7349812269

72 Syn lezą dziejów l* niski.

twa zobowiązaniami, tworzy bez ładu tkaninę, w której sam panujący stawa się was-salstwcm podległy. 2. Żadnej własności lub posiadłości bezwarunkowej, każdy dzierży ziemię cudzą, panujący jest jej imiennym właścicielem.” ¹⁷ Wedle J. Lcłc-wela do dziejów Polski „nic podobnego nic da się zastosować” . W Polsce „wolność osobista i niepodległość każdego jest posadą towarzyskości” ^1Q. Nadto „w powszechności w Polsce posiadanie ziemi jest bezwarunkowe” ^- . „Każdy obowiązany jest służbę krajowi jedynie. Pojęcie narodowe, obywatelskie w państwie góruje i narządza nieład osobistością zrządzony i żywiony.”²¹ Ziemie szlacheckie to alodia - twierdzi J. Lelewel; system alodialny różni się od systemu feudalnego. „Wolność jest zasadą alodialncgo systemu, mówi Rollck, a służebność systemu feudalnego. Tamten wywodzi wszystkie prawa i obowiązki z pojęcia jedności narodowej: są to prawa i obowiązki obywatelskie. Ten drugi feudalny wyprowadza z osobistego splątania się, z którego wynikają umówione wymagania i obowiązki. W pierwszym naród i władze jego powołają do wierności, posłuszeństwa i daniu; w drugim jedynie poddaność osobista. System allodialny jest tedy zacniejszy, opiera się na idei, uznaje i utrzymuje godność człowieka i obywatela; system feudalny przeciwnie w swym uwidzeniu, z nienawiścią tej godności, przekłada zysk nad wolność osobistą, chyli się do nieładu i niewoli.”²² Fcudalizm ukształtowany w Europie „zapuszcza głęboko swe korzenie, rozrasta się, a mnogie swe ramiona i gałęzie plącze w różnorodną roślinność miejscową. Rozrosły, głuszy i wytępia różnorodną inną”²'' —zauważa J. Lelewel. Jednakże konstatuje, że „wdzieranie się i działanie fcudalizmu im dalej pomykało na wschód tym więcej słabialo. (...) [Tam| krajów tycli żywioł sprzecznym był fcudałizmowi i zasadom zachodu.” ^-4 „Różny rzeczy obrót w stronic Europy zachodniej a wschodniej.”^2:> I lak jak „w krajach wschodnich, w których państwa tworzyły się przez wprowadzenie chrześcijaństwa, a przeto wpływu wdzierającego się fcudalizmu doznających inny obrót sprawa stanu miała”^-0, lak w Polsce „pojęć feudalnych nie dostrzeże; mowa nie ma na nie wyrazów obmyślonych lub zdolnych je oddać; cudzoziemskie przyswaja i powtarza, kiedy wymienia: allodium, feudum, Ichcu, Ichn, homagium, investiiura; a kiedy lakowe podniesie, zwykle fałszywie, po-

17 Ibidem, s. 122. i$ Ibidem.

N Ibidem.

20 Ibidem, s. 123.

>i Ibidem.

22    Ibidem, s. 125-126.

23    Ibidem, s. 126.

24    Ibidem.

25    Ibidem, s. 127.

26    Ibidem.