tpn 1 22482601

114 GEOGRAFIA FIZYCZNA ZIEM POLSKICH

Śląska. Podział ten został następnie zmieniony przez Jióińskiego, który przydzielił warstwy ostrawskie'teź do karbonu górnego, oddzieliwszy warstwy dąbrowsko-orłowskie Stura jako warstwy karwińskie. W r. 1892 pojawił się podział Łempickiego, który za punkt wyjścia wziął ważne i łatwe do odróżnienia pokłady, występujące w siodło-watych wydźwignięciach między Zabrzem a Sosnowcem, a zwane na Śląsku warstwami siodłowemi, w Królestwie zaś w. redenowemi. Lempicki odróżniał więc 3 grupy: pokłady podredenowe, redenowe i nadredenowe. Tej samej zasady trzymał się też i C. Gaebler, wyróżniając w pokładach węglowych naszego zagłębia warstwy podsio-dłowe, siodłowe i nadsiodłowe, podzielił on jednak jeszcze każdą z tych grup na poziomy, przystosowując je do dawniejszego nieco, florystycznego podziału Potonió’go. Poziomów takich wydzielił Gaebler w ostatnich czasach siedm, dzieląc grupę podsiodłową i nadsio-dłową na 3 poziomy, a siodłową pozostawiając niepodzieloną. Oprócz tego oddzielił Gaebler pokłady węglowe z Chełmu W. i Libiąża, zaliczając je już do dolnego permu. Frech zastosował podziały te do ogólno-europejskiego podziału karbonu, nie nadając im nazw miejscowych. Wyróżnił więc w^r zagłębiu polsko-śląskiem piętro sudeckie {mieszczące w sobie warstwy ostrawskie Stura. podredenowe i redenowe Łempickiego) i piętro westfalskie (w. dąbrowsko-orłowskie i nadredenowe).

Wreszcie podział Michaela (1901) uwzględnia podziały Łempickiego i Potonie’go, usuwając nazwy miejscowe. Michael rozróżnia: grupę brzeżną, odpowiadającą warstwom ostrawskim podsiodłowym i podredenowym, grupę siodłową obejmującą warstwy siodłowe i redenowe Łempickiego i Gaeblera i grupę łękową, odpowiadającą warstwom karwińskim Jióińskiego, nadsiodłowym i nadredenowym.

Budowa geologiczna zagłębia krakowsko-śląskiego jest w ogólnych zarysach prosta, a skomplikowana w szczegółach. Zagłębie nasze stanowi kotlinę pośród pasm paleozoicznych, sfałdowa-nych już przed osadzeniem się pokładów węgla. W ychodnie warstw paleozoicznych, należących do tych pasm, stanowią dziś granice zagłębia węglowego. Są to: od północnego wschodu wychodnie dewonu i wapienia węglowego, od zachodu wychodnie kulmu. Między temi brzeżnemi wychodniami warstw starszych ułożone są warstwy formac.yi węglowej produktywnej nieckowato, tak, że na brzeżnych częściach kotliny występują warstwy najstarsze, w miarę zaś zbliżania się ku środkowi kotliny, coraz to młodsze. Kotlina przedzielona jest na dwie części linią dyslokacyjną orłowską. Jest to prawdopodobnie uskok biegnący linią falistą od północnego brzegu zagłębia przez Gliwice, Rybnik, Orłową na brzeg południowy. W okolicach Orłowej oddziela