6862717483

32 Wiadomości Uniwersyteckie

DR GRACJAN STASIŁOWICZ

1937-1990

Zagadnienia związane z dydaktyką kształcenia ogólnotechnicznego i metodyką zajęć z zakresu techniki były treścią Jego całego, niezwykle twórczego życia. Dr Gracjan Slasiłowicz, bo o nim myślimy i Jego szczupłą sylwetkę oraz pełną pogody twarz przywołujemy dzisiaj z nieodległej pamięci, urodził się 3 stycznia 1937 r. w Wilnie - w czasach Najjaśniejszej II Rzeczypospolitej. Był pierwszym z kolei dzieckiem Teofili i Bronisława Stasiłowiczów. Atmosfera rodzinnego domu, przesycona zaangażowaniem we wszystko co polskie, a także wychowanie poprzez pracę ukształtowały przyszłego działacza harcerskiego i nauczyciela, takie bowiem cechy, jak sumienność, odpowiedzialność, pracowitość i praktyczne podejście do wielu spraw prezentował właśnie Gracjan Slasiłowicz.

Spokojny wileński okres dzieciństwa przerwała wojna. Trudne i jakże pogmatwane były wojenne drogi Polaków z Wilna i Wileńszczyzny. Te właśnie drogi przywiodły rodzinę Stasiłowiczów do Świebodzina. Ojciec otrzymał posadę kierownika administracyjnego w Spółdzielni Spożywców, a matka prowadziła gospodarstwo domowe. Tutaj ukończył szkołę powszechną i Technikum Mechaniczne, uzyskując dyplom technika technologa o specjalności obróbka skrawaniem i narzędzia w 1954 r. Przez rok, zgodnie z kwalifikacjami, pracował w Zakładach Termotech-mcznych M-12 w Świebodzinie, by następnie po zdaniu egzaminu wstępnego podjąć studia w Politechnice Poznańskiej¹. Jednak to, co tkwiło w Nim od początku, mianowicie powołanie nauczycielskie, musiało w końcu zwyciężyć. Przerwał więc studia, chociaż faktycznym i pierwszym niejako powodem tej decyzji był brak pieniędzy na ich kontynuowanie. Decyduje się dalej kształcić w 2-lelnim Studium Nauczycielskim w Zielonej Górze o kierunku - zajęcia praktyczno-techniczne. Studium ukończył w 1959 roku.

Podjął pracę nauczycielską, a także rozwinął szeroką - mającą istotny wpływ na dalsze Jego życie i karierę zawodową - działalność harcerską. Był łubiany przez młodzież i sprawdził się w pracy zawodowej i społecznej. Prowadził, przez kilka lat, z dużym powodzeniem, szczep „Włóczęgów”. Przeszedł bardzo szybko wszystkie szczeble kariery harcerskiej w Chorągwi Zielonogórskiej. Pełnił funkcję drużynowego, szczepowego, a po uzyskaniu stopnia harcmistrza - komendanta hufca. Osiągnął znaczące rezultaty w zawodzie nauczycielskim. Inicjował wiele nowatorskich poczynań dotyczących prowadzenia zajęć praktyczno-technicznych w ramach zespołu przedmiotowego zielonogórskiego ośrodka melodycznego. Współpracował z jednym z wybitnych dydaktyków i metodyków zajęć praktyczno-technicznych docentem Henrykiem Pochanke. Prowadził zajęcia dydaktyczne w szkole ćwiczeń Studium Nauczycielskiego w Zielonej Górze, a od 1965 r. piastował także stanowisko dyrektora zielonogórskiego Młodzieżowego Domu Kultury².

W 1962 roku - 25 października - założył rodzinę. Była to rodzina nauczycielska, żona bowiem Stasiło-wicza - Maria uczyła chemii. Z lego związku przyszły na świat dwie córki - w 1964 roku Aleksandra, a w 1975 Anna.

