628033570

48 ZBIGNIEW BAJKA

Magazyny (wśród nich zwłaszcza czasopisma kobiece) to periodyki, które są przede wszystkim czytywane przez robotników. Do takich pism należą bowiem zarówno Panorama, Przekrój czy Dookoła świata. Charakter magazynowy mają także Kulisy oraz Nowa Wieś. Robotnicy zamieszkali na wsi stanowią czwartą część ogółu odbiorców Nowej Wsi, niewiele niższy jest ich udział wśród publiczności Zarzewia.

Z tygodników społeczno-politycznych w pierwszej dziesiątce czasopism najbardziej popularnych wśród robotników mieszczą się jedynie Perspektywy¹⁸, ich głównymi odbiorcami są przede wszystkim młodzi robotnicy¹⁹. Z pism monotematycznych (specjalistycznych) najbardziej poszukiwany jest Motor. Trzykrotnie rzadziej niż ogół mieszkańców Polski sięgają robotnicy po Politykę i Forum, objawiając podobne zainteresowanie tymi tytułami co ludność wiejska. Dodajmy jeszcze, że w odniesieniu do wielu tytułów charakter czytelnictwa czasopism jest w znacznym stopniu dorywczy. Przyjaciółka czytana jest stale przez 18°/o robotników (P-19°/o), Kobieta i Zycie przez 5°/o (P-9%), Panorama — 5°/o (P-6°/o), Przekrój — 4°/o (P-9°/o), systematyczny zasięg innych tytułów wymienianych na pierwszych dziesięciu miejscach nie przekracza 3°/o. Tak więc poza Przyjaciółką, żadne z czasopism nie osiąga w badanym środowisku wskaźnika zasięgu stałego wyższego niż 5°/o, co potwierdza tezę o bardzo małym zainteresowaniu tym typem prasy wśród robotników. Dodajmy jeszcze, że w rodzinach robotniczych, kupowana (lub prenumerowana) przez kobiety Przyjaciółka jest czytana także, aczkolwiek niesystematycznie, przez pewien odsetek mężczyzn. Potwierdza się zatem teza o „rodzinnym” charakterze czytelnictwa Przyjaciółki, będącej w wielu robotniczych rodzinach jedynym względnie regularnie czytanym czasopismem.

5. Zainteresowania czytelnicze robotników

Ze względu na ograniczoną objętość artykułu prześledzimy zainteresowania robotników — czytelników prasy na trzech przykładach. Omówimy mianowicie w skrócie, jak kształtują się ich potrzeby czytelnicze pod względem: a) tematyki publikacji prasowych, b) typu i rodzaju materiałów prasowych, c) ich zasięgu geopolitycznego.

A. Zainteresowania tematyczne. Porównując w kategoriach ogólnych potrzeby tematyczne odbiorców prasy w trzech wyróżnionych grupach: mieszkańców Polski, robotników oraz wyłącznie robotników niewykwalifikowanych, zauważamy łatwo istotne różnice dzielące te grupy.

¹⁸ Zainteresowanie Perspektywami wśród robotników sygnalizowały już wcześniej badania nad czytelnictwem tego tygodnika, po jego ukazaniu się na rynku prasowym.

¹⁸ Potwierdza to ustalenia K. Wasiaka; op. cit., s. 41.