672580945

56 Krescent — Książka

Krescent (Versus crescentes). Utwór, u) którym każdy następny wers jest o sylabę dłuższy od poprzedniego. Np.:

Kwiaty !

Dąbrowo!

Żegnajcie nam !

Anioł zatraty

Z północnych wyjrzał bram

I rzekł zniszczenia słowo,

A na to słowo dokoła [...]

(J. N. J a ś k o w s k i: Początek zimy).

Por. Dekrescent.

Kretyk zob. Amfimacer.

Kronika. 1. (Latopis). Opis zdarzeń u; porządku chronologicznym. 2. Dział w czasopiśmie przeznaczony na krótkie wiadomości bieżące.

Krotła. Stara nazwa czcionek drukarskich.

Krotochwila zob. Farsa.

Kryptogram. Znak nieliterowy użyty przez autora zamiast nazwiska (kropki, kreski itp.).

Kryptonim. Pseudonim w postaci symbolu literowego (np. A. D. — Adam Dobrowolski).

Krytyk literacki. Autor rozpraw i recenzji oceniających dzieła literackie w myśl indywidualnych założeń światopoglądowych i artystycznych albo przyjętych w danym czasie zasad wartościowania, w przeciwieństwie do historyka literatury, posługującego się określoną metodą naukową. Dawniej za zadanie krytyka uważano edytorstwo i filologiczną krytykę tekstu, utożsamiano również krytykę z ganieniem; w czasach nowszych przypisuje się krytykowi rolę pośrednika między twórcą a odbiorcą, ułatwiającego czytelnikowi zrozumienie i pełniejsze przeżycie dzieła literackiego. W praktyce krytyk jest czasem równocześnie twórcą, co nawet często wysuwano jako obowiązujący postulat. Krytyk bierze aktywny udział w życiu literackim swego czasu, a jego rozprawom przypisuje się niekiedy wysokie walory artystyczne, twórcze. Mimo to powszechnym zjawiskiem był pewien antagonizm między twórcami a krytykami, tym więcej, że — jak wykazują dzieje krytyki — krytycy często mylili się w swych ocenach, zwłaszcza w odniesieniu do dzieł nowatorskich. Napięcie w stosunkach między twórcami a krytykami było najsilniejsze w okresach, w których uznawano natchnienie za źródło twórczości; słabnie, gdy uważa się, że wspólnym źródłem twórczości i krytyki jest ta sama rzeczywistość społeczna.

Por. Zoil. Zycie literackie.

Krytyka literacka. Ocena współczesnych zjawisk literackich, która w swych założeniach i sądach nie jest wyrazem metody naukowo-badawczej, lecz stanowiska ideowo-artystycznego, a wraz z twórczością literacką składa się na bieżące życie literackie epoki.

Por. Recenzja. Życie literackie.

Krytyka tekstu. Zbadanie stanu, w jakim tekst został przekazany, i zabiegi nad przywróceniem mu poprawnego kształtu, zgodnego z intencją autora.

Por. Edytorstwo naukowe.

Krytyka wewnętrzna tekstu.

Wnioskowanie o autorze na podstawie analizy dzieła.

Książka. Przedmiot materialny o postaci typowej dla różnych okresów historycznych (tabliczka, zwój, kodeks itp.), którego funkcją