Pedagogika należy do grupy nauk humanistycznych i społecznych. Jej przedmiot badań jest umiejscowiony zarówno w obszarze idei (ideały, normy, powinności), jak i praktyk społecznych. Pedagogika jako nauka o wychowaniu i kształceniu łączy dwie perspektywy: humanistyczną, koncentrującą się na istocie wychowania, nauczania i uczenia się oraz społeczną, dotyczącą środowisk wychowawczych, instytucji oświatowych i opiekuńczych, ich funkcji i znaczenia dla rozwoju człowieka.
Pedagogika dążąc do autonomii wyrosła z filozofii, posługuje się w swoich badaniach podstawowych metodami humanistycznymi, natomiast w badaniach eksplikacyjnych i stosowanych odwołuje się w głównej mierze do metodologii nauk społecznych. Ze względu na swój aplikacyjny charakter, związany z metodycznie prowadzoną interwencją wspomagającą rozwój jednostek i grup społecznych, czerpie z nauk przyrodniczych, medycznych, nauk o kulturze fizycznej, psychologicznych i socjologicznych, natomiast prowadząc badania nad oświatą i stymulując zachodzące w niej reformy korzysta z dorobku nauk ekonomicznych i nauk o zarządzaniu. Ma ścisły związek z etyką, zwłaszcza z aksjologią. Bliska jest również takim dyscyplinom, jak: filozofia, epistemologia, kulturoznawstwo, psychologiczne teorie rozwoju, socjologia. Jest transdyscyplinarna, dlatego przyporządkowana została do obszaru nauk humanistycznych i społecznych.
Funkcjonujące na Uniwersytecie Łódzkim Wydziały uczestniczą w przygotowaniu nauczycieli poszczególnych przedmiotów na danym etapie edukacji, aczkolwiek nierzadko przygotowanie pedagogiczne na tych Wydziałach realizują pracownicy Wydziału Nauk o Wychowaniu. Elementy wiedzy pedagogicznej mogą być zatem powielane na innych Wydziałach, przy okazji realizacji zajęć na specjalnościach nauczycielskich, jednak wyłącznie Wydział Nauk o Wychowaniu przygotowuje nauczycieli przedszkoli i nauczania początkowego oraz realizuje wszystkie przewidziane na kierunku pedagogika rezultaty kształcenia. Studenci Wydziału Nauk o Wychowaniu uzyskują kompetencje w zakresie projektowania działań edukacyjnych, społecznych, pomocowych, opiekuńczych i animacyjnych w zmieniających się warunkach kulturowych i ścisłym powiązaniu z uwarunkowaniami regionalnego rynku pracy.
Nad jakością kształcenia na kierunku pedagogika czuwa Dziekan i Kolegium Dziekańskie. Za nadzór nad kształceniem w ramach poszczególnych specjalności odpowiedzialni są kierownicy jednostek organizacyjnych (katedr, zakładów, pracowni). Struktura obowiązujących planów studiów jest stała, natomiast programy kształcenia ulegają modyfikacjom w zależności od przyrostu dorobku poszczególnych nauk oraz zmian w praktyce życia społecznego (pojawianie się nowych problemów społecznych, instytucji itp.).
Forum, na którym dyskutowane są zmiany w treściach kształcenia stanowią zebrania jednostek organizacyjnych. Plany nauczania (oraz ich zmiany) przyjmowane są do realizacji przez Radę Wydziału. Daleko idące zmiany w planach nauczania przedkładane są do opinii Wydziałowemu samorządowi studenckiemu (co miało miejsce przed trzema laty, po opracowaniu planu kształcenia dwustopniowego). Rozkłady zajęć na kolejny semestr podawane są do wiadomości studentów tydzień przed rozpoczęciem semestru. Dostępne są na stronie internetowej Wydziału
7