7186602972

Procesy integracyjne i relacje społeczno-polityczne...

Powstało ono 10 października 1997 roku podczas szczytu Rady Europy w Strasburgu. Następnie po podpisaniu 7 czerwca 2001 roku Karty jałtańskiej ugrupowanie to przyjęło nazwę Zrzeszenie GUAM. W chwili obecnej występuje pod nazwą Organizacja za Demokrację i Rozwój Ekonomiczny - GUAM, a powołana została na kijowskim szczycie GUAM (23 maja 2006 roku), w trakcie którego szefowie państw-członków przyjęli Statut organizacji.

Po utworzeniu tego regionalnego ugrupowania integracyjnego chęć przystąpienia do niego wyraził także Uzbekistan, co ogłoszono 24 kwietnia 1999 roku na kolejnym szczycie, który miał miejsce w Waszyngtonie podczas uroczystości poświęconej 50-leciu NATO. Jednak w 2002 roku Uzbekistan zawiesił swoje członkostwo w tej organizacji i w kwietniu 2005 oficjalnie z niej wystąpił. To posunięcie Uzbekistanu podyktowane było obawą władz uzbeckich przed powtórką wydarzeń w Kirgizji. Ponadto decyzja Uzbekistanu wiąże się z chęcią zwrócenia się tego państwa w stronę Moskwy, w której Karimow widzi oparcie dla swych rządów.

Organizacja ta powstała jako swego rodzaju przeciwwaga dla dominacji Rosji na obszarze WNP, nigdy nie działała zbyt prężnie, a od kilku lat pozostawała w letargu. Jej cele - współpraca ekonomiczna, polityczna i wojskowa - były realizowane jedynie w niewielkim stopniu. Rewolucje demokratyczne w Gruzji i na Ukrainie, a także prozachodni zwrot w polityce Mołdawii ujawniły możliwość rewitalizacji GUAM jako organizacji państw dążących do integracji ze strukturami europejskimi i euroatlantyckimi. Wszystkie kraje członkowskie deklarują obecnie mniej lub bardziej otwarcie chęć integracji z Unią Europejską oraz - z wyjątkiem Mołdawii - z NATO. Gruzja, Azerbejdżan i Mołdawia mają podobne problemy z separastycznymi republikami, istniejącymi na ich terytoriach. Ukraina dąży do uzyskania pozycji lidera regionalnego, a GUAM jest dobrym instrumentem do realizacji tego celu. Prezydenci Ukrainy i Gruzji otwarcie opowiadają się za zwiększeniem roli GUAM w rozwoju demokracji na terenie byłego ZSRR.

Ważnym obszarem aktywności w ramach ugrupowania GUAM jest także współpraca tych czterech państw w kształtowaniu korytarza transportowego Europa-Kaukaz-Azja (TRACECA). To działanie ma stanowić podstawę rozwoju stosunków dobrosąsiedzkich i dążenie do pełnego rozwoju możliwości ekonomicznych ugrupowania.

Zgodnie ze Statutem organizacji głównymi celami GUAM są:

-    umocnienie wartości demokratycznych, zapewnienie wyższości prawa i poszanowania praw człowieka,

-    umocnienie międzynarodowego i regionalnego bezpieczeństwa i stabilności,

-    pogłębienie integracji europejskiej w celu ukształtowania wspólnej przestrzeni bezpieczeństwa, a także poszerzenie współpracy gospodarczej i humanitarnej,

45