i sportowych); (7.4.g)
tuacjach rzeczywistych.
www.wsip.com.pl
31
Blok III. ORGANIZMY ÚYWE I PROCESY ÚYCIOWE
Orientacyjny czas realizacji  3 tygodnie
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
Tematyka bloku skupi si´ przede wszystkim na proce- czytelne pisanie liter w wyrazach,
" uczeł
: poprawnie zapisuje nazwy wyra-
sach związanych z organizmami Żywymi oraz na pro- p"ynne pisanie wyrazów (1.3.b)
zów zakoł
czonych na -erz, -arz
cesach spo"ecznych. WaŻne miejsce zajmą w nim takie
uczeł
: prawid"owo zapisuje przeczenie
czynnoĘci poznawcze jak porównywanie, wskazywanie
 nie przed czasownikiem
róŻnic, podobieł
stw i elementów wspólnych, analiza
uczeł
: odmienia czasownik przez oso-
i synteza. We wszystkich trzech dziedzinach edukacyj-
by, liczby, rodzaje i czasy
nych po"oÅ»ymy nacisk na systematyzacj´ i porzÄ…dko-
uczeł
: rozpoznaje i nazywa czasy cza-
wanie  dokonywane przez uczniów.
sownika
W dziedzinie edukacji przyrodniczej zajmiemy si´ róŻ-
uczeł
: rejestruje za pomocÄ… rysunku
" obserwowanie zjawisk, procesów
norodnoĘcią i bogactwem Ęwiata natury, jego harmo-
i obiektów przyrodniczych, spo"ecz-
charakterystyczne cechy badanych
niÄ…; zastanowimy si´ nad podobieÅ‚
stwami i róŻnicami
nych i kulturowych dost´pnych po-
obiektów
wĘród organizmów Żywych  okreĘlimy, co mają
znaniu dziecka w tym wieku (1.6.b)
wspólnego, co je "Ä…czy, a co dzieli. Zajmiemy si´ takÅ»e
uczeł
: wskazuje stosowane przez siebie
" ocenianie w"asnego uczenia si´
procesami psychologicznymi z wyraęną orientacją na
przede wszystkim na podstawie oso-
techniki uczenia si´
porządkowanie posiadanych doĘwiadczeł
.
bistego wysi"ku (1.7.e)
uczeł
: w sytuacji pytaniowej krytycznie
W edukacji j´zykowej zajmiemy si´ procesem tworze-
opisuje w"asny wk"ad pracy w uczenie si´
nia ksiÄ…Å»ki, muzyki, obrazu. B´dziemy rozmawiaç
uczeł
: zapisuje i odczytuje wyraŻenia
o relacjach nadawczo-odbiorczych w literaturze, oglÄ…- " pos"ugiwanie si´ zdobytÄ… wiedzÄ…
i umiej´tnoĘciami w Å»yciu codzien-
dwumianowane
daç obrazy Jana Matejki, s"uchaç muzyki Fryderyka
nym (1.7.h)
uczeł
: zamienia jednostki masy i d"ugoĘci
Chopina. Zajmiemy si´ dok"adniej czasownikiem (b´-
uczeł
: odczytuje przepisy kulinarne, do-
dziemy go odmieniaç przez osoby, liczby, czasy, rodza-
bierając odpowiednie iloĘci sk"adników
je i badaç, jak zmieniajÄ… si´ formy).
uczeł
: szacuje wag´ danej rzeczy, sza-
W edukacji matematycznej skupimy si´ na organizo-
cuje wymiary danej rzeczy
waniu sytuacji dydaktycznych, które pozwolą uczniom
32
na rozwini´cie umiej´tnoĘci wykorzystywanych w Å»y- stawianie pytaÅ‚
i trafne odpowiada- uczeł
: przeredagowuje tekst na pytania
"
ciu codziennym, takich jak waŻenie, odczytywanie nie na nie (takŻe formalnie); (2.2.a) i odpowiada na nie
przepisów i operowanie pieni´dzmi. Z umiej´tnoĘci uczeÅ‚
: przeprowadza wywiad z rodzicem
przydatnych w innych dziedzinach edukacyjnych dzie- i kolegÄ…
ci opanujÄ… konstruowanie i odczytywanie tabel.
