DSCN1655

62

/. Podstawy procesów odlewniczych

Podobną, choć nioco szerszą klasyfikaąję rodząjów grafitu podano w PN-75/ /H-04661. Przykład mikrostruktury żoliwa z grafitem płatkowym przedstawiono na rys. 1.47a.

Nieco inaczej przebiega krystalizacja eutektyki w tym samym układzie, gdy zamiast płatków (rozet) grafitowych powstajo grafit globularny, zwany najczęściej kulkowym lub ąferoidalanym. Podobnie jak poprzednio, po prze. chłodzeniu do temperatury w obszarze między równowagową temperaturą

Kysuuek 1.47. Mikrostruktura żeliwa z grafitem: a) płatkowym, b) wormlkulamym, o) iferoidalnym [23]

przemiany eutektycznej w układzie stabilnym a metastabilnym, pojawiają się zarodki grafitu, które stosunkowo szybko przybierają postać sferyczną. Ich wzrost dokonuje się kosztem zubożenia cieczy w atomy węgla w pewnym otoczeniu wydzielenia grafitu. Wskutok stosunkowo dużego przechłodzenia frontu krystalizacji, na powierzchni grafitu następuje zarodkowanie austenitu, otaczającego grafit ciągłą warstwą tworzącą specyficzną otoczkę. Nie oznacza to jednak zatrzymania wzrostu grafitu, który od tej chwili dalej powiększa się przyłączając atomy węgla transportowane z cieczy przez otoczkę austenitu za pomocą dyfuzji w stanie stałym. W rezultacie powstaje żeliwo z grafitem sferoidalnym o mikrostrukturze, której przykład pokazano na rys. 1.47c.

Krystalizacja eutektyki grafitowej z grąfitem wermikularnym (inaczej zwanym zwartym lub robaczkowym) rozpoczyna się od powstawania sferycznycn wydzieleń grafitu, których kształt ulega degeneracji podczas późniejszego wzrostu na skutek bliźniakowania [3], Przykład mikrostruktury żeliwa z grafitom zwartym pokazano na rys. 1.47b.    _}u

Krystalizacja eutoktyki węglikowej jest możliwa dopiero po przechłoi zen ciekłego żeliwa do temperatury niższej od równowagowej temperatury PJ* miany eutektycznej w układzio Fe-Fe_aC. Wówczas jako pierwsze zarodki węglika FejC, na których zarodkują kryształy austenitu przyb z czasem postać płaskich dendrytów. W miarę wzrostu austenitu międzydendrytyczne wypełnia cemontyt, który pokrywa dendryty Wj*

W miarę wzrostu mioszanina eu tek tyczna austenitu i cementytu.* deburytem, przybiera postać schematycznie pokazaną na rys. i.