tpn 1 22484401

132 GEOGRAFIA FIZYCZNA ZIEM POLSKICH

mym, szyby zawalały się i skręcały, utrzymywanie ich stało się ko-sztownem, a w wielu wypadkach niemoźliwem.

Dopiero w r. 1897 wydane zostały przepisy górniczo-pólicyjne, nakładające na przedsiębiorców obowiązek racyonalnego prowadzenia odbudowy z maszynową eksploatacyą, racyonalnem przewietrzaniem i zabezpieczeniem życia pracujących. Istniejącym kopalniom dano 3-letni termin do wprowadzenia przepisanych urządzeń. Ponieważ to w przeważnej części było niemoźliwem z powodu zbyt szczupłego obszaru kopalń, więc te, które się do tego zastosować nie mogły, z urzędu zamknięto.

W Borysławiu pozostały dwie wielkie, dziś egzystujące kopalnie. W okręgu Stanisławowskim, gdzie nie było nigdy takiej obfitości, a skutkiem tego i gorączki spekulacyjnej, stosunki układały się normalniej, obszary kopalniane były większe, eksploatacya mniej rabunkowa i tu egzystuje większa ilość, aczkolwiek drobniejszych kopalń.

Ilości dobytego w Borysławiu i Wolance ozokerytu trudno jest określić. Do r. 1876 nie prowadzono żadnej wogóle statystyki produ-kcyi, statystyka inspektoratu borysławskiego z lat 1876 i 7 jest niepewna, mniej, ale zawsze niedokładne daty do r 1885 pochodzą z krajowego biura górniczego. Od r. 1886 dopiero, od poddania kopalń wosku pod nadzór policyjno-górniczy władz górniczych, istnieje statystyka prowadzona przez ministerstwo rolnictwa.

Według ilości szybów czynnych po rok 1876 i względnej ich produkcyi ocenia się w przybliżeniu ilość dobytego od r. 1860 do 1876 r. ozokerytu na minimalnie 1'5 milionów cetn. m. Produkcya Borysławia i Wolanki w latach 1876 —1900 wynosiła 2,057.700 — łącznie zatem po rok 1900 Borysław wydał 3'5 milionów cetn. m. wosku, wartości około 200 milionów koron, z horyzontu po 180 m. głębokości. Z powodu rabunkowej gospodarki najmniej drugie tyle, a prawdopodobnie znacznie więcej cennego materyału pozostało w łonie ziemi i uważać ]e trzeba za raz na zawsze stracone dla eksploatacyi.

Poniżej umieszczona tabela wykazuje ruch górnictwa woskowego w latach 1892- 1907. (Patrz str. 133).

Cyfry te mówią wiele. Wskazują one na powolne zmiejszanie się ilości szybów po r. 1900, będące skutkiem naturalnych trudności eksploatacyi, a nagłe zmiejszenie się wogóle w r. 1901 skutkiem zamknięcia wielu kopalń. Produkcya wog‘óle zmniejszyła się skutkiem tego w r. 1900 do połowy, ale zaczyna powoli wznosić się po tym przełomowym roku. Zarazem podnosi się ogólna wartość pieniężna tej produkcyi i mimo, że po r. 1900 przeciętna roczna produkcya wynosi mniej niż połowę produkcyi dawniejszej, wartość jej pieniężna jest ta sama, o tyle bowiem podniosła się cena produktu. Wskazuje