" dokonywanie pomiarów za pomocą uczeł
: waŻy róŻne rzeczy, w tym artyku"y
róŻnych przyrządów i zapisywanie spoŻywcze potrzebne do wykonania sa"at-
wyników przeprowadzonych pomia- ki zgodnie z przepisem
rów (2.4.c) uczeł
: mierzy swój wzrost
" dokonywanie prostych obliczeł
doty- uczeł
: pos"uguje si´ róŻnymi jednostka-
czących d"ugoĘci, masy, czasu (2.4.d) mi (gram, dekagram, kilogram, centy-
metr, metr, grosz, z"oty)
uczeł
: dodaje i odejmuje proste wyraŻe-
nia dwumianowane
" tworzenie tekstu samodzielnie i w gru- uczeł
: samodzielnie pisze tekst na za-
pie (4.2. d) dany temat
" opisywanie i wyraŻanie w"asnych sta- uczeł
: nazywa uczucia, jakie towarzyszÄ…
nów emocjonalnych poprzez formy mu podczas s"uchania muzyki
ekspresji s"ownej (5.4.c) uczeł
: opisuje wraŻenia wywo"ane wys"u-
chanym utworem
uczeł
: nazywa uczucia wywo"ane oglÄ…-
daniem obrazów
" rozumienie potrzeby doskonalenia uczeł
: podczas rozmowy okreĘla swoje
i usprawniania w"asnej sfery psycho- mocne strony oraz wskazuje sposoby ich
fizycznej, emocjonalnej oraz intelek- dalszego rozwijania.
tualnej (7.3.b)
www.wsip.com.pl
33
Blok IV. SYSTEMY, RELACJE I ZALEÚNOÂCI
Orientacyjny czas realizacji  3 tygodnie
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
Zajmiemy si´ tutaj przede wszystkim relacjami w ra- znajomoĘç tabliczki mnoÅ»enia i dzie- uczeÅ‚
: wykorzystuje tabliczk´ mnoÅ»e-
"
mach jakiegoĘ uk"adu oraz relacjami mi´dzy róŻnymi lenia do 100 (1.4.d) nia, aby obliczyç liczb´ p"ytek potrzeb-
uk"adami  we wszystkich trzech dziedzinach eduka- nÄ… do wype"nienia posadzki
cyjnych. Interesowaç nas b´dzie takÅ»e Ęrodowisko uczeÅ‚
: sprawdza poprawnoĘç wykona-
wewn´trzne cz"owieka. nego dzielenia z resztÄ…
Blok ten porusza waŻne zagadnienia równowagi za- uczeł
: dzieli pisemnie przez liczby jed-
równo w Ęrodowisku przyrodniczym, jak i spo"ecznym. nocyfrowe
Dzieci b´dÄ… bliÅ»ej poznawa"y miejsce cz"owieka
" rozwiązywanie róŻnymi sposobami uczeł
: rozwiÄ…zuje zadania korzystajÄ…c
w przyrodzie oraz w Ęrodowisku spo"ecznym. WaŻną
zadał
tekstowych (1.4.f) z metody  prób i poprawek
pozycj´ wĘród zadaÅ‚
edukacyjnych tego bloku zajmu-
uczeł
: wykonuje ilustracj´ do zadania,
jÄ…: wspó"dzia"anie, wspó"praca, odpowiedzialnoĘç.
aby u"atwiç sobie jego rozwiÄ…zanie
W obszarze edukacji j´zykowej przypomnimy zasady,
" p"ynne, elastyczne (gi´tkie) i orygi- uczeÅ‚
: tworzy wzory wielobarwnych
o jakich powinniĘmy pami´taç w Å»yciu codziennym,
nalne tworzenie pomys"ów rozwiązał
posadzek
w kontaktach z doros"ymi, z rówieĘnikami oraz naj-
prostych problemów otwartych (dy- uczeł
: dostrzega prawid"owoĘci w se-
waÅ»niejsze zasady obowiÄ…zujÄ…ce w naszym j´zyku.
wergencyjnych); (2.3.e) kwencjach figur
WskaŻemy, iŻ jednym ze sposobów na zachowanie
" przekonanie, Że funkcjonowanie kaŻ- uczeł
: podaje przyk"ady wspó"pracy
równowagi jest humor. StÄ…d pojawi si´ w tu wiele
dej grupy spo"ecznej jest oparte w róŻnych, znanych z doĘwiadczenia
utworów poetyckich o charakterze humorystycznym.
