7334803177

13

WSTĘP 2

phm. Michał Kacprzak

Książka, którą - Druhno, Druhu lub Ty, Przyjacielu Harcerstwa - masz przed sobą, jest pierwszą próbą pokazania stuletniej już przygody płockich skautów. Pierwszą, a to znaczy, że na pewno niepełną, niedoskonałą i niepozbawioną błędów. Nie jest to typowa książka historyczna, odtwarzająca ze szczegółową dokładnością najdrobniejsze detale, ale raczej zbiór gawęd o harcerstwie - przeznaczony głównie dla harcerzy, ale nie tylko. Jeśli przypomnisz sobie gawędy snute przy obozowych ogniach, to zauważysz, że każda jest inna, każda na swój własny i niepowtarzalny sposób opowiada o Kimś lub o Czymś bardzo, bardzo ważnym; każda jest niepowtarzalna. I niestety, każda jest ulotna.

Właśnie, dlatego powstała ta praca - aby żadna z nich nie była jak ten dym z jałowca, co łzy wyciska, ale stała się gawędą drużynowego, który opowiada starodawne dzieje, bohaterski wskrzesza czas. Książka zawiera artykuły pisane zarówno przez profesjonalnych historyków, jak i tych, którzy w tej roli dopiero debiutują. Na pewno znajdziesz tu coś dla siebie - są i naukowe opracowania i obozowe wspomnienia, teksty dłuższe i krótsze, a wszystko opatrzone zdjęciami, z których każde mówi więcej niż sto słów.

Jej celem jest pokazanie bogactwa idei, metod, form organizacyjnych płockiego skautingu, udowodnienie, że różnorodność wzbogaca, a umiejętność współpracy jest miarą harcerskiej dojrzałości. Tak jak w dwudziestoleciu międzywojennym po Tumach przechadzali się członkowie Związku Harcerstwa Polskiego, skauci żydowscy i Czerwoni Harcerze, tak i obecnie spotkać się tu mogą mundury ZHP i Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. Aby zrozumieć, co nas dzieli, trzeba poznać to, co łączy i szanować się wzajemnie. Niech kolejne strony świadczą o tym, że jest to nie tylko możliwe, ale że może być wspaniałą przygodą.

Książka ta nie jest w żaden sposób próbą całościowej syntezy, ale zbiorem artykułów, które każdy przyszły badacz historii płockiego harcerstwa poznać powinien, zanim przystąpi do badań własnych. Materiały dotyczące omawianego zagadnienia są bardzo niekompletne i znacznie rozproszone. Najstarsze dokumenty, wspomnienia i zdjęcia znaleźć można w Archiwum Państwowym w Płocku, Archiwum Muzeum Mazowieckiego w Płocku oraz zbiorach Biblioteki Zielińskich. Archiwum Hufca ZHP Płock zawiera dużo materiałów i kronik, ale są one znacznie zdekompletowane. Dokumentacja hufców i Obwodu Płockiego ZHR jest bardzo rozproszona, a kroniki nie były prowadzone. Informacje na temat płockiego harcerstwa znajdują się również w archiwach Instytutu Pamięci Narodowej, ale jak dotąd niestety nie były pod tym kątem badane .

Nasze miasto, jak dotąd nie doczekało się własnej skautowej monografii. Opublikowano jak dotąd kilka artykułów naukowych o tematyce harcerskiej. O początkach skautingu i krótkofalarstwie napisał Ładysław Żelazowski^{1 2}, o harcerzach w wojnie 1920 r. publikowali Bożena Ostrowska³ i Norbert Wojtowicz⁴. Sylwetki Tadeusza Jeziorowskiego i Józefa Kaczmarskiego przybliżał Grzegorz Gołębiewski^{5 6}. O udziale harcerzy w obro-

9

nie Płocka wspomina znaczna część autorów zajmujących się tym tematem . Biografie hm Wacława Milkę

1

   J. Pawłowicz, Ludzie płockiej bezpieki. Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Płocku 1945-1956, Warszawa 2007, s. 72, 77, 98-99; Społeczeństwo Płocka i powiatu płockiego w tajnych dokumentach Służby Bezpieczeństwa 1957-1975, [wstęp, wybór i oprać.:] J. Pawłowicz, Toruń 2008. s. 28-29.

2

   Ł. Żelazowski, Pierwszy zastęp skautów Płocku - Staszewski. Broniewski, Betlej i inni, „Notatki Płockie" 1986, nr 4/129; tenże. Dzieje krótkofalarstwa w Płocku w latach 1933 - 1945, cz. 1/105, tamże, 1980, nr 4; tamże, cz. 2,1981, nr 2/107.

3

   B. Ostrowska, Harcerska służba podczas obrony Płocka przed najazdem bolszewików w 1920 r„ „Płocki Rocznik Historyczno-Archi walny”, t. 1.1995.

4

   N. Wójtowicz, Udział płockich harcerzy w wojnie 1920 roku, tamże 1999, nr 4/181.

5

   G. Gołębiewski, Tadeusz Jeziorowski i Józef Kaczmarski - bohaterscy obrońcy Płocka 1920 r„ „Notatki Płockie" 1998, nr 1/174.

6

   Tenże, Obrona Płocka przed bolszewikami 18-19 sierpnia 1920 r„ Płock 2004. Patrz też: Obrona Płocka 1920 r. Zestawienie bibliograficzne w wyborze, [oprać.:] E. Dobroń. „Bibliotekarz Płocki" 2001, nr 1.