7. Wobec zagrożeń współczesności Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara Eliza Orzeszkowa, [Bez perspektywy na świat zaziemski życie ziemskie jest duszną celą] (fragment listu) Adam Asnyk, Nad głębiami (wybrane sonety) Felicjan Faleński, Meandry, Zakończenie Bolesław Prus, Wędrówka po ziemi i niebie |
- określa tematykę i problematykę powieści - charakteryzuje Raskolnikowa, jego sposób myślenia o planowanej zbrodni, a następnie proces nawracania - określa rolę Soni w moralnym dojrzewaniu Raskolnikowa - interpretuje Zbrodnię i karę jako powieść psychologiczną - charakteryzuje obraz Petersburga przedstawiony w powieści, wskazuje niesione prze miasto zagrożenia - interpretuje późne utwory pozytywistów (z podręcznika), odnajdując w nich przejawy pesymizmu, znużenia, rozczarowania - wskazuje obecne w czytanych utworach problemy eschatologiczne - rekonstruuje obecny w nich obraz świata (chaos i rozpad) - dostrzega refleksyjny, poważny nastrój wierszy Asnyka i Faleńskiego |
- opisuje przestrzeń, w której porusza się Raskolnikow - dokładniej rekonstruuje proces nawracania Raskolnikowa, podkreślając rolę pierwiastka religijnego - charakteryzuje środowisko inteligencji rosyjskiej ukazane w powieści (aspiracje intelektualne a etyka) - określa nastrój i problematykę czytanego fragmentu Kroniki Prusa; porównuje z wcześniej poznanymi, wyciąga wnioski |
Dziś. Emancypantki i feministki Virginia Woolf, [Siostra Szekspira] fragmenty publicystyki współczesnej: Kingi Dunin, Agnieszki Graff, |
- interpretuje fragment powieści Virginii Woolf jako głos w walce o prawa kobiet - czyta ze zrozumieniem fragmenty publicystyki współczesnych autorek, - wyjaśnia termin „feminizm”, odnosząc go do różnych zjawisk w kulturze współczesnej |
- porównuje hasła współczesnego feminizmu z działalnością XDC-wiecznych emancypantek i nieco późniejszych sufrażystek - zabiera głos w dyskusji na temat sytuacji kobiet |
III. MŁODA POLSKA UCZEŃ: | ||
1. Dekadenci, melancholicy i sny o potędze wiersze Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Leopolda Staffa |
- wymienia i wyjaśnia nazwy epoki: Młoda Polska, modernizm,de siicle, neoromantyzm - wyjaśnia termin „secesja", odwołując się do konkretnych dzieł i twórców - wyjaśnia określenia: dekadentyzm, dekadent, dekadencki, postawa dekadencka, odwołując się do konkretnych przykładów - interpretuje czytane wiersze: •Z określa typowe dla tej poezji nastroje i dekadentyzmu, znużenia, przesytu •Z określa, w jaki sposób budowany jest nastrój Z określa sposób kreowania podmiotu lirycznego Z wskazuje środki stylistyczne i określa ich funkcje Z charakteryzuje warstwę brzmieniową czytanych utworów, wskazując budujące ją środki artystyczne (np. eufonię, onomatopeję. rytmizację tekstu) - na podstawie czytanych utworów określa źródła pesymizmu łudzi końca wieku - wskazuje różne drogi ucieczki od bólu istnienia, jak nirwana, miłość zmysłowa, sztuka - wskazuje w wierszach charakterystyczne symbole i motywy młodopolskie (np. osmętnica. sen, droga, rzeka, dym), interpretuje je - w czytanych utworach (np. w wierszu Kowal) wskazuje symbole, interpretuje je - porównuje postawy schyłku wieków XIX i XX, odwołując się do poezji współczesnej (np. M. Swietlickiego) |
- wyjaśnia pochodzenie nazwy „dekadentyzm", przywołując wiersz Verlaine'a - wskazuje filozoficzne źródła postawy dekadenckiej (filozofia Schopenhauera - na podstawie notki w podręczniku) - wskazuje filozoficzne konteksty „snów o potędze" (filozofia Nietzschego - na podstawie notki w podręczniku) - określa sposób przedstawienia kobiety w liryce młodopolskiej - wskazuje w czytanych wierszach motywy eschatologiczne - charakteryzuje poetykę czytanych wierszy, wskazując typowe i specyficzne środki stylistyczne - krótko wyjaśnia, na czym polegała młodopolska synteza sztuk - wyjaśnia termin „postmodernizm", odwołując się do modernizmu |
2. Być artystą. Jednostka i tłum. Miasto Gabriela Zapolska. Moralność pani Dulskiej Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Evviva l'arte Stanisław Przybyszewski, Confiteor (fragment) |
- interpretuje dramat Zapolskiej jako „tragifarsę kołtuńską": Z przedstawia bohaterów sztuki, wskazując sposoby ich kreowania Z analizuje przedstawiony w nim obraz filistrów Z ocenia obraz społeczeństwa Z wyjaśnia, jaką postawą jest dulszczyzna - wyjaśnia określenia: kołtun, filister, odnajdując je w literaturze epoki - interpretuje wiersz Przerwy-Tetmajera, odnajdując w nim konflikt artysty i filistra - na podstawie fragmentu Confiteor wyjaśnia |
- w utworze Zapolskiej wskazuje cechy dramatu naturalistycznego - wymienia młodopolskie pisma artystyczne - na podstawie czytanych tekstów przedstawia młodopolską antynomię jednostki i tłumu (syntetycznie) - przygotowuje krótkie wystąpienia na temat życia i twórczości słynnych postaci epoki - interpretuje wiersz Bursy Ja chciałbym być poetą jako polemikę z młodopolskim obrazem artysty |
9