Obraz Internetu w oczach wielkomiejskiego non-usera 103
Zdawałoby się, że zdefiniowanie non-usera, a więc osoby, która nie używa Internetu, jest bardzo proste. Jednak po dłuższym namyśle pojawia się wiele wątpliwości, a wraz z nimi konieczność arbitralnych rozstrzygnięć. Pojęcie non-usera jest ściśle związane z przyjęciem określonej definicji użytkownika Internetu, to zaś praktycznie zawsze jest problematyczne. Najprostsza - jak się wydaje - definicja użytkownika mówi, że jest nim osoba, która odpowiedziała twierdząco na pytanie: „Czy kiedykolwiek korzyslaleś/korzystalaś z Internetu?”. Internautami - w myśl tej definicji - będą więc zarówno osoby, które korzystają z Internetu regularnie i intensywnie (np. kilka godzin dziennie), używając go do wielu celów (np. nauka, zakupy, korespondencja ze znajomymi, obecność w serwisach spolecznościowych i ściąganie filmów oraz utworów muzycznych), jak i osoby, które - dajmy na to - kilka lal temu odwiedziły jeden ze znanych portali, nie znalazły tam niczego interesującego i od tej pory nie używały Internetu. Przykład len pokazuje, że chcielibyśmy, mówiąc o użytkowniku sieci, mówić o osobie, która nie jest „byłym użytkownikiem” i którą cechuje pewna regularność i intensywność korzystania z lego medium. Tu właśnie pojawia się konieczność arbitralnego wyznaczenia kryteriów niezbędnych do przypisania kogoś do kategorii użytkownika Internetu.
Widać wyraźnie, że istnieje bardzo duże zróżnicowanie zarówno wśród użytkowników, jak i wśród osób niekorzystających z Internetu. Mówiąc o różnicach wśród tych pierwszych, warto wskazać na regularność, intensywność i zakres użytkowania. W przypadku drugiej grupy osób konieczne jest uwzględnienie motywacji, chęci i obaw, wiedzy o Internecie i możliwych sposobach jego wykorzystania, ewentualnych poprzednich doświadczeniach z nowym medium oraz - kisi bul not least - otoczeniu społecznym, w którym Internet może być stosunkowo powszechny lub nie, w którym mogą, ale nie muszą znajdować się osoby gotowe pomóc w razie kłopotów związanych z użytkowaniem. Amanda Lenhart w raporcie zatytułowanym The Ever-Shifting Internet Populalion12 dzieli użytkowników na 6 różnych kategorii, które tworzą swoiste „kontinuum użytkowania”. Na biegunie oznaczającym „najbardziej korzystających” znaleźli się użytkownicy, którzy mają do dyspozycji łącze szerokopasmowe w domu. To oni, wraz z grupami „stałych” (continuous) oraz „sporadycznych” (inter-mittent) użytkowników są osobami, których można określić mianem „podłączonych” czy też „będących Online”.
Wśród non-userów Lenhart wyodrębnia trzy grupy „niepodlączonych”. Pierwszą tworzą osoby, które - chcąc lego lub nie - utraciły dostęp do sieci; można je nazwać eksużylkownikami (dropouts). Przyczyny tego stanu rzeczy mogą być rozmaite: problemy techniczne (z komputerem lub połączeniem), wysokie koszty, brak umiejętno-
A. Lenhart, J. Horrigan, L. Rainie, K. Allen, A. Boyce, M. Madden, E. 0’Grady, The Ever-shifting Internet Populalion: A New Look at Internet Access and the Digital Diride, Pew Internet and American Life Project, 2003; http://www.pewinternet.org/PPF/r/88/report_dis-play.asp [16.07.2007],