8960329773

WINCENTY KADŁUBEK

ŻALE PO ŚMIERCI KAZIMIERZA SPRAWIEDLIWEGO

(fragment początkowy)

Skoro to słońce zaszło, ciemność okryła ziemię, ludy w odrętwienie popadły i wszystko owładnął smutek; ci zaś, do których wieść o tak nagłym i nieszczęśliwym wypadku^{1 2} dość szybko dojść nie mogła, jeszcze oddawali, się wesołości. Tak więc pomieszał się Smutek z Wesołością³, która przezeń porwana i do ślubu wleczona, tak się uskarża:

WESOŁOŚĆ

Nie wstyd folgę dać boleści,

Ale boli - wstyd niewieści We łzach wydać światu.

Oto smutna - Smutek skarżę,

Że żałobne wieńce każe Z moich splatać kwiatów.

Byłam ślubną króla. Więcej:

Wybrałam go wśród tysięcy Książąt i wlodyków.

Gdy on legł pod śmierci siecią,

Prawem zmożon, z jego śmiercią Sieć mnie nieszczęść wikła.

Gwałtownika Smutek winię,

Który porwał mnie, a ninie Dręcz)’ zmógłszy trwogą.

Więzi tyran, męczy, ściska,

Padam już - cel pośmiewiska I radość mym wrogom.

SMUTEK

Złowić dowód z przyczyn splotu,

Spór odeprzeć sporem - oto Gwałt prawu zadany.

Wbiegłaś ze mną jak na skrzydłach W próg mój - czemuż dziś, bezwsty dna.

Czynisz wrzask i lament?

1

PIOSENKA RYCERZY KRZYWOUSTEGO

Pieśń z II księgi Kroniki polskiej. Przekład Romana Gródeckiego.

ŻALE PO ŚMIERCI KAZIMIERZA SPRAWIEDLIWEGO Kronika polska, księga IV. Przekład Jadwigi Gamskiej-Łempickiej.

2

   Kazimierz Sprawiedliwy zmarł nagle podczas uczty w dniu 5 maja 1194 r.

3

   W dialogu-spoize (lac. altercatio) występują alegoryczne postacie Wesołości, Smutku (Żalu). Swobody (Wolności), Roztropności, Sprawiedliwości i Proporcji (Harmonii). Jak się przypuszcza, autor mógł się wzorować na utworze Alana z Lille De planetu naturae.