Z.W. Endler, A. Rychter, B. Juśkiewicz-Swaczyna, Zachowanie wartości... 9
Tabernemontana Scirpus tabernaemontani. Roślinność podwodną tworzą płaty makrohydrofitów zbudowane głównie przez populacje rdestnic: Potamogeton lucens, P. perfoliatus, P. pectinatus oraz typowe fitocenozy eutroficzne, jak Myriophylletum spicati, Ceratophylletum demersi. W środkowej i wschodniej części litoralu Zalewu Wiślanego licznie występują „podwodne łąki” budowane przez zielenicę Cladophora glomerata, na kamieniach i palach wyrasta Enteromorpha intestinalis. Płytkie zatoki oraz porty południowej części zalewu cechują zakwity sinicowe tworzone głównie przez Microcystis aeruginosa i przedstawicieli rodzaju Anabaena [25].
Dla zabezpieczenia różnorodności florystycznej i faunistycznej tego obszaru utworzono w przeszłości sieć rezerwatów przyrody, pomników przyrody oraz park krajobrazowy.
Park Krajobrazowy Mierzeja Wiślana obejmuje część mierzei ograniczoną od północy Zatoką Gdańską, od północnego wschodu granicą państwa, od południowego wschodu i południa Zalewem Wiślanym, a od zachodu drogą biegnącą przez Sztutowo [26].
Powierzchnia Mierzei Wiślanej w 80% jest porośnięta zbiorowiskami leśnymi. Są to głównie nadmorskie bory sosnowe z niewielkim udziałem dębu Quercus robur, buka Fagus syfoatica, osiki Populus tremula, olszy czarnej Alnus glutinosa i brzozy Betula pendula. Klasyczne nadmorskie bory bażynowe Empetro nigri--Pinetum z udziałem Linnea borealis i Empetrum nigrum są rzadkie i występują punktowo [6]. Na niewielkim obszarze występują dąbrowy, buczyny, a w obniżeniach terenu - brzeziny bagienne i olsy. W XIX wieku w celu zalesienia ruchomych piasków introdukowano na Mierzei wiele gatunków drzew, w związku z tym obecnie występują tutaj 63 gatunki drzew i krzewów. Walory krajobrazowe zwiększa również obecność torfowisk wypełniających zagłębienia między pagórkami wydmowymi, z rzadkimi gatunkami roślin bagiennych, takich jak: gnidosz błotny Pedicularis palustris, wełnianka pochwowata Eriophorum vaginatum, rosiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia, fiołek błotny Viola palustris. Najbardziej charakterystyczna dla Mierzei Wiślanej jest jednak roślinność psammofilna porastająca wydmy różnego typu [28].
Mierzeja Wiślana na mocy konwencji helsińskiej należy do międzynarodowej sieci obszarów chronionych regionu Morza Bałtyckiego. Zalew Wiślany chroniony jest poprzez Natura 2000 - Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO) o kodzie PLB290010. Oba opisywane tereny stanowią Obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk (SOO) o kodzie PLH280007. Poza ochroną w ramach Natura 2000 najbliższe otoczenie Zalewu Wiślanego jest chronione również innymi krajowymi formami ochrony przyrody. Jedną z nich jest rezerwat przyrody. Do grupy największych rezerwatów omawianego regionu należą takie obiekty, jak: Ostoja Bobrów na Rzece Pasłęce, Zatoka Elbląska, Dolina Stradanki (rys. 2).
Do najciekawszych rezerwatów przyrody należą:
• Kąty Rybackie - rezerwat ornitologiczny utworzony w 1957 roku w celu ochrony miejsc lęgowych kormorana czarnego Phalacrocorax carbo i czapli siwej Ardea cinerea. Jest to największa kolonia lęgowa kormoranów w Polsce i jedna z większych w Europie. Na podstawie inwentaryzacji w 2010 roku stwierdzono