8265159251

Jeśli nauczyciel ziewa nad „Marysią”, jak może wymagać, żeby nie ziewało dziecko?

Jeśli już mamy dobrą, ciekawą lekturę i otwartość, aby usłyszeć naprawdę różne opinie na jej temat, zaczynamy pierwszy etap analizy literackiej, czyli rozmowę o tekście, pamiętając, aby podczas niej często zadawać pytanie: „Dlaczego?” (podoba się, nie podoba, zachwyca, nie zachwyca). W trakcie dyskusji nad walorami tekstu lub ich brakiem można wypowiedzi uczniów zanotować na tablicy, w postaci tabelki - interesujący bohater (plus), niewiarygodny wątek główny (minus), ciekawe, bliskie życia wątki poboczne (plus), trudny, niezrozumiały język (minus). W trakcie tej rozmowy nie zapomnijmy też zadać pytań:

O czym - zdaniem uczniów jest tekst? Czego dotyczy? Jakie tematy porusza?

Teraz, kiedy już wiemy, jakie emocje wywołała lektura, jakie budzi skojarzenia i o czym - według uczniów - jest, możemy przejść do następnego etapu analizy, czyli budowy tekstu. Jednym słowem - po powierzchownych oględzinach naszego zegarka, przyjrzeniu się wskazówkom i kopercie - przystępujemy do jego rozkręcania.

Jednak aby się nie pogubić, musimy mieć wiedzę, jak nasz zegarek-tekst został skonstruowany. Odkładamy więc na bok emocje i przyglądamy się częściom składowym tekstu chłodnym okiem konstruktora.

BUDOWA TEKSTU CZYLI JAK TO JEST NAPISANE?

Zaczynamy od czterech podstawowych pytań:

1.    Kto opowiada? (NARRATOR)

2.    O kim opowiada? (BOHATER)

3.    Co opowiada? (NARRACJA)

4.    W jaki sposób opowiada? (JĘZYK UTWORU)

NARRATOR......może być pierwszoosobowy lub trzecioosobowy.

Narrator pierwszosobowy:

•    należy do świata przedstawionego w utworze;

•    jego wiedza jest ograniczona (jako jeden z bohaterów jest świadkiem tylko tych zdarzeń, w których sam uczestniczy);

•    jest subiektywny (opowiada o wydarzeniach, których był świadkiem lub w których sam uczestniczył i do których ma stosunek emocjonalny).

Tacy narratorzy to:

Lisa z „Dzieci z Bullerbyn "Astrid Lindgren, Iwo z „Czarnego Młyna "Marcina Szczygielskiego,

Mikołajek w serii książek o Mikołajku Sempe i Gościnnego, Mateuszek z serii o „Mateuszku "Elviry Lindo czy chory na nowotwór Oskar z „Oskara i pani Róży ” Erica-Emmanuela Smitha.

Cechą narracji pierwszoosobowej jest to, że angażuje emocjonalnie czytelnika bardziej niż narracja obiektywna. Szczególnie, jeśli narrator jest jednocześnie najważniejszą postacią występującą w tekście i opowiada o swoich przeżyciach (narrator bezpośredni).

W takim wypadku musimy być też czujni, np. czy zawsze możemy wierzyć narratorowi (np. czy przypadkiem nie zmyśla lub kierując się emocjami nie przekręca faktów).

Narrator trzecioosobowy:

•    nie należy do świata przedstawionego;

•    jest wszechwiedzący, a jego wiedza jest nieograniczona;