8328607502

WPROWADZENIE

Historii wychowania przypisywano dużą rolę w kształceniu nauczycieli. Obecna była w seminariach nauczycielskich, liceach pedagogicznych, studiach nauczycielskich (SN), wyższych szkołach nauczycielskich, wyższych szkołach pedagogicznych, w akademiach pedagogicznych i w uniwersytetach. Umiejętność korzystania z dorobku historii wychowania przez pedagogów jest niezbędna dla lepszego rozumienia współczesności, a przez to skutecznego realizowania zadań wychowawczych. „Co najmniej od lat dwudziestych XX wieku miała miejsce dyskusja o jej [historii wychowania] charakterze, specyfice, sposobach uprawiania badawczego i dydaktycznego oraz jej miejsca wśród nauk historycznych i pedagogicznych. W tym czasie ewoluował przedmiot badań historii wychowania, od genetyczno-opisowego ujmowania zjawisk o wychowaniu, rekonstrukcji poglądów wybitnych przedstawicieli myśli pedagogicznej i dziejów instytucji oświatowych, głównie szkół, do szeroko pojętych dziejów praktyki edukacyjnej w jej różnorodnych formach organizacyjnych, rozpatrywanych w kontekście kultury i ustroju danych społeczeństw oraz dziejów pedagogiki. Od lat trzydziestych XX wieku zaczęto więc akcentować charakter historii wychowania jako nauki wyjaśniającej - nomotetycznej, a nie tylko opisującej przeszłość” '. Jak podkreślił Adam Winiarz: „Utylitarna, ale zarazem i naukowa rola historii wychowania w procesie kształcenia pedagogów i nauczycieli nie powinna sprowadzać się jedynie do omawiania i podsuwania gotowych do zapożyczenia wzorów rozwiązań wychowawczych, dydaktycznych i organizacyjnych. Należy w dialogu z pedagogami czytelnie wyjaśnić, że historia wychowania ze swoim trwałym dorobkiem chce wesprzeć pedagogikę w jej ważnej misji odczytywania tendencji rozwojowych i określania czynników determinujących współcześnie procesy wychowania”^{1 2}.

Obecnie historia wychowania rozumiana jest jako:

- badanie i przekazywanie dziejów edukacji jako dziejów praktyki wychowania i nauczania, refleksji i doktryn pedagogicznych;

-dzieje samych nauk o wychowaniu i pedagogiki naukowej;

Należy jednak pamiętać, że studiowanie to nie tylko zdobywanie wiedzy ale także umiejętności i kompetencji społecznych. Jak wskazuje Julian Dybiec:

„Każde kształcenie, zwłaszcza pedagogiczne, którym się zajmujemy winno mieć wizję, koncepcję absolwenta, człowieka którego chce tworzyć. Obecne "Standardy kształcenia"

2

1

   K. Jakubiak, patrz część II niniejszego przewodnika.

2

   A. Winiarz, patrz część II niniejszego przewodnika.