Wykorzystanie nowoczesnych technologii w postępowaniu cywilnym, Adam Szkurłat
ROZDZIAŁ I.
Zarys polskiego prawa nowoczesnych technologii w ujęciu procesowym
Dział 1. Geneza procesu digitalizacji procedury cywilnej
Coraz większa liczba codziennych aktywności człowieka podlega informatyzacji i automatyzacji. Źródeł tego zjawiska należy doszukiwać się nie tylko w dynamicznym rozwoju technologii czy chęci odciążenia człowieka od wykonywania niebezpiecznych czy powtarzalnych czynności, ale również w przemianach, jakie (globalnie) dokonują we współczesnym społeczeństwie. Zdaniem B. Wellmana jednym ze skutków rozwoju nowych technologii jest „powstanie networked society, społeczeństwa usieciowionego, w którym sieci teleinformatyczne stają się nową przestrzenią porozumienia i społecznego działania"1. Rewolucja sieciowa sprawia, że jesteśmy świadkami transformacji społeczeństwa industrialnego w społeczeństwo informacyjne, w którym główną rolę odgrywa „informacja, traktowana jako szczególne dobro niematerialne, równoważne lub cenniejsze nawet od dóbr materialnych"2. Co więcej, rozwijające się środki porozumiewania się na odległość, w tym zwłaszcza Internet, w znacznej mierze ułatwiają komunikowanie się, a więc w efekcie - obieg informacji. Sieci informatyczne nie pozostają także bez wpływu na kondycję demokracji i gospodarki3, wobec czego w prawodawstwach poszczególnych krajów zaczęto dostrzegać konieczność normatywnego uregulowania statusu globalnych środków komunikacji wykorzystujących nowe technologie. Jednocześnie też możliwe (a z uwagi na rosnące zapotrzebowanie i istniejące zasoby wręcz konieczne) stało się skorzystanie przez wymiar sprawiedliwości z korzyści jakie zapewniają zdobycze techniki. Począwszy od lat 60. (choć jeszcze nie na masową skalę) podjęto prace nad wdrożeniem technologii do procedur sądowych. Wykorzystanie komputerów oraz innych narzędzi ograniczało się jednak do sądowych czynności biurowych, względnie wspierania sędziów w wyszukiwaniu aktów prawnych czy orzeczeń stanowiących podstawę rozstrzygnięcia. Dopiero rozpowszechnienie komputerów osobistych oraz popularyzacja Internetu
9
E. Bendyk, Ku społeczeństwu sieciowemu, Niezbędnik Inteligenta Plus 2010, nr 2, s. 48.
J. Gołaczyński, Wymiar sprawiedliwości w warunkach społeczeństwa informacyjnego (w:) Sprawny sąd.
Zbiór dobrych praktyk cz. 2, red. Ł. Bojarski, wyd. C. H. Beck, Warszawa 2008, s. 83.
M. Nowina-Konopka, Rola Internetu w rozwoju demokracji w Polsce, wyd. Ośrodek Myśli Politycznej,
Kraków 2008; Prawne i ekonomiczne aspekty komunikacji elektronicznej, red. J. Gołaczyński, wyd. LexisNexis, Warszawa 2003.