na wspó"pracy (3.1.a) grupach spo"ecznych  klasa szkolna,
W zakresie edukacji matematycznej uczniowie b´dÄ…
rodzina, grupa rówieĘnicza
obcowaç z róŻnorodnymi figurami, manipulowaç nimi
i tworzyç z nich  harmonijne wzory o róŻnego rodza- podawanie przyk"adów regu" obo- uczeÅ‚
: podaje przyk"ady Ęwiadczące
"
ju symetriach i prawid"owoĘciach. Wprowadzimy rów- wiÄ…zujÄ…cych w róŻnych grupach spo- o rozumieniu postawy liczenia si´
nieÅ» poj´cie u"amka i zapoznamy uczniów z algoryt- "ecznych (klasa, grupa rówieĘnicza, z innymi
mem dzielenia pisemnego. Zwrócimy uwag´ na wspó"- rodzina); (3.3.a) uczeÅ‚
: analizuje potrzeb´ opiekowania
prac´ i wspó"dzia"anie dzieci, co znajdzie odbicie si´ s"abszymi
34
w proponowanych formach pracy. B´dziemy ponadto uczeÅ‚
: wskazuje zasady obowiÄ…zujÄ…ce
mówiç o tym, co jest najwaÅ»niejsze dla kaÅ»dego cz"o- w j´zyku (ortograficzne i interpunkcyjne)
wieka oraz o tym, co "Ä…czy grupy spo"eczne  czyli
" konstruowanie (lub tworzenie) pro- uczeł
: tworzy rymy, porównania i prze-
o celach i wartoĘciach.
stych analogii (porównał
) i metafor noĘnie wykorzystując podane ilustracje,
j´zykowych oraz obrazowych (4.1.e) wyrazy i zwroty j´zykowe
" opisywanie i wyraŻanie w"asnych sta- uczeł
: podejmuje prób´ samodzielnego
nów emocjonalnych poprzez formy napisania wiersza przedstawiającego
ekspresji s"ownej (5.4.c) w"asne odczucia
uczeł
: recytuje napisany przez siebie
lub wybrany utwór poetycki
uczeł
: opowiada dowolny fragment
tekstu  Nikt si´ nie trz´sie
" poczucie odpowiedzialnoĘci za dobro uczeł
: w sytuacjach spontanicznych
wspólne (6.6.e) podejmuje dzia"ania na rzecz ochrony
dobra wspólnego  np. zamykanie drzwi
w obiektach ogrzewanych czy klimaty-
zowanych, unikanie zb´dnego utrzymy-
wania wyp"ywu wody z kranu
" spostrzeganie niektórych dzia"ał
uczeł
: na podstawie obserwacji ilustra-
cz"owieka jako zak"ócających rów- cji wskazuje na takie dzia"ania cz"owie-
nowag´ w Ęrodowisku przyrodni- ka, które zak"ócajÄ… równowag´ w róŻ-
czym (7.2.f) nych Ęrodowiskach  np. przyrodniczym
i spo"ecznym.
www.wsip.com.pl
35
Blok V. REKONSTRUKCJE I PROJEKCJE
Orientacyjny czas realizacji  3 tygodnie
Materia" nauczania Wskaęniki przewidywanych
Cele edukacyjne
Za"oÅ»enia realizacyjne osiÄ…gni´ç ucznia
Zasadniczym przes"aniem tego bloku jest kszta"towa- stosowanie zasad opracowywania uczeł
: pokreĘla w tekĘcie potrzebne
"
nie spojrzenia z dystansu  w kontekĘcie przesz"oĘci przeczytanego tekstu (1.2.c) mu informacje
i przysz"oĘci. To takŻe wychodzenie poza dane infor- uczeł
: nadaje tytu"y wi´kszym frag-
macje, czyli ekstrapolacja i interpolacja, ponownie po- mentom tekstu
dejmiemy takie czynnoĘci poznawcze, jak wyjaĘnianie
" rozwiązywanie róŻnymi sposobami uczeł
: rozwiÄ…zuje zadania, korzystajÄ…c
i wnioskowanie.
zadał
tekstowych (1.4.f) z metody  prób i poprawek
W edukacji przyrodniczej przyjrzymy si´ bardzo daw-
uczeł
: wykonuje ilustracj´ do zadania,
nym odkryciom, jeszcze raz spotkamy si´ z dinozaura-
aby u"atwiç sobie jego rozwiÄ…zanie
mi i paleontologiÄ…, b´dziemy si´ ponownie zajmowaç
" pos"ugiwanie si´ zdobytÄ… wiedzÄ… uczeÅ‚
: oblicza czas przejazdu wybra-
ęród"ami informującymi o przesz"oĘci. Dzieci znowu
i umiej´tnoĘciami w Å»yciu codzien- nym Ęrodkiem transportu
b´dÄ… mia"y okazj´ rozmawiaç o przysz"oĘci  zarówno
nym (1.7.h)
osobistej, jak i technologicznej, przyrodniczej i spo-
" spostrzeganie otoczenia spo"eczne- uczeł
: opisuje Życie ludzi w dawnych
"ecznej.
