6931257740

nazwę piaskowców »jamneńskich«. W krajobrazie grają one podobną — choć silniej zaznaczającą się — rolę, jak magórskie piaskowce, cofnięte tu w głąb górskiego obszaru, w Beskidzie Zachodnim i Niskim, gdzie tworzy on niekiedy śmiałe, skaliste formy. Tutaj twarde skały nietylko źe zaznaczyły się w ogólnej rzeźbie terenu, ale nieraz wystąpiły na powierzchnię, nagie ukazując czoła. Odsłonięte na zboczach dolin wytwarzają gdzieniegdzie wietrzejąc fantastyczne, ruinowate kształty. W przecinających górskie pasma wąskich i malowniczych przełomach rzecznych piętrzą się u brzegów nurtem rozdarte masy skalne; twarde ławice podnoszą się w poprzek koryta w postaci progów, przez które przedzierają się i przewalają strumienie, tworząc spienione wodospady.

Szereg szczytpw i grzbietów Wysokiego Beskidu — szczególnie wśród pasm objętych nazwą Gorganów — ma cechę skalistych pustkowi. Tu w znacznych wysokościach, ponad dziedziną lasów i połonin, szerzą się na samej wierzchowinie górskich garbów kamieniste obszary beznadziejnie puste i martwe. Grubą, jednolitą warstwą zaległo tu morze kamieni, żadnym nie porosłe zielem. Złomiska skalne, z większych i mniejszych, ostro-krawędzistych złożone bloków, zwartą masą zaległy powierzchnie szczytowe, pokryły wyniosłe, łagodnie pochylające ku dolinom zbocza. Jakby niezmierne rumowisko potrzaskanych skał zsypało się na wierzchołki gór i otuliło je kamiennym druzgotem. Przypomina to gołoborza Łysogór, podobnem złomiskiem pokryte i tym samym powodom zawdzięczające powstanie. Zwięzły piaskowiec, który zbudował grzbiety Gorganów, rozpada się, wietrzejąc w rozwalisko luźnych bloków, otulające coraz grubsza pokrywą litą powierzchnię skały.

Dźwiga się ku wschodowi Beskid i w dorzeczu Prutu spiętrza w potężną masę Czarnohory, do najznaczniejszycli w całym swym przebiegu dochodząc tu wysokości. Ogromne garby górskie wznoszą się ponad ciemną gęstwę rozległych lasów; szeroko rozparte kopuły szczytów przygniatają rozmiarami, ale rysują się na widnokręgu w linie łagodne, poważne i spokojne. Jedynie od południa, gdzie szereg skał starszych — przedewszyst-kiem łupków krystalicznych — wziął udział w budowie gór, śmielsze, ostrzejsze pojawiają się kształty. Północna natomiast część, którą zbudowały piaskowce i lupki podobne jak w in-

74