8344044060

Zygmunt Wiatrowski

W skonkretyzowanej formule tytułowej zaznaczono, że chodzi nade wszystko o relację pedagogiczną przeróżnych problemów społecznych i opiekuńczych współczesności. Z tego powodu nasze rozważania podstawowe — zgodnie z tematem niniejszego opracowania — rozpoczniemy od pedagogiki społecznej, jako że w niej skupiają się istotne dla nas akcenty pedagogiczne.

Pedagogika społeczna w kontekście powiązań z innymi dziedzinami wiedzy naukowej

Pedagogice społecznej, subdyscyplinie naukowej, legitymującej się niemal wiekową historią i tradycją, przypadło sytuować się i znaczyć w wyjątkowo rozległym otoczeniu różnych dyscyplin i subdyscyplin naukowych. Już w samym kompleksie nauk pedagogicznych powiązań treściowych, problemowych i formalnych jest wyjątkowo wiele. A przecież bardzo rozbudowanymi wyznacznikami tegoż otoczenia stają się nauki psychologiczne i socjologiczne czy też szerzej rozumiane nauki społeczne. Wynika to stąd, że pedagogika społeczna jest subdyscypliną pedagogiczną zajmującą się badaniem warunków środowiskowych, w jakich przebiegają procesy opiekuńczo-wychowawcze człowieka, od jego urodzenia do końca życia. W badaniach tych uwzględnia się zwłaszcza warunki społeczne, kulturowe, przyrodnicze i biopsychiczne oraz warunki związane z rozwojem współczesnej cywilizacji.

Można przyjąć, że najbardziej aktualną wykładnię treściową i problemową oraz zadaniową pedagogiki społecznej ustalił w 2012 r. prof. Stanisław Kawula pisząc: „Pedagogika społeczna skupia się na problematyce środowiskowych uwarunkowań procesów wychowawczych oraz na analizie warunków umożliwiających zaspokajanie potrzeb rozwojowych człowieka (grup ludzkich) w różnych fazach jego życia i różnorodnych sytuacjach życiowych: w pracy, nauce, czasie wolnym, miejscu zamieszkania, rodzinie, grupie rówieśniczej i towarzyskiej, działalności kulturalnej i innych formach aktywności ludzkiej. Z tych też względów pedagogika społeczna koncentruje się na środowisku życia jednostek lub grup oraz na instytucjach celowo powołanych do realizacji zadań wychowawczych, przy czym instytucje celowo powołane do realizacji zadań wychowawczych — z punktu widzenia pedagogiki społecznej — traktuje się jako część środowiska. Natomiast elementy środowiska nieukierunkowane wychowawczo

12