3545336429

krotnie, nigdy jednak nie wyczerpały tematu, zwłaszcza zagadnień szczegółowych, a wśród nich budownictwa drewnianego.

Najcenniejsza jest niewątpliwie praca Henryka Zwolakiewicza Stan badań etnograficznych nad Lubelszczyzną, wydana w 1948 roku przez Wojewódzką Radę Kultury i Sztuki oraz Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Lublinie w ramach „Biblioteki Lubelskiej" K Było to pierwsze tego rodzaju i jedyne dotąd opracowanie, przedstawiające historię badań etnograficznych w województwie lubelskim, z bardzo bogatą bibliografią. Zestawiając badania w zakresie całokształtu kultury ludowej, opracowanie to jest swego rodzaju syntezą całości problematyki etnograficznej.

Przy takim założeniu nie można było oczywiście przedstawić szczegółowo poszczególnych zagadnień, wśród których poczesne miejsce zajmuje budownictwo drewniane. Uzupełnieniem niejako tej pracy miała być bibliografia etnograficzna Lubelszczyzny, która, niestety, mimo przygotowania jej do druku przez H. Zwolakiewicza, nie doczekała się wydania z wielką szkodą dla podejmowanych późniejszych prac ².

Drugą próbą wykorzystania zebranych materiałów jest obszerna rozprawa doktorska Zofii Staszczak o budownictwie chłopskim w województwie lubelskim w XIX i XX wieku ³. Nie obejmuje ona jednak wszystkich rodzajów budownictwa drewnianego, zamyka się w określonych granicach czasowych, a co najważniejsze nie wykorzystuje wszystkich źródeł.

Szczególnie cenna jest praca Wojciecha Kalinowskiego opublikowana w 1964 r. w „Polskiej Sztuce Ludowej" ⁴, przedstawiająca stan badań nad budownictwem wiejskim w Polsce. Z konieczności skrócona i obejmująca zagadnienia w skali ogólnokrajowej, zawiera, niestety, stosunkowo mało materiałów z Lubelszczyzny.

Budownictwem drewnianym interesuje się kilka dyscyplin naukowych: etnografia, architektura, historia sztuki. Każda z nich stosuje własne metody badawcze, wysuwając nadto pewne zagadnienia na czoło, inne traktując jako mniej ważne bądź nawet je pomijając. Tak jest np. z budownictwem sakralnym, dworskim lub przemysłowym. Nie ma dotąd nie tylko ośrodka koordynującego prace instytucji i osób zajmujących się budownictwem drewnianym, lecz nawet punktu informacyjnego, który dysponowałby pełnymi danymi, jakie dotychczas zostały zebrane ⁵. Dane takie, rozproszone w różnych publikacjach, są z reguły trudno dostępne ⁶.

Niewiele zresztą informacji o badaniach nad budownictwem drewnianym zostało opublikowanych i to zarówno w okresie międzywojennym, jak i po roku 1945 ¹. Wydana w 1967 r. Bibliografia Lubelszczyzny nie jestpełna, gdyżnie obejmuje publikacji wydanych przed rokiem 1944⁸.

Gronu badaczy nie tylko budownictwa drewnianego, ale w ogóle kultury ludowej, nie jest właściwie znany dotychczasowy dorobek i przy podejmowaniu każdej niemal pracy z tej dziedziny trzeba każdorazowo powracać do żmudnych i czasochłonnych poszukiwań bibliograficznych.

Celem niniejszego opracowania jest choćby częściowe wypełnienie tej luki, przede wszystkim zaś zorientowanie w terenach dotąd nie badanych, by uniknąć z jednej strony dublowania prac, z drugiej — zebrać, przynajmniej drogą objazdów penetracyjnych, informacje o istniejących jeszcze typach i formach budownictwa drewnianego Lubelszczyzny, zanikającego w zawrotnym tempie.

W bibliografii zostały uwzględnione wszystkie materiały, jakie udało się zebrać Są to opisy, inwentaryzacje, ilustracje i fotografie, nawet

6