Drożdże
Drożdże stosowane w piekarstwie są żywymi, jednokomórkowymi organizmami. Rozmnażają się przez pączkowanie, a w niekorzystnych warunkach - przez zarodnikowanie.
Z punktu widzenia piekarstwa, najważniejszymi składnikami drożdży są enzymy, które decydują o ich aktywności podczas przygotowania ciasta. Najważniejszymi enzymami są:
- kompleks enzymów wywołujących fermentację alkoholową (dawna nazwa tych enzymów: zymaza),
- enzymy rozkładające cukry: sacharozę (inwertaza) i maltozę (maltaza),
- enzymy rozkładające tłuszcze (lipazy),
- enzymy rozkładające białko (proteazy).
Enzymy te, wydzielane przez drożdże, rozkładają zawarte w cieście substancje złożone do prostszych, które przenikają do wnętrza komórki (odżywianie się drożdży). Z kolei z komórki drożdżowej wydalana jest woda, alkohol, dwutlenek węgla oraz inne produkty. Podstawowym składnikiem odżywczym dla drożdży jest cukier, który w warunkach tlenowych ulega spalaniu do dwutlenku węgla i wody, natomiast w warunkach ograniczonego dostępu tlenu (np. w cieście) pod wpływem enzymów ulega fermentacji alkoholowej. Powstający w procesie fermentacji alkohol etylowy częściowo ulatnia się podczas pieczenia, natomiast napęczniały gluten zatrzymuje dwutlenek węgla; powstają pęcherzyki wypełnione gazem, spulchniające ciasto i nadające mu porowatą strukturę. Z kolei rozkład białek i tłuszczów polepsza właściwości fizyczne oraz smak i aromat wyrobów piekarskich.
Najważniejszą właściwością drożdży jest ich zdolność do fermentowania ciasta, czyli siła pędna. Siła pędna jest to:
- czas potrzebny do podniesienia ciasta na określoną wysokość w standardowych warunkach, tj. określona receptura na ciasto, temperatura, wymiary formy (sposób podany w normie),
lub:
- objętość wydzielonego dwutlenku węgla w określonym czasie (metoda uproszczona).
W produkcji piekarskiej używa się drożdży prasowanych. Awaryjnie można stosować drożdże suszone, które jednak wcześniej należy aktywować przez rozprowadzenie w wodzie z dodatkiem cukru i inkubację w temperaturze około 25°C.
Inną formą występowania drożdży piekarskich są drożdże instant. Są to również drożdże suszone, które wsypuje się wprost do dzieży i miesza z mąką (nie wymagają wstępnej aktywacji).
Szczegółowe wymagania jakościowe dla drożdży zawarte są w normie PN-A-79002:1998. Ogólne wymagania dla drożdży to:
- możliwie najjaśniejsza barwa,
- prawidłowy zapach, bez zapachu octowego,
- brak nieprzyjemnego lub kwaśnego smaku,
- drożdże prasowane nie powinny być obeschnięte.
Cukier i środki słodzące
Do produkcji niektórych wyrobów piekarskich stosuje się środki słodzące. Należą do nich:
- cukier,
- miód naturalny lub sztuczny,
- syropy skrobiowe,
- syrop słodowy.
Cukier (sacharozę) otrzymuje się z buraka cukrowego lub trzciny cukrowej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"