Sukcesy dydaktyczne i zdolności organizacyjne sprawiły zapewne, iz Gracjan Slasiłowicz otrzymał propozycję unowocześnienia infrastruktury dydaktycznej i współuczestnictwa w pracach badawczych w zakresie zajęć praktyczno-technicznych eksperymentu puławskiego. Tak więc od I września 1966r. na wniosek prof. dr. Konstantego Lecha, przeniesiony został służbowo do pracy w Powiatowym Ośrodku Metodycznym w Puławach, którego kierownikiem była mgr Lucja Lisowska. Pełnił tutaj równocześnie funkcję kierownika ogniska zajęć praktyczno-technicznych i kierownika Powiatowej Pracowni Dydaktycznej Zajęć Technicznych, mając do dyspozycji bazę materialną Szkoły Podstawowej nr 6 w Puławach³.

Od początku też włączył się z niezwykłą energią do wszelkich prac ze wspomnianym eksperymentem związanych, ucząc jednocześnie zajęć praktyczno-technicznych w szkole nr 6. Do najbliższych współpracowników Gracjana Stasiłowicza należała między innymi Elżbieta Nazarko. Kierował i koordynował prace w zakresie wdrażania nowych metod nauczania zajęć technicznych w ramach tzw. Puławskiego Eksperymentu Pedagogicznego. Opiekę naukową nad eksperymentem sprawowali prof. K. Lech i dr B Kiernickj.

Oprócz prac eksperymentalnych w szkołach G. Slasiłowicz prowadził także okręgowe kursy zajęć praktyczno-technicznych i wychowania technicznego dla nauczycieli szkół podstawowych i liceów ogólnokształcących oraz kierowników ognisk zajęć praktyczno-technicznych Powiatowych Ośrodków Metodycznych. Doskonalenie nauczycieli w puławskiej Szkole Podstawowej nr 6 prowadził w okresie ferii letnich już od roku 1967.

Od 1 listopada 1970 roku rozpoczął kolejny etap działalności dydaktycznej i badawczej. Został przeniesiony służbowo do pracy w Okręgowym Ośrodku Metodycznym w Lublinie na stanowisko kierownika sekcji wychowania technicznego z dodatkowym zadaniem przenoszenia doświadczeń puławskich do szkół podstawowych całego regionu. Dyrektorem Okręgowego Ośrodka Metodycznego była wówczas mgr Janina Mikołajewicz.

W roku 1972 ukończył studia na Wydziale Huma nistycznym UMCS w zakresie pedagogiki, przedstawiając pracę magisterską „Funkcja pracy ręcznej w nowy m systemie wychowania technicznego”, napisaną pod kierunkiem doc dr. Mieczysława Marczuka⁴.

W tym tez roku w ramach realizowania nowych zadań dotyczących wychowania dzieci przez pracę nawiązał współpracę z dyrekcją pięciooddziałowego Przedszkola nr 34 w Lublinie, prowadzonego przez Marię Szydłowską. W efekcie tej współpracy powstały dwie pracownie eksperymentalne - techniczna i kulinarna*.

Po likwidacji ośrodków melodycznych, których wiele funkcji przejęły i kontynuowały instytuty kształcenia nauczycieli, został 1 marca 1973 r. zatrudniony jako wykładowca w Zakładzie Kształcenia Zawodowego i Wychowania Technicznego Instytutu Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych w Lublinie, by wreszcie w tym samym roku od 1 października rozpocząć pracę w Uniwersytecie Marii Cune-Skło-dowskiej na nowo utworzonym Wydziale Pedagogiki i Psychologii Podjął także działalność w Instytucie Badań Pedagogicznych w Warszawie. W opinii, którą napisał w 1973 r. ówczesny zastępca dyrektora ds. naukowo-badawczych IBP doc. dr Zygmunt Dąbrowski, czytamy m. in.: „...był członkiem istniejącego przy IBP zespołu, prowadzącego pracę naukowo-badawczą w zakresie wychowania technicznego Do prac zespołu wnosił cenne doświadczenie praktyczne i teoretyczne jako jeden z twórców eksperymentu lubelskiego na odcinku zajęć praktyczno-technicznych. Wyróżniał się poszukiwaniami badawczymi, umiejętnością gruntownego analizowania podejmowanych zagadnień, twórczą inwencją, pracowitością, umiejętnością współżycia i współdziałania”.

Po 3-lelnim okresie dojeżdżania przeniósł się w 1974 r. z rodziną z Puław do Lublina.

