6931257927

od żyznych równin nadrzecznych, nasypane zostały przez wody dawnych strumieni, błąkających się po całej powierzchni niziny i zarzucających ją swymi osadami. Częściowo są to płaskie niezmiernie a rozległe stożki napływowe połączone i zlewające się z sobą, poczynające się u wylotów karpackich dolin, gdzie z głębi gór przebywające rzeki wkraczały w niż, traciły tu spadek i upuszczały niesione masy żwirów i piasków. Większość piasków niżowych ułożona została — podobnie i w podobnych warunkach jak dalej na północy na obszarze Wielkiego Niżu polskiego — przez wody lodowca, który w epoce dyluwialnej do samych Karpat się podsunął.

»Wielki musiał w porze tajania tej potężnej czaszy lodowej panować zamęt hydrograficzny; wód była ogromna obfitość, a brakło im swobodnego odpływu, który ku północy tamował lód, ku południowi grobla podgórza i Karpat. W tym strasznym zamęcie wodnym powstawały olbrzymie jeziorzyska, których wody prędko się piętrzyły i rozlewały na ogromnych przestrzeniach. Ze wszystkich stron spływało do tych jeziorzysk tysiące strug wodnych, potoków i rzek wezbranych. Wody parły i z pod lodowca i z powierzchni jego liczne rynny wiecznie wodą bryzgały i z Karpat szły dzisiejsze, burzliwsze naonczas rzeki. Błyskawicznie zaimprowizowane jezioro zasypywały wrndy, naniesionym przez się materyałem; dzika delta, powstawała przy delcie, a że w tym chaosie i wody kierunki biegu zmieniały i granica między wodą jeziorzysk i suchego lądu szybko się przeobrażała, powstawały pokłady piasków o silnie zmiennej wielkości ziarna i o chaotycznie zmiennym kierunku uławice-nia. Niespokojny w najwyższym stopniu typ ułożenia w^rarstw^r, oto główna cecha, która wyróżnia utwory wód dyluwualnych od utworów wód Wisły. Pokłady piasków dyluwualnych ulegały jednak jeszcze innym przeobrażeniom. Jeziorzyska, które na krawędzi czaszy lodowcowej prędko się tworzyły i rosły, prędko też znikały — zarówno dzięki szybko postępującej działalności osadow^rej w^ród burzliw^rych, jak częściej może, a prędzej dokonującemu się odpływ^rowi w^ród jeziornych. Jeziora piętrzyły się tylko dzięki barykadzie lodów, jeśli tedy w owym potężnym jeszcze ale silnie popękanym murze lodowym znalazły, albo parciem swem wytworzyły wody jeziorzysk rynny odpływu, wtedy prędzej niż powstały, znikały jeziorzyska. Podczas tak

56