8658359472

Wychowanie

krążenia - udaru, ataku serca, choroby naczyń obwodowych, tętniaka aorty i miażdżycy.

Bierne palenie stanowi również zagrożenie dla zdrowia. Ten rodzaj dymu zawiera więcej cząsteczek o mniejszej średnicy i dlatego może łatwiej przeniknąć w głąb pluć. Stwierdzono, że u osoby niepalącej, lecz mieszkającej z palaczem, o 30% zwiększa się ryzyko zgonu na chorobę niedokrwienną lub zawal serca. Rośnie u nich ryzyko zachorowań na raka pluć. Ostatnie badania wskazują, że 17% przypadków tej choroby wśród niepalących można przypisać temu, że w^r dzieciństwie i młodości wdychali duże ilości dymu.

Szczególną uwagę zwraca się na palenie kobiet, które znacznie upośledza procesy reprodukcji, zmniejszając płodność. Powoduje też niższą wagę urodzeniową noworodków, uszkadzając łożysko, upośledzając procesy metaboliczne w organizmie matki i dziecka. Palenic matki wymieniane jest jako jeden z czynników mających wpływ na zaburzenia w rozwoju psychologicznym dziecka.

Z powodu palenia cierpią również ludzie starsi. Wskaźnik zgonów u palących powyżej 65 roku życia jest dwa razy wyższy, niż u osób, które nigdy nie paliły. Palenie powoduje u nich ponadto zaćmę, kłopoty w zrastaniu się złamań, nadciśnienie, skłonności do choroby wrzodowej.

U schyłku lat 90., w ramach badań międzynarodowych Health Behaviour in School - Aged Chil-dren, prowadzono prace zmierzające do ustalenia liczby palącej młodzieży szkolnej. Objęły one kończącą się dekadę, a jeśli chodzi o zakres - Polskę i inne kraje. Zmierzano do poznania przyczyn uzależniania od tytoniu w okresie dojrzewania, a także poglądów' młodzieży i różnych autorytetów na temat palenia. Analizowano również działania hamujące szerzenie się nałogu w^r szkołach ponadpodstawowych oraz opinie nauczycieli i uczniów o ich skuteczności.

Praw-ie co drugi chłopiec i co czwarta dziewczyna w Polsce podejmują próby palenia w 13 roku życia i wcześniej. W wieku 13-16 lat próby te ma za sobą 70% młodzieży. Systematycznie zwiększał się odsetek palących dziewcząt. Generalnie, palenie przez młodzież w Europie Wschodniej i Centralnej jest zjawiskiem rzadszym niż w Europie Zachodniej. Wynika to ze stosunkowo dużej świadomości zagrożenia związanego z paleniem tytoniu. Natomiast liczba palących dorosłych jest w naszym kraju zdecydowanie wyższa niż w innych państwach - odsetek palących rodziców jest największy w' porównaniu z siedmioma krajami, w których prowadzono badania.

Stwierdzono, że największe ryzyko sięgnięcia po papierosa występuje, gdy młodzież pije alkohol (upija się), spędza wieczory poza domem, ma zle wyniki w nauce, używa innych substancji psychoaktywnych (często pije kawę). Przekonanie, że szkoła jest nudna, a oczekiwania rodziców i nauczycieli za wysokie, także stwarza możliwość popadnięcia w nałóg. Dotyczy to uczniów, którzy wcześnie rozpoczęli współżycie płciowe lub są niezadowoleni ze swego obecnego życia.

Badania opinii młodzieży oraz ich bliskich na temat palenia wykazały, że połowa młodzieży nie planuje palenia tytoniu w najbliższej przyszłości, negatywnie odnosi się do ewentualnego palenia, a co 10 respondent nie kojarzy tego nałogu z dorosłością. Około 85% traktuje swój nałóg jako powód do zmartwienia dla rodziców, a ponad 93% twierdzi, że palenie powoduje żółknięcie zębów i chciałoby tego uniknąć. Natomiast przekonanie o wpływie palenia na obniżenie poziomu zdenerwowania, zachowanie szczupłej sylwetki i pewności siebie jest zróżnicowane -ponad 1/3 młodzieży nie mana ten temat zdania.

Badania polityki szkół w zakresie przeciwdziałania paleniu pozwalają ocenić, jak realizowane są tutaj przepisy o zakazie palenia. W połowie szkól brak jest formalnych przepisów o zakazie palenia, a zasady postępowania w^r przypadku nieprzestrzegania zakazu są bardzo zróżnicowane. Wśród nauczycieli funkcjonuje przekonanie, że przez same kontrole niewiele można osiągnąć. Równocześnie połowa z nich postrzega się jako wzorzec dla uczniów, chociaż sami palą i to poza wydzielonymi pomieszczeniami (zwłaszcza w^r pokoju nauczycielskim). Nauczyciele akceptują zakaz palenia w szkole obowiązujący uczniów, a nie ich samych. Istnieje wiele rozbieżności między opiniami uczniów i nauczycieli, np. uczniowie twierdzą, że najczęściej pali się w toale-