604494981

Rozdział 1. Podstawowe definicje związane...

Paradygmat pozytywistyczny.

Jednym z nurtów podejmowanych szeroko w badaniach pielęgniarskich jest pozytywizm. Wywodzi się on z myśli XIX stulecia i filozofów takich jak Comte, Mili, Newton i Locke. Pozytywizm stanowi odzwierciedlenie szerszego zjawiska społecznego, określanego jako modernizm, podkreślającego wagę racjonalizmu i nauki. Ścisłe myślenie pozytywistyczne tzw. pozytywizm logiczny — zostało już dawno podważone i zakwestionowane, niemniej jednak jego zmodyfikowana forma pozostaje główną siłą napędową badań naukowych.

Fundamentalnym założeniem ontologicznym pozytywizmu jest stwierdzenie, że istnieje realna rzeczywistość, która może być badana i poznana (założenie — przesłanka - podstawowa zasada, której prawdziwość jest przyjmowana bez dowodów czy weryfikacji - w matematyce są to aksjomaty). Naukowcy stosujący podejście pozytywistyczne uważają, że natura jest ogólnie uporządkowana i regularna, natomiast rzeczywistość obiektywna istnieje niezależnie od ludzkich obserwacji. Innymi słowy, świat nie jest jedynie wytworem ludzkiego umysłu. Towarzyszące założenie determinizmu odnosi się do wiary, że zjawiska nie są chaotyczne lub przypadkowe, lecz stanowią wynik uporządkowanego ciągu zdarzeń - mają swoje przyczyny. Jeżeli dana osoba przeszła udar mózgu, naukowcy hołdujący pozytywistycznemu sposobowi myślenia uznają, że wcześniej musiała zaistnieć jakaś przyczyna (przyczyny), która może być zidentyfikowana i zrozumiana. Większość wysiłków tych badaczy skupia się zatem na zrozumieniu przyczyn naturalnych zjawisk.

Z powodu fundamentalnej wiary w obiektywną rzeczywistość, pozytywiści starają się być obiektywni w możliwie największym stopniu podczas zgłębiania prawdy i wiedzy, trzymają zatem na wodzy osobiste przekonania i przesądy, aby nie „zanieczyszczać” nimi badanych zjawisk i procesów. Podejście naukowe pozytywistów zakłada zastosowanie uporządkowanych i zdyscyplinowanych procedur, zaprojektowanych w celu testowania pierwotnych hipotez odnośnie natury badanych zjawisk i związków pomiędzy nimi.

Paradygmaty a metody: badania jakościowe i ilościowe.

Metody badań w szerokim znaczeniu są technikami stosowanymi przez badaczy w celu nadania odpowiedniej struktury przedmiotowi dociekań oraz gromadzenia i analizowania informacji istotnych dla odpowiedzi na pytania zawarte w projekcie badawczym. Dwa odmienne poglądy na świat (paradygmaty) przekładają się w dużym stopniu na stosowane metody naukowe. Rozróżnienie metodologiczne z reguły skupia się na różnicach pomiędzy badaniem ilościowym, związanym najściślej z tradycją pozytywistyczną oraz badaniem jakościowym - utożsamianym najczęściej z dociekaniami naturalistów. Oczywiście nie jest to ścisły podział, dlatego pozytywiści czasem angażują się w badania jakościowe, natomiast naturaliści zbierają dane ilościowe. Poniższy opis przedstawia różnice pomiędzy metodami z punktu widzenia dyskursu akademickiego — w rzeczywistości istnieje o wiele większy poziom nakładania się obu metod, niż sugerowany przez wstępny opis.

Wyższa Szkoła Medyczna w Legnicy 2011 17