uczenia się. Rolę samodzielnego uczenia się podkreśla się również w związku z coraz silniej akcentowanym postulatem podmiotowości ucznia. Uczeń musi być nie tylko aktywnym, ale również samoinicjującym uczestnikiem procesu uczenia się. Aby uczący się mógł się sam uczyć, musi opanować odpowiednie techniki uczenia się, a co najważniejsze - musi umieć samodzielnie się motywować i aktywizować. Te kompetencje uczeń musi zdobyć w toku racjonalnego procesu kształcenia.
Uczenie się jest procesem zmiany, czyli twórczej adaptacji do zmieniających się warunków i wymagań rzeczywistości. Ważną sprawą jest uczenie się twórczego myślenia, kreatywności. Dużą rolę w tym zakresie odgrywa uczenie się problemowe, dostrzeganie i rozwiązywanie problemów dywergen-cyjnych, wymagających wielu rozwiązań. Z perspektywy współczesnej nauki uczenie się jest rozumiane jako aktywne przetwarzanie informacji. W drugiej połowie XX wieku pojawiła się orientacja badawcza zakładająca, że uczący się nie oczekuje biernie na przekazanie wiedzy, lecz aktywnie, na podstawie swojej wiedzy i doświadczeń, sam konstruuje i rekonstruuje nowe informacje na swój własny sposób i swoje rozumienie - nie przyjmuje ich biernie z autoryzowanego źródła, jakim są nauczyciel czy podręcznik szkolny.
Najbardziej powszechne formy uczenia się stosowane przez jednostkę uczącą się w celu przyswojenia sobie określonych wiadomości to: uczenie się pamięciowe, uczenie się przez próby i błędy, uczenie się przez rozwiązywanie problemów, uczenie się przez rozumienie [Z. Putkiewicz, 1977, s. 333-339]. Sposób uczenia się jest bardziej skuteczny, gdy uczeń stosuje odpowiednią metodę w zależności od tego, czy przyswaja gotową wiedzę, czy zdobywa ją samodzielnie, czy działa praktycznie, czy przeżywa ją w sferze wartości.
Uczenie się szkolne jako proces jest organizowane w trakcie nauczania, które jest działalnością intencjonalną, co oznacza, że jego intencją jest wywołanie uczenia się jako czynności podmiotowej samych uczniów. Naczelnym zadaniem edukacji - jak wynika z międzynarodowych raportów oświatowych - staje się przygotowanie każdej jednostki do twórczego uczestnictwa w informatycznej cywilizacji. Szkoła jutra to „uczenie uczenia się”. Kierunek reform i zmian w edukacji zawarty w raportach edukacyjnych dobitnie podkreśla doniosłą rolę umiejętności uczenia się. W nowym modelu szkoły młode pokolenie musi opanować umiejętność samodzielnego uczenia się, samoewaluacji, samodoskonalenia się i samoedukacji.
16