biznesplanu), 3) niekorzystne tendencje na rynku (np. brak wykwalifikowanej kadry). W przypadku barier wewnętrznych można wyróżnić: 1) brak predyspozycji do wykonywania tego rodzaju pracy (brak postaw przedsiębiorczych przejawiający się w: nieumiejętności podjęcia ryzyka, obawie przed ciężką pracą, lęku przed brakiem stabilizacji, pewności zamówień czy dochodu), 2) słabe przygotowanie do rozpoczęcia własnej działalności (mała znajomość przepisów prawnych, niewystarczająca wiedza na temat rynku, niewielkie doświadczenie).
Bariery wskazane przez respondentów korespondują z tymi, które wymieniane są w różnego rodzaju dokumentach, zarówno tych rządowych, jak i pozarządowych. W Krajowym Planie Działań na Rzecz Zatrudnienia na rok 2005 możemy przeczytać, że główną przeszkodą w tworzeniu małych i średnich przedsiębiorstw (a takie przede wszystkim otwierają młode osoby) są wysokie koszty ogólne oraz bariery administracyjne. W raporcie Ministerstwa Gospodarki zatytułowanym Przedsiębiorczość w Polsce 2006 dowiadujemy się natomiast, że barierą w rozwoju tych firm są koszty pracy wynikające z obciążeń podatkowych i parapodatkowych. Krajowy Program Reform na lata 2005-2008 wymienia natomiast następujące problemy, jakie mogą się pojawić zarówno przy rozpoczynaniu własnej działalności gospodarczej, jak i przy jej prowadzeniu:
■ Trudny dostęp do kapitału. Jak możemy przeczytać w tym dokumencie: Niejednokrotnie banki postrzegają inwestycje sektora MSP jako przedsięwzięcia ryzykowne i kłopotliwe w obsłudze, obciążone relatywnie wysokim kosztem weryfikacji i monitorowania klienta w stosunku do generowanych zysków. Przedsiębiorcy rezygnują z kredytów ze względu na uciążliwe, w ich opinii, procedury bankowe oraz brak odpowiednich zabezpieczeń majątkowych40.
■ Niesprawne funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości. Niedoskonałe przepisy prawne, zwłaszcza dotyczące takich obszarów jak: nieterminowe regulowanie należności, niespłacanie długów, itd., zmuszają przedsiębiorców do częstego odwoływania się do sądów.
■ Trudności finansowe powodują, że osoby prowadzące działalność gospodarcza przyznają niewiele środków pieniężnych na procesy inwestycyjne. Koszty z tym związane wiążą się bowiem z wysokim ryzykiem, długim czasem realizacji, itd. Dodatkowym utrudnieniem jest tutaj brak planów zagospodarowania przestrzennego. Ponadto przeszkodę stanowią nieuregulowane stosunki własnościowe, zbyt długie oczekiwanie na uzyskanie pozwolenia na budowę41.
W dokumencie Zielona Księga. Państwo przyjazne przedsiębiorcom stworzonym przez Konfederację Pracodawców Polskich za największą barierę stojącą przed rozwojem przedsiębiorczości w Polsce uznano konstrukcję aktów prawnych regulujących ważne dla gospodarki kwestie, takie jak: otwieranie własnej firmy, zatrudnianie i zwalnianie pracowników, dochodzenie należności, pozyskiwanie kredytów, ochrona inwestorów, ochrona wierzycieli i dłużników, wtedy gdy przedsiębiorstwo ulega likwidacji. Jak możemy przeczytać w Zielonej Księdze:
Obecnie proces rejestracji przedsiębiorstwa wymaga wykonania 10 czynności i trwa średnio 30 dni. Wprowadzenie systemu tzw. .jednego okienka” przy rejestracji firmy odłożono po raz kolejny, tym razem do 1 października 2008 roku42.
40 Ibidem, s. 17.
Ibidem s. 17.
42 raport wydany przez Konfederację Pracodawców Polskich pt. Zielona Księga. Państwo przyjazne przedsiębiorcom, Warszawa 2007, s. 11.