7928718122

działywaniu szeregu innych czynników, takich jak sprawy społeczne, ekologia, demografia, o których zaczęto mówić oficjalnie dopiero po upadku „żelaznej kurtyny”. W ostatnich latach zyskał na znaczeniu również ludzki wymiar bezpieczeństwa i przyjęcie założenia, że to właśnie człowiek i zbiorowości ludzkie stają się głównym podmiotem bezpieczeństwa, stąd też definiując pojęcie bezpieczeństwa narodowego, zwraca się dzisiaj uwagę na szerokie spektrum zagrożeń, na konieczność zapewnienia przez państwo warunków niezbędnych do egzystencji narodu, przetrwania jego tożsamości, wartości narodowych, obrony interesów narodowych czy wreszcie zagwarantowania podstaw ustrojowych decydujących o jego autonomii i sposobie funkcjonowania w środowisku międzynarodowym.

Podobnie jak w przypadku bezpieczeństwa w znaczeniu ogólnym, bezpieczeństwo narodowe doczekało się wielu definicji, czasami wręcz o odmiennym znaczeniu. Problem ten widać wyraźnie na podanych poniżej przykładach, zaczerpniętych ze Słownika terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego³²:

1.    Bezpieczeństwo narodowa to stan równowagi między zagrożeniem wywołanym możliwością zaistnienia konfliktu a potencjałem obronnym³³.

2.    Bezpieczeństwo narodowe jest nie tylko ochroną narodu i terytorium przed fizyczną napaścią, lecz również ochroną - za pomocą różnych środków - żywotnych interesów ekonomicznych i politycznych, których utrata zagroziłaby żywotności i podstawowym wartościom państwa³⁴.

3.    Bezpieczeństwo narodowe to stan świadomości społecznej, w którym istniejący poziom zagrożeń, dzięki posiadanym zdolnościom obronnym, nie budzi obaw, lęku o zachowanie (osiągnięcie) uznanych wartości³³.

4.    Bezpieczeństwo narodowe to stan społeczeństwa określony stosunkiem potencjału obronnego, jakim on dysponuje, do skali zagrożeń³⁶.

5.    Bezpieczeństwo narodowe to stan uzyskany w wyniku zorganizowanej obrony i ochrony przed zagrożeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi, określony stosunkiem potencjału obronnego do skali zagrożeń’⁷.

Ta wielość definicji nie ułatwia dzisiaj swobodnego poruszania się w obrębie zagadnień związanych z bezpieczeństwem, ale stanowi podstawę i punkt wyjścia do jego dalszej analizy i poszukiwania współczesnego paradygmatu bezpieczeństwa.

³²    Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, Warszawa 1996.

³³    Autorzy Słownika przywołują tu definicję z wydawnictwa: W. Stankiewicz, Bezpieczeństwo narodowe a wałki niezbrojne. Studium, Warszawa 1991, s. 73.

³⁴    Autorzy Słownika przywołują tu definicję M. T. Taylora z pracy zbiorowej pod red. jej autora pt. American National Security: Policy and Process, Boltimore 1981, s. VII.

³⁵    Autorzy Słownika przywołują tu definicję z wydawnictwa: C. Rutkowski, Bezpieczeństwo i obronność: strategie - koncepcje - doktryny, Warszawa 1995, s. 30.

³⁶    Autorzy Słownika przywołują tu definicję z wydawnictwa: Słownik podstawowych terminów dotyczących bezpieczeństwa państwa, Warszawa 1994, s. 6.

’⁷ Definicja autorów Słownika. Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, wyd. cyt., s. 10.

20