7186602897

Eugeniusz M. Pluciński

jedną z podstawowych zasad funkcjonowania wspólnego rynku UE. Postanowienia Traktatu z Maastricht wzmocniły nie tylko formalnie, ale i finansowo politykę strukturalną w ramach UE. Środki budżetowe przeznaczane na realizację polityki strukturalnej zorientowanej na zmniejszanie dysproporcji w rozwoju regionów i państw członkowskich są coraz większe.

W latach 2000-2006 wydatki na politykę strukturalną, stanowiąc blisko jedną trzecią budżetu Unii, ustępowały wydatkom związanym z realizacją WPR. W kolejnym planie finansowym Unii (budżet UE na lata 2007-2013) wydatki na realizację polityki strukturalnej znacząco wzrosną - kosztem wydatków na WPR.

Cele polityki strukturalnej UE

Wspólnotowa polityka strukturalna (wespół z innymi politykami) wpisuje się w realizację jednego z podstawowych celów UE, jakim jest spójność ekonomiczna i społeczna¹⁰. Znaczenie polityki strukturalnej dostrzeżono szczególnie w kontekście tworzenia unii gospodarczej i walutowej. Na mocy Traktatu z Maastricht o Unii Europejskiej utworzono Fundusz Spójności, którego celem jest wsparcie biedniejszych krajów (PKB per capita poniżej 90% średniej wielkości PKB w UE), starających się spełnić kryteria konwergencji fiskalno-monetarnej z Maastricht, by stać się członkiem UWiG.

Polityka strukturalna oparta na zasadzie subsydiarności i solidarności polityki regionalnej i polityki spójności (kohezji) ma sprzyjać rozwojowi konkurencyjności regionów i państw tworzących UE. Cele i zasady polityki strukturalnej, jak również instrumenty i źródła jej finansowania mają w dłuższym okresie zapewnić wyrównanie (substytucyjność) struktur społeczno-ekonomicznego rozwoju wszystkich regionów i państw członkowskich.

Fundusz regionalny jest największym funduszem wśród funduszy strukturalnych, jego budżet to 90% środków UE przeznaczonych na politykę struktu-¹⁰ Chodzi o trzy filary integracji. Poza ekonomicznym (Filar 1) istotę integracji dopełniają Filar II (wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa) oraz Filar III (wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne). Por. Aneks II w akapicie dotyczącym Traktatu z Maastricht oraz m.in.: J. Barcz(rozdz. 11) i W. Czapliński (rozdz. 12), [w:] Unia Europejska..., 1.1. Podstawy prawne polityki strukturalnej zostały zawarte już w JAE (Tytuł XIV, obecnie XVII) i rozwinięte w Traktacie z Maastricht o Unii Europejskiej. W art. 130A JAE zapisano m.in.: „W celu promowania ogólnego harmonijnego rozwoju wspólnota powinna rozwinąć akcje prowadzące do wzmocnienia swojej ekonomicznej i społecznej spójności. W szczególności Wspólnota powinna działać na rzecz redukcji zróżnicowań między różnymi regionami i wszelkich ograniczeń w rozwoju mniej uprzywilejowanych regionów” Należy jednak podkreślić, że już w preambule TWE (Rzym 1957) znalazł się zapis o harmonijnym rozwoju państw członkowskich poprzez redukowanie zróżnicowań istniejących między regionami oraz łagodzenie zacofania regionów mniej uprzywilejowanych.

138