W Zakładzie Wychowania Technicznego Wydziału Pedagogiki i Psychologii UMCS prowadził wykłady, ćwiczenia i seminaria magisterskie w zakresie metodyki wychowania technicznego. Pełnił funkcję przewodniczącego zespołu metodyków działającego przy prorektorze ds. dydaktyki oraz sekretarza Komitetu Redakcyjnego czasopisma „Wychowanie Techniczne w Szkole”.

Gracjan Slasiłowicz był aktywnym członkiem seminarium doktoranckiego, prowadzonego przez jednego z najwybitniejszych dydaktyków i metodyków nauczania techniki doc. dr. Zygmunta Dąbrowskiego. Owo seminarium, którego kolejnymi etapami-spot-kaniami były m. in. Warszawa. Wilga, Lublin, Puławy, skupiało szerokie grono nauczycieli techniki, prowadzących badania i przy gotowujących rozprawy doktorskie. Efektem tych spotkań i eksperymentalnych dociekań była dysertacja doktorska „Zależność rozwoju umiejętności technicznych uczniów od stosowanych metod nauczania", którą Gracjan Slasiłowicz obronił w 1977 r.

W 1979 r. powołany został w skład Wojewódzkiej Rady Postępu Pedagogicznego w Lublinie, a w 1982 otrzymał nominację na członka Zespołu Programowego Pracy-Techniki przy Ministerstwie Oświaty i Wychowania. Kolejną funkcją było przewodniczenie Międzywojewódzkiej Komisji Kwalifikacyjnej (zespół egzaminacyjny z zakresu pracy-techniki), a także uczestniczenie w pracach komisji Olimpiad Technicznych⁶.

Oprócz pracy w UMCS prowadził zajęcia w Wyższej Szkole Rolniczo-Pedagogicznej w Siedlcach.

W związku z przeniesieniem w 1988 r. całego kierunku wychowanie techniczne do Politechniki Lubelskiej dr Gracjan Slasiłowicz włożył wiele wysiłku w organizację infrastruktury dydaktyczno-naukowej kształcenia technicznego w nowych warunkach. Został kierownikiem Zakładu Metod i Techniki Nauczania Wydziału Zarządzania i Podstaw Techniki Politechniki Lubelskiej.

Prowadził badania osiągnięć uczniów klas 1-111 w zakresie przedmiotu praca-technika, a także uczestniczył w eksperymencie dotyczącym efektywności nauczania pracy-techniki w szkołach dla upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. Koordynatorem pierwszych badań była prof. dr hab. Mana Cackowska, drugich - doc. dr Krystyna Kuligowska. Slasiłowicz odgrywał zawsze ważną rolę we wszelkich poczynaniach zespołów badawczych.

Był autorem ponad 40 publikacji zamieszczonych w różnych czasopismach melodycznych i naukowych. W 1990 r., tuz przed śmiercią, ukazała się drukiem Jego praca Podstawy dydaktyki kształcenia technicznego. Struktura i kształtowanie umiejętności technicznych.

Wśród wielu obowiązków zawodowych znajdował zawsze czas na pracę społeczną. Oprócz wymienionej już wcześniej różnorakiej działalności społecznej brał czynny udział w pracach lubelskiego oddziału Polskiego Stowarzyszenia Filmu Naukowego.

Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej odznaczony był Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Krzyżem „Za Zasługi dla ZHP”, honorową odznaką „Za Zasługi dla Lubelszczyzny"’.

Zmarł nagle 25 października 1990 r. Na miejsce wiecznego spoczynku odprowadzony został przez licznie zgromadzonych studentów, nauczycieli, kolegów i przyjaciół.

Dr Gracjan Stasiłowicz pozostanie w naszej pamięci jako wybitny specjalista - melodyk pracy-techniki, wychowawca wielu pokoleń nauczycieli techniki, a także jako nieodżałowany, zawsze niezwy kle czynny, serdeczny kolega i przyjaciel.

Stanisław Klimaszewski

1 Żyaorys napisany przez G. Stasilowicza.

2 Informacje na podstawie relacji ustnych uzyskanych od żony G Stasiłowicza - mgr Marii Slasiłowicz.

3 Dokumenty rodzinne

4 Życiorys...

5 Informacja uzyskana od mgr Tadeusza Szydłowskiego

6 Dokumenty..., informacje na podstawie relacji usioycb.