DSCN1622

30

/. Podstawy procesów odlewniczych towcgo, przekroje zaś wszystkich kanałów układu wlewowego w formie muszą być odpowiednio większe, aby były w stanie odebrać metal wypływający z kadzi.

I.2.2.4. Podstawowe typy układów wlewowych

Przy zalewaniu grawitacyjnym rozróżnia się dwa podstawowe typy układów wlewowych: zamknięte i otwarte.

W układach wlewowych zamkniętych, inaczej zwanych układami pod ciśnieniem (nie mylić z układami do odlewów ciśnieniowychi), minimalny przekrój, decydujący o czasie zalewania, jest umieszczony na końcu systemu kanałów, przy samym odlewie. Oznacza to, że suma przekrojów wlewów doprowadzających wynosi właśnie Fmin- W takim układzie metal wypełnia całkowicie przekroje wszystkich kanałów, stąd nazwa układ zamknięty. Układy tego typu są stosowane do odlewów ze stopów, w których niebezpieczeństwo dostania się zanieczyszczeń powierzchniowych do wnętrza odlewu i pozostania tam po zakrzepnięciu nie jest groźne. Dotyczy to głównie stopów żelaza, gdzie różnica gęstości między zanieczyszczeniami a stopem jest znaczna, temperatura kąpieli zaś wysoka.

W układach wlewowych otwartych, inaczej zwanych układami rozhermetyzo-wanymi, minimalny przekrój dławiący przepływ umieszcza się wcześniej, zazwyczaj na końcu wlewu głównego lub na początku wlewu rozprowadzającego. Zwiększający się dalej przekrój (w kierunku przepływu metalu) powoduje zwolnienie strugi i uspokojenie przepływu, sprzyjające wypłynięciu tlenków na powierzchnię. Metal po minięciu przekroju minimalnego płynie często nie wypełniając całego przekroju kanału, stąd nazwa układ otwarty. Układy takie są w zasadzie droższe, gdyż zwiększa się masa układu wlewowego, zmniejszając tzw. uzysk odlewniczy, określany stosunkiem masy gotowego odlewu po usunięciu układu wlewowego i nadlewów do masy całego metalu wlanego do formy. Jednak w przypadku większej liczby odlewów w jednej formie (powyżej 6+8), układy otwarte są już opłacalne. Ponadto zwiększające się stale wymagania jakościowe odnośnie do odlewów powodują, że coraz częściej stosuje się układy otwarte do żeliwa nawet przy mniejszej liczbie odlewów w formie. Najczęściej są one stosowane do odlewów ze stopów lekkich — łatwo utleniających się i o niższej temperaturze odlewania.

Kształty układów wlewowych przeznaczone do najczęściej spotykanych technologii odlewniczych będą omówione w dalszej części pracy.

I.2.2.5. Geometria układów wlewowych do odlewania żeliwa w formach piaskowych o poziomej powierzchni podziału

Prawidłowe ukształtowanie układów wlewowych dla odlewów z żeliwa sfe-roidalncgo jest określone wieloma rogułami, które zostuną tu szczegółowo przedstawione. Układy wlcyyo^yo dla odłowów z żeliwa szarego powinny być

*

'«• V,