8658359987

BIBLIOTEKA POLSKA W PARYŻU 23

z XVI w., zawierają one m.in. .cenne listy królów polskich. Zainteresowanie historyków budzą większe zespoły jednolitych tematycznie materiałów, jak archiwum Ambasady Rosyjskiej w Warszawie z lat 1763-94, archiwum ks. Ksawerego Saskiego (28 tomów) czy archiwa Konfederacji Barskiej. Specjalne miejsce zajmują dwadzieścia trzy tomy „Tek paryskich” — wypisów źródłowych z archiwów i bibliotek francuskich, angielskich i włoskich, dotyczących historii Polski, dokonanych w XIX w. staraniem Wydziału Historycznego Towarzystwa Historyczno-Literackiego.

Historyk XIX w. zainteresuje się materiałami do powstania listopadowego. Obejmują one archiwum Wielkiego Księcia Konstantego (5 tomów), protokoły i inne dokumenty Sejmu Polskiego, papiery Sztabu Głównego Wojska Polskiego, akta misji polskiej w Paryżu. Niemniej cenne są pamiętniki i prywatne archiwa powstańców osiadłych na emigracji.

Wszystkie wymienione wyżej zespoły (sygn. 1-431) zostały opracowane przez Czesława Chowańca w pierwszym z planowanych trzech tomów katalogu rękopisów. Druk tomu pierwszego, bez początkowo planowanych przedmowy i indeksów, rozpoczęto przed wojną, by skończyć go już po zakończeniu działań wojennych⁸.

Indeks osób i miejscowości do tomu 1 opublikowano ostatecznie w 1949 r. Cz. Chowaniec i I. Gałęzowśka przygotowali maszynopisy tomu drugiego i trzeciego. Tom drugi (sygn. 432-545) obejmuje prywatne archiwa emigrantów (około 12 000 aktów). Najcenniejsze z nich to teki wybitnych przedstawicieli wielkiej emigracji, a między nimi manuskrypty J. U. Niemcewicza, K. Kniaziewicza, S. BarzykowśWiego, L. Bystrzonow-skiego. Tom trzeci (sygn. 546-585) zawiera opisy dokumentów polskich instytucji emigracyjnych, przede wszystkim sejmu polskiego na emigracji. Tomy te nie mają indeksów.

Pozostałe rękopisy są w trakcie opracowywania. Niektóre zespoły mają swoje odrębne wykazy z wewnętrzną sygnacją. Można tu wymienić Akta Towarzystwa Historyczno-Literackiego (1832-1864), Zjednoczenie Emigracji Polskiej w Paryżu (1866-1869), Ogół Emigracji Polskiej w Anglii (1834-1855). Dla innych akt, takich jak np. papiery Izby Obrachunkowej Rządu Narodowego w powstaniu styczniowym, wykazy takie przygotowuje się. Wszystkie rękopisy, niezależnie od stopnia ich opracowania, są dostępne dla czytelników.

Znaczny przyrost zanotowały po wojnie zbiory grafiki. Przewodnik mówi o 30 tysiącach rysunków i rycin zgromadzonych do 1980 r., wobec 5648 rycin i 1350 reprodukcji przed wojną. Ten przedwojenny zbiór opracowano zaraz po wojnie ponownie wg norm katalogowania obowiązujących w Bibliotece Narodowej w Paryżu. Powielony Catalogue des

• Katalog rękopisów Biblioteki Polskiej w Paryżu. Opracował Cł Chowaniec. T. i. Kraków 1938.