8009766906

WSTĘP

Umiejętne dowodzenie jest koniecznym, lecz niewystarczającym warunkiem zwycięstwa, natomiast dowodzenie niesprawne i nieumiejętne jest wystarczającym warunkiem niepowodzenia¹. Historia wojen dostarcza wielu dowodów świadczących o słuszności takiego poglądu, a jego aktualność we współczesnych w arunkach potwierdzają doświadczenia z lokalnych konfliktów zbrojnych oraz wnioski z ćwiczeń.

Zainteresowanie problemami dowodzenia w naszych silach zbrojnych wynika nie tylko z konieczności nadążania za dynamicznym rozwojem systemów dowodzenia, ale przede wszystkim podyktowane jest potrzebami dostosowania obecnego kształtu systemu dowodzenia do nowych zadań, wynikających głównie z bliskiej perspektywy integracji z systemami dowodzenia armii państw NATO. Ponadto dodatkowym, lecz bardzo istotnym impulsem do zintensyfikowania badań w zakresie teorii dowodzenia były ostatnie zmiany dotyczące funkcjonowania organów dowodzenia Silami Zbrojnymi RP. W świetle powyższych uwarunkowań wśród pierwszoplanowych problemów wymagających istotnej weryfikacji znalazły się również zagadnienia dotyczące pojęcia i istoty dowodzenia. Generalnie panuje zgodność w odniesieniu do zakwalifikowania dowodzenia jako specyficznej formy kierowania, charakterystycznej dla sil zbrojnych. Natomiast brakuje jednomyślności w zakresie ustalenia istoty, w tym szczególnie atrybutów dowodzenia. W literaturze przedmiotu ukształtowały się trzy główne podejścia do dowodzenia. Rozpatruje się je najczęściej w ujęciu empirycznym, cybernety cznym i organizacyjnym.

Podejście empiryczne prowadzi do uznania za istotę dowodzenia całokształtu działań dowódcy i organów dowodzenia.

W ujęciu cybernety cznym dowodzenie traktow ane jest jako jedna z postaci sterowania ze sprzężeniem zwrotnym, a jego istota upatrywana jest w procesach informacyjnych, takich jak: zdobywanie, przetwarzanie i przekazywanie informacji.

Z kolei w ujęciu organizacyjnym dowodzenie rozpatruje się jako strukturę i właściwości kierowania jednostkami organizacyjnymi sił zbrojnych. Niezwykle ważne jest również podejście psychospołeczne do problematy ki dowodzenia, gdyż podmiotem i przedmiotem (obiektem) dowodzenia są ludzie.

Dowodzenie określa się jako złożoną i wielofunkcyjną działalność dowództw różnych szczebli organizacyjnych sil zbrojnych w całości, a także poszczególnych

9

1

L. Kuleszyński, Dowodzenie wojskami a cybernetyka, Warszawa 1967, s. 11.