8658359361

Zmiany w strukturze pici i wieku ludności 441

daje tylko opis istniejących stosunków, bez jakichkolwiek wniosków dotyczących kierunków rozwoju, lub też wniosków natury gospodarczej, wynikających z ówczesnych stosunków ludnościowych.

Znacznie obszerniejsza jest praca B. Wełpy pt. Zagadnienia struktury wieku ludności w Polsce. We wstępie autor uzasadnia potrzebę i znaczenie pracy dla planowania. W pracy bogato ilustrowanej mapami, tablicami i piramidami wieku znajdujemy opis struktury wieku ludności w Polsce z grudnia 1950 roku w miastach i na wsi. Na podstawie analizy zebranych materiałów autor wyróżnia cztery typy struktury wieku dla ludności wiejskiej, daje ich opis i ilustruje przykładami. Grupuje także miasta, biorąc za kryterium podziału wielkość miast i ich funkcje miasto-twórcze. We wnioskach zestawia przypuszczalne zasoby ludnościowe w przyszłości.

Praca L. Kosińskiego pt. Specyfika struktury demograficznej miast Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego jest publikacją najobszerniejszą, zawierającą bogaty materiał dokumentacyjny w postaci tabel statystycznych, prócz tego zawiera liczne wykresy, piramidy wieku i mapy. Dotyczy ona jednak tylko części kraju oraz wyłącznie ludności miejskiej. Dane statystyczne pochodzą głównie ze spisu z roku 1950. Celem pracy, jak stwierdza autor we wstępie, jest wykazanie tych specyficznych cech miast śląskich, które będą miały znaczenie w opracowaniu założeń ludnościowych przy planie zagospodarowania przestrzennego miast Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Analiza struktury demograficznej przeprowadzona jest na tle innych miast Polski. Praca obejmuje prócz zagadnień struktury płci i wieku ludności również zagadnienia ruchu naturalnego ludności, migracji, struktury gospodarstw domowych oraz struktury zawodowej. Syntezą pracy jest typizacja demograficzna miast pod względem struktury i dynamiki ludności.

Przedstawione wyżej prace wskazują, że zagadnieniami struktury wieku ludności prócz demografii zajmuje się także geografia zaludnienia. Warto by pokrótce scharakteryzować różnice między pracami geograficznymi, a demograficznymi jeśli chodzi o ujęcie tych samych tematów.

W Elementach demografii E. Szturm de Sztrem określa zakres demografii jako ilościową i jakościową znajomość zbiorowisk ludzkich, ich struktury i rozwoju w konkretnych warunkach. Przedmiotem zainteresowań demografii są następujące zagadnienia: 1) stanu liczebnego różnych skupień i ugrupowań ludzkich, 2) struktura tych skupień i ugrupowań oraz 3) fakty zmieniające stan i strukturę skupień i ugrupowań. W zasadzie przedmiot badań geografii zaludnienia jest ten sam, zakres — chociaż granice są niezbyt wyraźne — jest jednak różny. Wydaje się, że różnice pomiędzy pracami demograficznymi a pracami z geografii zaludnienia wyrażają się między innymi w interpretacji zjawisk i procesów demograficznych i ich przestrzennym rozmieszczeniu, w dynamicznym, rozwojowym ujęciu zmierzającym w konsekwencji do rejonizacji tych zjawisk i procesów. Zadaniem geografii zaludnienia jest również badanie i ustalanie różnych typów związków zachodzących pomiędzy ludnością z jednej strony, a środowiskiem geograficznym i gospodarką z drugiej. Badania z geografii zaludnienia wymagają szerokiego stosowania metod analizy demograficznej oraz właściwych metod statystycznych.