8565557820

42 SPRAWOZDANIA

Zarządzanie tak rozbudowaną instytucją jest coraz trudniejsze i coraz kosztowniejsze. Żeby usprawnić kierowanie Biblioteką Kongresu powołano w 1987 r. grupę pod nazwą Komitet Planowania i Zarządzania (Management and Planning Committee), w skład której weszli członkowie reprezentujący średni personel kierowniczy (J. H. B i 11 i n g t o n: Managing change in national libraries: The Library of Congress). W swoich pracach grupa ta korzystała z pomocy innego zespołu, a mianowicie Krajowego Komitetu Doradczego (National Advisory Committee). Zaproszono do udziału w nim 28 wybitnych bibliotekarzy (w tym również wykładowców szkół bibliotekarskich), biznesmenów, wydawców. Niezależnie od pracy tych dwu grup powołano 11 zespołów regionalnych, które skupiły swoją uwagę na ogólnokrajowej roli Biblioteki Kongresu. Wszystkie te działania zmierzały do upowszechniania wśród pracowników Biblioteki idei takiego jej przekształcenia organizacyjnego, żeby funkcjonowanie było bardziej efektywne. Chodziło głównie o wewnętrzne powiązania orgnizacyjne, nie tylko dużych działów, ale właśnie tych najmniejszych, często jednoosobowych. Miarą tego przedsięwzięcia był udział 500 pracowników (10% ogółu zatrudnionych w Bibliotece) w pracach licznych zespołów problemowch. Prace trwały ok. 2 lat i zostały ukończone we wrześniu 1989 r. W najogólniejszym zarysie przyjęto prostą i płaską strukturę organizacyjną, która zresztą przed ostatecznym zatwierdzeniem została wypróbowana.

Zdaniem niektórych autorów wszelkie zmiany wprowadzone w bibliotekach* sprzyjają ujawnianiu się aspiracji poszczególnych pracowników i tworzą odpowiedni klimat dla identyfikowania się z instytucją, w której pracują. Zgodnie z tym poglądem w pracach nad doskonaleniem zarządzania w Bibliotece Brytyjskiej uczestniczą prawie wszyscy pracownicy (K. Cooper: Managing change in national libraries: The British Library). Powołany w 1989 r. Program dla Biblioteki Brytyjskiej (the Strategie Plans for the British Library) przewiduje rozmowy z rządem, ze środowiskiem bibliotekarskim i preowników informacji oraz całą społecznością Biblioteki Brytyjskiej, aż do wglądu w indywidualne plany pracy poszczególnych pracowników. Nie zaniedbuje się również informowania szerszej publiczności o przedsięwzięciach Biblioteki Brytyjskiej.

Spośród krajów rozwijających się dużą aktywność przejawia bibliotekarstwo indyjskie. Wzorem krajów zamożnych w 1984 r. powołano specjalną grupę ds. modernizacji działalności bibliotecznej i informacyjnej (I. V. M a 1 h a m: Value of information. modernization and economic problems of scientific and technical libraries with special reference to India). Grupa ta opracowała plan rozwoju na 1. 1985-1990, którego przedłużeniem ma być plan rządowy pod nazwą: National Policy on Library and Information System. Obejmuje on również działalność Biblioteki Narodowej Indii w Kalkucie. Wzorem Biblioteki Kongresu gromadzenie zbiorów w skali krajowej dzielą między siebie największe biblioteki Indii: The National Science Library, The National Medical Library, The Indian Agricultural Research Institute Library oraz The National Agriculture Library of India. Umożliwia to podział gromadzenia produkcji krajowej i piśmiennictwa zagranicznego wg określonych specjalizacji. Podział ten jest konieczny, ponieważ Indie zajmują ósme miejsce w świecie pod względem produkcji wydawnictw naukowych i przeznaczają wysoki procent ogólnego budżetu na badania naukowe, a rozwój informacji technicznej jest jednym z 22 priorytetowych programów rządowych w dziedzinie nauki i techniki. Starania rządu o rozwój bibliotek i działalności informacyjnej wyrażają się m.in. w wydatkach na komputeryzację. Biblioteki indyjskie mają dostęp do kilkudziesięciu największych baz danych w świecie (np. Chemical Abstracts, INSPEC, BIOSIS, MEDLARS, DIALOG). Przeprowadzone ostatnio badania dowodzą, że nakłady finansowe na biblioteki rozkładają się nierównomiernie. W praktyce mała liczba bibliotek pochłania dużą część sum przyznawanych wszystkim bibliotekom.

PODSUMOWANIE

Problemy przewijające się w referatach konferencyjnych wydają się dla nas nader aktualne. Rysujące się zmiany w życiu gospodarczym, organizacji nauki i szkolnictwa, w ruchu wydawniczym nie ominą także bibliotek. Będą one musiały udawadniać swoją przydatność w ramach nowych struktur gospodarczych, administracyjnych, samorządowych. Będą też musiały gos-