da, wierność zasadom. Nasuwa się smutny, ale prawdziwy wniosek, że przyszłość, którą młodzież powinna budować dla siebie poprzez staranną edukację, nie jawi się - w kontekście uzyskanych wyników -obiecująco. Podobnie rzecz ma się z wymienionymi wartościami obywatelskimi, które młodzież traktuje jako zbyt odświętne i uroczyste. Badani wysoko cenią wartości życia codziennego, proste i elementarne, zaspokajające ich własne potrzeby, miłości rodzinnej i przyjaźni. Młodzi ludzie niewystarczająco doceniają dobre relacje w szerszym kręgu - w szkole, na osiedlu, w dzielnicy. Taki stan rzeczy, moim zdaniem, wynika z rozbieżności między hierarchią wartości uznawanych, a stanem odczuwanym i doświadczanym w rzeczywistości. Młodzież stara się mieć marzenia i wyobrażenia na miarę tego, co uważa za realne, możliwe w obecnej chwili. Poczucie dysproporcji między wzrastającą świadomością, a ograniczonym wpływem na bieżące sprawy, prowadzi do kształtowania się konsumpcyjnego wzoru życia. Pozostaję w przekonaniu, że wartością dla człowieka jest to, co pociąga i tworzy jego osobę we wszystkich wymiarach egzystencji. Człowiek potrzebuje takich wartości, które byłyby dla niego satysfakcjonujące, dawały mu poczucie bezpieczeństwa i przynależności oraz stanowiły punkt odniesienia w każdym okresie rozwoju.
Świat wartości ulega zmianom wraz z przeobrażeniami ogarniającymi ludzkość. W końcu XX i początku XXI wieku jest ich szczególnie dużo - są konsekwencją dynamicznych przemian cywilizacyjnych, transformacji ustrojowych, wyzwań oświatowych, nowych idei pedagogicznych i tych związanych z integracją europejską.
W Polsce - wprowadzenie gospodarki rynkowej, budowa demokratycznych form życia zbiorowego i podstaw społeczeństwa obywatelskiego wyraża istotę przemian, będących przyczyną perturbacji w życiu publicznym. Niespójność, brak klasowej wizji społeczeństwa i pożądanych zachowań społecznych, to czynniki, które muszą powodować brak stabilnej świadomości młodzieży, niekonsekwencje w jej systemie wartości i niejednorodność pojmowania celów życiowych. Diagnoza stosunku młodzieży wobec wartości wskazać nam może, jak w nadchodzących latach zmieniać się będzie życie społeczne.
Ewa Malczak