672580778

Program literacki - Proza poetycka 99

Program literacki. Teoretyczne uzasadnienie poglądów estetycznych, charakterystycznych dla prądu, kierunku, grupy literackiej, często ogłaszane w manifeście literackim lub rozmijane w polemice i rozprawach krytycznych.

Prohibita. W bibliotekach książki zastrzeżone, udostępniane za specjalnym pozwoleniem.

Proklamacja zob. Manifest.

Proklityka. Wyraz jednosylabowy nie akcentowany, łączący się uj jednoakcentomą grupę z u yrazem następnym (np. do domu).

Por. Enklityka.

Prolegomena. Rozprawa wprowa-dzająca tu zagadnienia jakiejś dziedziny nauki albo stanowiąca mstępne objaśnienia do dzieła naukowego lub literackiego.

Prolog. Wstępna część utworu.

Prolog uj dramacie. Wstępna część dramatu, zamierająca ekspozycję. W dramacie antycznym dialog dmu lub trzech osób (sta-nomiący mdrożenie) przed wej-ściem chóru na scenę. Prologiem nazymano też aktora wygłaszają-cego ekspozycję.

Proparoksyton zob. Akcent pro-paroksytoniczny.

Propemptikon. Wiersz pożegnalny, zamierający życzenia szczęśli-mej podróży dla odjeżdżającego. Np. S. Trembecki: Do Jene-ralowej Willowej przejeżdżającej z mężem przez Warszawę do wód spaskich.

Protagonista. W dramacie greckim aktor grający głómną rolę.

Proverbium zob. Przyslomie. Aforyzm.

Proweniencja. Pochodzenie. U-przednia przynależność obiektu bibliotecznego, informacja o dawniejszych właścicielach.

Prowincjonalizm. Wyrażenie lub forma gramatyczna zapożyczona z języka używanego na jakimś terytorium, a różniąca się od form przyjętych m języku ogólnonarodowym, często namet m innych okolicach niezrozumiała (np Jarosz — proboszcz, ostrów — wyspa, piąlro — piętro, wyrozumieć — zrozumieć itp.).

Proza. Mowa nie wiązana, tzn. nie poddana organizacji metrycznej, w przeciwieństwie do mouy wiązanej (poezji).

Proza dydaktyczna. Proza używana uj utworach o charakterze nauczającym, ustalających prawdy drogą rozumowania.

Por. Język naukowy.

Proza epiczna. Proza używana w utworach epicznych, o charakterze opisowo-narracyjnym.

Proza oratorska, retoryczna.

Proza używana w przt mówieniach, kształtowana specjalnie w tym celu, aby oddziaływała na wolę słuchaczy, aby nakłaniała do określonych postanowień lub działania, nazywana też była dlatego prozą zniewalającą.

Por. Krasomówstwo.

Proza poetycka. Proza, która oddziaływa na wyobraźnię odbiorców, kształtowana artystycznie, często rytmiczna. Celową organizacją i walorami estetycznymi różni się od mowy potocznej i