go, przyrodniczego i technicznego ja- czasach na podstawie tekstów, obrazów
W obszarze edukacji j´zykowej b´dziemy podróŻowaç
ko obszarów pe"nych zagadek po- i przedmiotów z przesz"oĘci
w przesz"oĘç i przysz"oĘç. Wyruszymy w Ęwiat fantazji
znawczych i niewyjaĘnionych dotąd
i wyobraęni  do krainy smoków. O przesz"oĘci poroz-
zdarzeł
(2.1.f)
mawiamy teÅ» w oparciu o legendy i mapy historyczne,
poznając jednoczeĘnie nowy gatunek literacki, jakim
" opisywanie prostych relacji iloĘcio- uczeł
: porównuje czas zajĘcia róŻnych
jest legenda. Pos"ugujÄ…c si´ tekstem literackim zasta- wych mi´dzy danymi obiektami wydarzeÅ‚

nowimy si´, jaka b´dzie przysz"oĘç ludzkoĘci i kaÅ»de- (tyle samo, mniej, wi´cej, o ile mniej,
go z nas. o ile wi´cej, ile razy mniej, ile razy
wi´cej); (2.4.e)
36
W zakresie matematyki, dzi´ki wykonywanym çwicze- budowanie prostych modeli matema- uczeÅ‚
: oblicza obwód piaskownicy na
"
niom i rozwiÄ…zywanym zadaniom, b´dziemy pracowaç tycznych dla uzyskanych wyników z podstawie planu
nad doskonaleniem umiej´tnoĘci analizowania i synte- doĘwiadczeÅ‚
(2.7.e)
tyzowania. W związku z tym wyciąganie wniosków, for-
" rozwaŻanie moŻliwych skutków pla- uczeł
: krytycznie analizuje w"asne dzia-
mu"owanie ich i argumentowanie stanÄ… si´ g"ównymi
nowanych i podejmowanych przez "ania z przesz"oĘci, ze wzgl´du na stan
motywami tego bloku. Uczeł
koł
czÄ…cy Przygod´ z kla-
siebie dzia"ał
(2.9.a) obecny
sÄ… b´dzie móg", na miar´ swoich moÅ»liwoĘci, rozwiÄ…zy-
" przekonanie, Że są takie uniwersalne uczeł
: wskazuje w swobodnej rozmowie
waç problemy róŻnego typu i szerzej patrzeç na otacza-
wartoĘci i fakty spo"eczne, których za- na ciÄ…g"oĘç zachowania przez cz"owieka
jÄ…cÄ… go rzeczywistoĘç. PosiÄ…dzie wiele umiej´tnoĘci
sadnoĘç trudno podwaÅ»aç (4.7.c) pewnych wartoĘci  np. troska o bliskich,
przydatnych w Å»yciu codziennym, np.: pos"ugiwania si´
wyrób przedmiotów sztuki, dąŻenie do wy-
planem, odczytywania temperatur i ich porównywania,
twarzania narz´dzi u"atwiajÄ…cych prac´
analizowania tekstu i dostrzegania wyst´pujÄ…cych
w opisanym zdarzeniu związków przyczynowo-skutko- " opisywanie swoich marzeł
, planów uczeł
: opisuje siebie i swojÄ… prawdopo-
i swojej sytuacji w przysz"oĘci (6.2.e) dobnÄ… sytuacj´ w przysz"oĘci
wych, odczytywania rozk"adów jazdy i obliczania czasu
przejazdu. Ponadto uczniowie, realizujÄ…c ten blok,
" ocenianie post´powania bohaterów uczeÅ‚
: ocenia bohaterów legend i uza-
utrwalÄ… i rozwinÄ… umiej´tnoĘç pos"ugiwania si´ cztere- filmowych i literackich oraz uzasad- sadnia swoje stanowisko
ma dzia"aniami, równieŻ z wykorzystaniem algoryt- nianie swoich ocen (6.3.a)
mów pisemnych, kolejnoĘç wykonywania dzia"aÅ‚
, stra-
" znajomoĘç tradycji i waÅ»niejszych ele- uczeÅ‚
: wskazuje na najbliŻsze w regio-
tegi´ rozwiÄ…zywania zadaÅ‚
z treĘcią oraz pos"ugiwanie
mentów kultury miejscowoĘci i regio- nie wykopaliska jako ęród"a wiedzy
si´ poj´ciami matematycznymi. W bloku wprowadzane
nu, w którym si´ mieszka (6.4.d) o naszej przesz"oĘci.
b´dÄ… poj´cia obwodu i osi liczbowej.
www.wsip.com.pl
37
NOTATKI
38
NOTATKI
www.wsip.com.pl 39
NOTATKI
40