672580771

Posłoirie — Pomieść autobiograficzna 93

Posłowie. Omówienie utworu przez autora, wydawcę lub inną osobę, umieszczane na końcu, po tekście dzieła.

Pospolitość stylu zob. Styl pospolity.

Postać krasomówcza. Przemiana w budowie zdania lub układu zdaniowego, wprowadzona dla ożywienia stylu i wywołania pożądanego wrażenia.

Por. Zwrot retoryczny.

Postać literacka. Osoba występująca w utworze. Może być zaangażowana w akcji (bohater) albo przedstawiona ubocznie, np. dla charakterystyki środowiska itp. Postacie literackie dzielimy na główne (pierwszoplanowe), drugo-i dalszoplanowe, zależnie od ich roli w całości dzieła.

Postać mowy (Figura retoryczna. Trop). Wyobrażeniowy sposób modulowania znaczeń wyrazów przez zastąpienie określenia bezpośredniego przenośnym, używanie porównań, epitetów itp. Tradycyjna retoryka wydzieliła różne rodzaje figur retorycznych; używano też określenia tropy.

Zob. też : Alegoria. Antonomazja. Eufemizm. Eufuizm. Ironia. Ka-tachreza. Litotes. Ogarnienie. Określenie poetyckie. Oksymo-ron. Omówienie. Opisanie. Ożywienie. Porównanie. Przenośnia. Przesadnia. Symbol. Tapeinosis. Uosobienie. Upostaciowanie. Zamiennia.

Postdatowanie. Podawanie na druku daty wydania wcześniejszej niż rzeczywista (np. gdy druk wydany w r. 1959 nosi datę 1958). Por. Antedatowanie.

Postylla. Objaśnienia interpretacyjne do tekstów Biblii.

Powątpiewanie (Dubitatioj. Retoryczny sposób wyrażania wahania, skrupułów, sprzecznych uczuć mówcy, niedowierzania wobec rozmiarów nieszczęścia, potworności zbrodni itp.

Powiastka. Krótkie opowiadanie o zdarzeniu prawdziwym lub zmyślonym, prozaiczne lub wierszowane. Np. J. U. Niemcewicz: Panna Guzdralska.

Powiastka filozoficzna. Opowiadanie służące jako ilustracja tezy filozoficznej, forma charakterystyczna dla francuskiej literatury krytycznej i racjonalistycznej w okresie Oświecenia. Np. Vol-t a i r e: Kandyd; D. Diderot: Kubuś fatalista i jego pan.

Powierzanie (Communicatio). Retoryczny sposób ufnego po.dda-nia przez mówcę wszystkich argumentów ocenie słuchaczy.

Powieść. Dłuższy fabularny utwór epicki pisany prozą. Dopuszcza różnorodność tematów, wątków i motywów. Odtwarza zwykle duży wycinek rzeczywistości, posługując się swobodną, urozmaiconą kompozycją i różnymi środkami artystycznymi. Podział na odmiany tematyczne i kompozycyjne przeprowadza się z różnych punktów widzenia, tak że konkretne utwory są często odmianami mieszanymi i mogą być charakteryzowane kilku określeniami.

Por. Elementy kompozycyjne dzieła. Epika. Kompozycja.

Powieść autobiograficzna. Odmiana powieści osnutej na wła-