tpn 1 22487001

158 GEOGRAFIA FIZYCZNA ZIEM POLSKICH

3. Ob lęg orek, w pow. kieleckim, którego źródło »Ursus« używane jest głównie przez okolicznych mieszkańców.

4. Żytnica, na Podolu, posiada zdrój »Regina«.

5. Drużbaki, w ziemi spiskiej, posiadają szczawy alkaliczne, bogate w dwuwęglan wapniowy. Zdroje te jednak są w zaniedbaniu.

6. Gimmeln, na Górnym Śląsku.

b) Szczaw'y słono-alkaliczne zawierają obok dwuwęglanów i siarczanów, także znaczniejszy procent chlorków', oraz bromków i jodków. Do tej kategoryi należą:

1. Szczawnica, u w^Tylotu Dunajca z Pienin, ze swymi licznymi, powszechnie znanymi zdrojami.

2. Wysowa, w źród. Ropy, w głębi Karpat leżąca, posiada pięć zdrojów.

3. Rymanów, w Sanockiem, bogaty w źródła pod każdym względem znakomite. Ponieważ w źródłach tych jest mało siarczanów i ciał organicznych, przeto wody rymanowskie, nie ulegając rozkładowi, nadają się w^rybornie do eksportu. W źródłach tych, stwierdzono obecność soli rubidowych i cezowych.

W zakładzie rymanowskim znajduje się kolonia lecznicza dla dzieci, pod opieką oddzielnego towarzystwa.

4. Iwonicz, w Krośnieńskiem, w pobliżu Rymanow^ra, posiada liczne źródła, podobne do rymanowskich. Cały teren, na którym wznosi się zakład kąpielowy i liczne wille, jest terenem naftowym, wskutek czego z rozmaitych szczelin wydobywają się gazy naftowe. Jako interesujące zjawisko, będące w łączności z terenem naftowym, zasługuje na uwagę t. zw. »Bełkotka«, której Wincenty Pol poświęcił udatny wierszyk. — Bełkotka, jest to niewielka, prostokątna studzienka, napełniona wodą, będącą w ciągłym ruchu, wskutek wydzielających się baniek gazowych. Niekiedy ilość wydobywających się gazów jest tak znaczną, że można je zapalić, przez co powstaje zjawisko, jak-gdyby paliła się woda

Rozbiór chemiczny tych gazów, dokonany na miejscu w Iwoniczu i we Lwowie, wykazał, iż jest to przeważnie metan (CH₄) z nieznaczną przymieszką bezwodnika węglowego.

c) Szczawy żelaziste zawierają obok innych składników dwuwęglan żelazawy. Takie wmdy posiadają:

1. Nałęczów, w Lubelskiem.

2. Sła wi n e k, pod Lublinem.

3. Szepietówka, koło Sławuty, na Wołyniu.

4. Źródło Borkut, u stóp Czarnohory w źródliskach Czeremoszu, dotychczas nieuregulowane. Właściciel tego źródła, którym jest c. k. Zarząd lasów i dóbr państwowych, dotyczas nie postarał się