7957909825

Z.W. Endler, A. Rychter, B. Juśkiewicz-Swaczyna, Zachowanie wartości... 15

Do gatunków obcych obniżających efektywność rybołówstwa na Zalewie Wiślanym należy drobna wioślarka Cercopagis pengoi, która, zalepiając oczka sieci, obniża wielkość połowów. W latach 2006-2009 obserwowana była jedynie w miesiącach czerwcu 2007 roku oraz w maju 2008 i 2009 roku przy temperaturze wody 15-19°C [22]. Podobnie negatywnie oddziałuje Cordylophora capia, tworząca na sieciach białawe kolonie, charakteryzujące się szybkim tempem wzrostu stolonu głównego - 1,24 mm na dobę [20]. W wyniku porastania tym jamochłonem sieci tracą swoje początkowo dobre właściwości w zakresie łowności i selektywności. Cordylophora capia jest zdecydowanym dominantem wśród organizmów poroślowych występujących na omawianym obszarze. Kolejnym uciążliwym przybyszem okazał się krab wełnistoszczypcy Eriocheir sinensis, którego liczba w wodach Zalewu stale wzrasta. Krab wełnistoszczypcy przedostaje się do stawnych narzędzi połowowych, uszkadzając zarówno złowione w nie ryby, jak i sieci. Gatunek ten może byś nosicielem azjatyckich pasożytów z rodziny Paragonimus, których żywicielem ostatecznym jest człowiek [11, 13]. W wielu przypadkach to nowe środowisko, mimo że ewolucyjnie obce, sprzyja zawleczonym gatunkom brakiem drapieżników czy chorób. Wiele z nich, tak jak Marenzelleria neglecta, wykazuje w nowym ekosystemie cechy ekspansji inwazyjnej. Obserwuje się przemianę zespołu bentosowego z jednej strony z pogłębiającą się dominacją skąposzczetów i gwałtownym rozwojem zawleczonego wieloszczeta Marenzelleri neglecta, a z drugiej strony prawie zupełnym zanikiem wstężnic, pijawek i skorupiaków [30]. Przyczynia się do tego w znacznym stopniu długi rozwój pelagicz-nych jaj i larw, które są przenoszone na znaczne odległości nie tylko w wodach balastowych, ale też przy udziale prądów morskich [31]. Pozostałe gatunki zawleczone do Zalewu Wiślanego, niepozostające bez wpływu na sieć troficzną i modyfikujące przepływ energii w ekosystemie to: pąkla Balanus improvisus, racicznica Dreisena polymorpha, rak Orconectes limosus, krabik Rhitropanopeus harrisii oraz skorupiaki Gammarus tigrinus, Palemon elegans, Pontogammarus robustoides, Dikerogammarus hameobaphes, Obesogammarus crrassus [18].

Kilkadziesiąt nowych gatunków w faunie Zalewu Wiślanego w porównaniu z ponad setką nowych gatunków wprowadzonych do wód Bałtyku wydaje się procesem znikomym. Jednakże należy pamiętać, że współcześnie pokonanie barier dla organizmów, ze względu na rozwój transportu morskiego nie jest trudne, a planowane inwestycje hydrotechniczne mogą pogłębić ten proces, co będzie niekorzystne dla ekosystemu. Należy przy tym pamiętać, że tendencja wnikania nowych gatunków do wód Bałtyku ma charakter wzrostowy.

3. Dyskusja i podsumowanie

Stan środowiska przyrodniczego Mierzei Wiślanej jest aktualnie stosunkowo słabo rozpoznany. Natomiast zainteresowanie naukowców Zalewem Wiślanym w ciągu ostatnich lat wzrosło ze względu na planowaną budowę kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną. Brakuje aktualnych informacji o ekologii zbiorowisk leśnych, psammofilnych oraz na temat ugrupowań makrohydrofitów Zalewu.