tpn 1 22485801

146 geografia fizyczna ziem polskich

Belgii, Karyntyi, a także na Śląsku, gdzie w r. 1798 założono pierwszy piec do wytapiania cynku w Wesołej koło Mysłowic. Odtąd zaczyna się nader silny ruch górniczy za galmanem. Zwłaszcza na Śląsku górnictwo to rozwinęło się tak prędko i silnie, że już w 60-tych latach 19. wieku zaczęto odczuwać wyczerpywanie się zasobów gal-manu. Już w r. 1869 produkcya galmanu na Śląsku osiągnęła cyfrę 6y₂ milionów cetn. m. i wzrastała dalej; tak w r. 1880 wynosiła

500.000 tonn rud cynku, w r. 1890 ponad 600.000 tonn. W ostatnich czasach zwrócono się do pokładów blendy cynkowej, znajdującej się w wielkiej obfitości, zwłaszcza w kotlinie Bytomskiej i obecnie punkt ciężkości produkcyi przeniósł się na blendę, która stanowi dziś około 60°/₀ całej produkcyi. Górnictwo cynkowe Śląska zatrudnia około

10.000 robotników i daje rocznie 500—600 tysięcy tonn rudy. Kilka cyfr następujących podaje roczną produkcyę rudy cynkowej na Śląsku, z uwzględnieniem udziału w niej galmanu i blendy cynkowej. Produkcya ta wynosiła:

w r. 1901 520.099 t. rudy, w tern 325.791 t. blendy

»	1902	568.715 » »	))	355.789 »	))
»	1903	553.335 » »	))	343.933 »	))
))	1904	587.888 » »	»	375 604 »	»

W Królestwie Boiskiem produkcya rud cynku rozwijała się od początku XIX. w. na większą skalę. W r. 1814 rozpoczęto wydobywanie cynku w Olkuszu, gdzie galman wybierano z początku z dawnych zwałów kopalni ołowiu, a następnie rozpoczęto prace w odkrywkach i szybach w kop. »Józef«. Dalej założono w 1820 r. kop. »Ulisses« pod Bukownem, a w r. 1823 kop. »Jessy« pod Starczynowem. Do dziś utrzymały się kopalnie Józef i Ulisses, a także w tym samym mniej więcej czasie założona kop. »Bolesław« w Bolesławiu. Kopalnie otwarte w okolicach Sławkowa i Strzemieszyc nie utrzymały się długo; w okolicy Sławkowa czynne były 3 kopalnie, z których ostatnią zamknięto w r. 1840, w Strzemieszycach kopalnia »Anna«, założona w r. 1820, zamknięta została w r. 1860. Również niedługi wiodły żywot kopalnie, założone w tym samym czasie w Trzebisławicach i nad Brynicą. Obecnie pracują w Królestwie Polskiem 3 kopalnie rud cynkowych, zatrudniające około 1.300 robotników. Ich produkcya w ostatnich latach wynosiła:

w r. 1900 . . . 49.441 t.

» 1902 . . . 67.261 »

» 1904 . . . 101.588 »