7292100857

478 Zarys fotografii.

wyczerpania. W litrze utrwalić można około 60 płyt 9 X 12. Po 20 min. utrwalanie można uważać za skończone. Utrwalać należy jeszcze przez 10 min. od. chwili, gdy zniknie mleczna powłoka z odwrotnej strony płyt. Utrwalone płyty („klisze", „matryce" lub „negatywy"), poddaje się gruntownemu płakaniu, bądźto przez przeciąg godziny w t. zw. „płuczkarce" z przepływająca wodą (fig. 136), bądźteż w obszernej czarce, zmieniając co 16 min. wodę przez przeciąg 1 ^lA> godziny.

Wypłukane klisze stawia sie na drewnianym koziołku (fig. 137) w miejsca suchem, przewiewnem, wolnem od kurzu i pyłu. Schniecie trwa kilka do kilkunastu godzin zależnie od ciepłoty i przewiewu.

Poprawianie wadliwych klisz. W razie znaczniejszego niż trzykrotne niedoświetleniu zdjęcia otrzymuje się negatyw wadliwy, zbyt kontrastowy za twardy, na którym cienie, a nawet ciemniejsze półtony pozbawioue są szczegółów czyli „przeróbki". Kliszy takiej poprawić niepodobna. W razie prześwietlenia otrzymuje sie negatyw za mało kontrastowy, „mdły", obłożone

ponadto mniejszem lub wiekszem zamgleniem szarem, wykazujące jednak całe bogactwo szczegółów oryginału. Kliszę taką poprawia się usuwając ogólne zamglenie przez kąpiel w osłabiaczu Far-

I    I

II

136.

mera: Zelazicyanku potasu, (Kalium ferrieyanatum rubrum) 1 g, wodyócm¹; po rozpuszczeniu wlewamy ten roztwór do 100 cm³ 10%-owego wodnego roztworu podsinrezynu sodu czyli zwykłego utrwalacza. Po gruntownem wypłakaniu następuje wzmocnienie we wzmacniaczu sublimatowym albo uranowym.

Wzmacniacz sublimatowy: Gorącej wody 300 cm³, sublimatu (Hydrnr-gyrum bichloratum corrosivum) G g, bromku potasu (Kalium bromatitm) 4 g. Gdy klisza zupełnie zbieleje, opłukuje się ją w czystej wodzie i czerni w 107_o-o\vym wodnym roztworze siarczynu sodu (Nntriutn sulfurosum).

Wzmacniacz uranowy: 60 c».³ l°/₀-owego wodnego roztworu azocinnu uranu (Uranium iiitricum), 10 cm³ kwasu octowego stężonego (Aciduni aceticuin glaciale), 50 cn.³ 1%-owego wodnego roztworu źelazicyanku potasa (Kalium ferrieyanatum rubrum). Po osłabieuu gruntownie wypłukać i wysuszyć.

Normalnie wyświetlona płyta mogła jednak zostać fałszywie wywołana przez pozostawanie w wołaczu za krótko („niedowołanie") lub za długo („przewołauie"). W pierwszym wypadku należy wzmocnić ją wzmacniaczem sublimatowym — w drugim osłabić w 1—3%-owym wodnym roztworze nadsiarczanu amonowego (Ammonium persulfuricum), zakwaszonego kilkoma kroplami kwasu siarczanego (Acidum sulfuncum).

Klisze poprawione należy gruntownie wypłukać i wysuszyć. Ewentualnie znajdujące się na negatywach jasne, przeźroczyste plamki zakryć kar' minem lub tuszem przy pomocy kończystego pędzelka, gdyż na odbitkach odznaczyłyby się jako plamki i punkciki czarne, trudne do usunięcia.

Sporządzanie odbitek. Chcąc z kliszy otrzymać obraz pozytywnji musimy kliszę „odkopjowac", tj. sporządzić z uiej „odbitkę".

Papiery naczulone solami srebra, służące do kopjowania, dzieli się na: bromkosrebrowe, odznaczające się najwyższą stosunkowo czułością na światło,

140