tpn 1 22485401

336 GEOGRAFIA FIZYCZNA ZIEM POLSKICH

nadbrzeżne nad Bohem i Dnieprem, zalewane często przez wodę i z tego powodu pławniami nazywane. Porastają one olbrzymimi szczawiami, bławatami, dryakwią tatarską i innemi ziołami, przecho-dzącemi wysokością wzrost człowieka. Ale ktoby dziś szukał pierwotnych stepów, t. zw. calizny, z tej strony Dniepru, doznałby zawodu. Zostały one już wszystkie zaorane i zamienione w role. Jest to obecnie kraina futorów i basztanów, ale nie stepów. Jeżeli ziemia zostanie po kilkoletniej uprawie zamieniona w ugór, to pokrywa się na nowo roślinnością i bywa nazywana stepem (a nawet calizną). Wszelako ten step od pierwotnych stepów różni się tem, że miejsce wszystkich szlachetnych roślin tej krainy zastępują na nim najpospolitsze trawy, chwasty i bodiaki. Jeszcze większe spustoszenie sprawia zbytecznie w tamtych stronach rozpowszechniona hodowla owiec, które żadnemu kwiatowi nie przepuszczają, a omijają tylko sztywną osetnicę i niektóre bodiaki Wskutek tego step spasiony przez owce daje w jesieni widok szczotki od podłogi, przewróconej szczecią do góry, a step po kilku latach takiej gospodarki, oprócz osetnicy i nielicznych bodiaków, żadnych innych kwitnących nie żywi roślin.

Roślinność ziemnowodna. Torfowiska. (A. Relim. Z. d. Pol. I, 68—76, II, 65 i nst., 271—311, 417 i nst., 508 i nst.). Inne rośliny żyją wogóle na suchej, a inne na mokrej glebie. Gdy pierwsze dają w naszym klimacie właściwe łąki (hale, połoniny), to drugie dają różne skupienia i zespolenia, które oznaczamy ogólną nazwą błót. Uposta-cenie każdego błota zależy od gatunków roślin, jakie na niem żyją, i nad jego rozwojem pracują, liczba zaś gatunków i ich jakość zależą od głębokości i czystości wody, od jej ciepłoty, od właściwości jej dna i jej brzegów. Z tych powodów przedstawiają błota wiele rozmaitości i ulegają rozlicznym przeobrażeniom. Najprostszą formą błót są torfowiska, których znamieniem jest to, że główną masę ich roślinności tworzą mchy, zwane torfowcami. Wymagają one zupełnie czystej, chłodnej wody; ponieważ domieszka krzemionki, wapna, soli, gliny, a nawet piasku zabija je, przeto torfowiska rozwijają się tylko w wodzie stojącej, płytkiej, zupełnie czystej, najchętniej na glebie piasczystej, po lasach sosnowych, ponieważ w tych bywają zasilane tylko deszczową, a zatem najczystszą wodą; drzewa zasłaniają je przed pyłem mineralnym, a cień drzew chrom tu wodę przed zbytniem rozgrzaniem. W takich warunkach torfowce rozwijają się bardzo obficie, rosną szybko i wypełniają niebawem wodę. Ponieważ wydłużają się tylko na swych wynurzonych z wody wierzchołkach, a od spodu wciąż obumierają, przeto na dnie wody powstaje osad, złożony z samych cząstek roślinnych, który zamienia się w torf. Ale rozwój torfowiska nie kończy snj z wypełnieniem wody