tpn 1 22485801

340 GEOGltAFIA FIZYCZNA ZIEM POLSKICH

oczyszczenia wody. Oprócz wodnic zdarzają się po takich miejscach w znacznej obfitości i ramienice.

Za osobny typ roślin wodnych muszą być uważane rzęsy (4 gat.), pływające na powierzchni wody i niekiedy zupełnie ją pokrywające. Do największych rzadkości botanicznych należą dwie inne, większe, na powierzchni wód pływające rośliny, mianowicie salwinia i aldro-wandia. Wielkie głębie jeziorne o dnie namulistem bywają często od powierzchni wody do jej dna wypełnione gąszczem roślinnym, złożonym z włosiecznika (jaskier wodny), wywłoczników, rogatków i niektórych ramienic. W podobny sposób rozwija się roślinność jeziorek rzecznych, owych kół, jęzorów, wiślisk, sanowisk i t. p.; i tu zależy jej skład (gatunki) i układ (skupienia i zespolenia) od właściwości wody, dna i brzegów. Te np. z nich, co mają wodę płytszą, a dno twarde, ilaste, wypełnia kotewka w takiej ilości, iż wszystkie inne rośliny zagłusza i wypiera. Tępiona zawzięcie przez rybaków, przechowała się ta roślina jeszcze obficie po jeziorkach naddniestrzańskich, na nizinie Stryjsko - Samborskiej w Galicyi. Zasługują na wzmiankę i łachy rzeczne, powstające w rzekach, wskutek odcięcia kawałka ich koryta przez wyspę, osadzoną z boku rzeki i przez jego zamknięcie na jednym końcu. Takie łachy zarastają bardzo szybko włosieniczni-kiem, różnemi wodnicami, wywłocznikami, rogatkami i t. p. roślinami. W nowszych czasach ukazał się po łachach wiślanych i po dołach przybrzeżnych, równocześnie na dwóch punktach, bo w Królestwie Polskiem koło Warszawy i pod Krakowem, dziwaczny rybotęp kanadyjski (Elodea canadensis). Przywleczony prawdopodobnie przez okręty, wracające z Ameryki, wystąpił on najprzód u ujścia Odry i Wisły, a wędrując w górę tych rzek, przeniósł się z nich do stawów w Braniborzu i na Śląsku. Ponieważ jego krucha łodyga rozpada się z łatwością, a każdy jej odłamek zamienia się w nową roślinę, przeto mnoży się on z taką szybkością, że w ciągu jednego lata wypełnia gąszczem roślinnym cały staw, a dusząc ryby, wyrządza ogromne szkody rybołówstwu. Wiele gospodarstw rybnych na Śląsku zostało już przez tę roślinę zupełnie zniszczonych.

Gdy jest mowa o roślinności jeziornej, to niemożna nie wspomnieć o uroczej Świtezi, ukrytej w głębi cienistych borów nowogrodzkiego powiatu na Litwie, a obfitującej jeszcze obecnie w bardzo rzadkie rośliny, jak n. p. lobelia, isoetes, różne rzadkie wodnice i inne. Zastanawiając się nad geograficznymi i botanicznymi stosunkami Świtezi, przychodzimy mimowoli do tego przekonania, że: a) roślinność naszych jeziór była niegdyś o wiele więcej urozmaicona i bogatsza w formy, niż obecnie, b) że roślinność ta została