6800810024

Elementy geodezji wyższej i astronomii.

ze stałą prędkością kątową równą średniej rocznej prędkości kątowej rzeczywistego ruchu Słońca po ekliptyce. Czas pomiędzy dwoma następującymi po sobie górowaniami Słońca średniego to średnia doba słoneczna.

Czas gwiazdowy to czas wyznaczany rotacją sfery niebieskiej. Jest to kąt godzinny punktu równonocy wiosennej. Czas gwiazdowy jest czasem lokalnym (w różnych miejscach Ziemi mamy różny czas gwiazdowy).

W 1884 r. przyjęto na świecie opracowany przez Kanadyjczyka Sandforda Fleminga projekt czasu uniwersalnego i stref czasowych.

Strefa czasowa, to obszar powierzchni Ziemi o szerokości 15° długości geograficznej, rozciągający się południkowo między biegunami, w którym urzędowo obowiązuje jednakowy czas. Jest to czas średni słoneczny środkowego południka tej strefy i różni się o całkowitą ilość godzin od czasu uniwersalnego.

Czas uniwersalny (ang. universal time, UT) to czas średni słoneczny na południku zerowym, za który przyjęto południk przechodzący przez obserwatorium astronomiczne w Greenwich, (obecnie dzielnica Londynu). Jest czasem strefowym pierwszej strefy.

Strefy czasowe na morzach i oceanach obowiązują w niezmienionym kształcie według ich definicji. Na lądach zmodyfikowano ich kształt tak, aby małe i średnie państwa znalazły się w całości w jednej strefie. Większe, np. USA, Kanada, Brazylia i Rosja, używają kilku stref czasowych. Największym krajem, w którym obowiązuje jedna strefa czasowa są Chiny (różnica czasu słonecznego między wschodnim i zachodnim krańcem wynosi ponad 3 godziny).

Międzynarodowy Czas Atomowy TAI (fr. Temps Atomique International) jest wypadkową wskazań zegarów atomowych rozmieszczonych w laboratoriach na całym świecie (nie jest związany z ruchem Ziemi). TAI jest najbardziej jednostajny i dzięki temu stanowi podstawę współczesnych skal czasu.

Uniwersalny czas koordynowany, UTC (ang. Universal Time Clock lub Coordinated Universal Time) jest wzorcowym czasem ustalanym na podstawie TAI. Uwzględnia on nieregularność ruchu obrotowego Ziemi i jest koordynowany względem czasu słonecznego. Aby Słońce średnio w ciągu roku przechodziło nad południkiem zerowym o godz. 12:00 UTC, z dokładnością nie mniejszą niż 0,9 s, w miarę potrzeb do UTC dodawana jest tzw. przestępna sekunda. Ostatni, jak dotychczas, taki zabieg miał miejsce 30 czerwca 2012 r., gdy po godz. 23:59:59 nastąpiła 23:59:60 i dopiero 00:00:00 1 lipca 2012 r. czasu UTC. W Polsce była to godzina 01:59:60 już 1 lipca 2012 r.